وزیر خارجه ایران اتهام چهار سناتور آمریکایی مبنی بر پایبند نبودن جمهوری اسلامی به توافق اتمی وین را رد کرد و گفت که آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکنون هفت بار «پایبندی» ایران به این توافق را تأیید کرده است.
محمدجواد ظریف در مصاحبه با شبکه سیانان درباره نامه چهار سناتور آمریکایی گفت که بر اساس توافق اتمی، آژانس بینالمللی انرژی اتمی «تنها مرجع قابل قبول» برای نظارت بر اجرای «ابعاد فنی» اقدامات ایران است.
او اعلام کرد که آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکنون هفت بار تأکید کرده که ایران «کاملاً به تعهدات خود در برجام پایبند بوده است».
یوکیو آمانو، دبیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در گزارشهای خود تأکید کرده که ایران به تعهدات خود در توافق اتمی وین پایبند بوده است.
با این حال چهار سناتور جمهوریخواه روز سهشنبه ۲۰ تیر، در نامهای به رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا، تلاش کردند تا او را در زمینه رد توافق اتمی وین متقاعد کنند.
این چهار سناتور اعلام کرده بودند که منافع آمریکا «به نحو احسن با واکنش هوشیارانه به نقض برجام از سوی ایران و همچنین رفتار تهاجمی و برهم زننده ثبات این رژیم تأمین میشود».
مارک روبیو، تام کاتن، دیوید پردو و تد کروز امضاکنندگان این نامه هستند.
پیش از این نیز مقامهای آمریکایی برخی از اقدامات از جمله آزمایشهای موشکی ایران و سفر فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران به سوریه، عراق و روسیه را ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل دانسته بودند که در ارتباط با این توافق صادر شده است.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، نیز اردیبهشت ماه گفته بود که ایران مطابق روح «توافق هستهای» با شش قدرت جهانی عمل نمیکند و دولت آمریکا به طور دقیق این موضوع را مورد بررسی قرار خواهد داد.
آقای ترامپ افزوده بود «آنها میبایست بر اساس روح توافق هستهای عمل کنند. ما خواهیم دید که چه روی خواهد داد».
با این حال وزیر خارجه ایران گفت که جمهوری اسلامی به توافق اتمی وین «صادقانه و به طور تمام و کمال عمل کرده» اما آمریکا «در عمل به سهم خود از توافق کوتاهی کرده است».
آقای ظریف در این زمینه ابراز نظر کرد که بیانیه کاخ سفید مبنی بر تلاش دونالد ترامپ برای منصرف کردن رهبران کشورهای گروه ۲۰ از روابط بازرگانی با ایران «تخطی نه از روح توافق بلکه از متن برجام است».
دولت آمریکا ملزم است که هر ۹۰ روز پایبندی ایران به توافق اتمی را به کنگره این کشور اطلاع دهد و پیشبینی شده که دولت آقای ترامپ هرچند همچنان نسبت به توافق اتمی تهران بدبین خواهد بود، اما «به احتمال زیاد» برای یک دوره دیگر پایبندی ایران به برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام را تأیید میکند.
آقای ترامپ که خود در دوران تبلیغات ریاست جمهوری از مخالفان توافق هستهای تهران بود، پس از به قدرت رسیدن هم بارها برجام را توافقی بسیار بد توصیف کرده و همچنین تأکید کرده است که «ایران در حال به زانو در آمدن و فروپاشی بود ولی آمریکا با توافق اتمی، آن را نجات داد».
رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا، در آستانه انتخاب به این سمت در کنگره آمریکا گفته بود که توافق اتمی با ایران را مورد «بازنگری کامل» قرار میدهد ولی درخواست نمیکند تا این توافق رد شود.
اما در شرایطی آمریکا در حال بازنگری جامع سیاستهای خود در قبال ایران است، آقای تیلرسون اخیراً در یکی از جلسات استماع در مجلس نمایندگان گفته بود که پس از مطالعه برجام، توافق هستهای با ایران را «توافقی ضعیف» یافته است.
او پیشتر هم در فروردین ماه تأکید کرده بود که اشتباهی که در جریان دستیابی به توافق هستهای با ایران صورت گرفت این بود که به جز تهدید هستهای، همه تهدیدهای جدی دیگری که ایران به وجود میآورد، نادیده گرفته شده است.
از برنامه موشکی ایران و نیز نقش ایران در ایجاد بیثباتی در منطقه به عنوان دیگر تهدیدهای جدی ناشی از رفتار تهران یاد میشود.
اخیراً سنای آمریکا با اکثریت قاطع آرا به طرح تحریمهای جدید علیه جمهوری اسلامی ایران موسوم به طرح «مقابله با اقدامات بیثباتکننده ایران» رأی داد.
این طرح که تحریمهای الزامآوری را علیه هر فرد و نهاد مرتبط با برنامه موشکهای بالیستیک ایران و همچنین طرفهای تجاری این برنامه پیشنهاد میکند، پس از تصویب در مجلس نمایندگان و امضای رئیسجمهور آمریکا به قانون تبدیل میشود.
برخی از مقامهای جمهوری اسلامی اقدامات آمریکا از جمله تصویب تحریمهای جدید علیه ایران را «نقض» توافق اتمی وین از سوی این کشور دانستهاند.
اما مقامهای وزارت خارجه ایران ضمن اعتراض به تحریمهای جدید آمریکا، در عین حال اذعان کردهاند که تحریمهای تازه نقض توافق اتمی وین نیست و در ادامه تحریمهای «اولیه» آمریکاست که از سالهای ابتدایی پس از انقلاب ۵۷ تصویب شده است.