«آدمهای محتاط انسانهای ناتوانی هستند.» اين جمله ژاک برل خلاصه راهی است که اين هنرمند بزرگ موسيقی فرانسوی در طول زندگی هنری خود طی کرد.
ژاک برل؛ نويسنده، بازيگر و فيلمساز بلژيکی، و يکی از تأثيرگذارترين خوانندگان موسيقی فرانسه زبان، ۳۰ سال پيش در ۹ اکتبر ۱۹۷۸ و در سن ۴۹ سالگی بر اثر بيماری سرطان درگذشت.
او در سال ۱۹۲۹ در بخش «اسخاربيک» بروکسل، در يک خانواده متمول به دنيا آمد و از اوان کودکی و سپس در سنین نوجوانی ترانه سرايی می کرد و با پيانوی خانواده مینواخت.
آقای برل از آغاز دهه پنجاه ميلادی نخستين ترانههای خود را ساخت. اين ترانهها غالباً در محيط های خانوادگی و کابارههای بروکسل اجرا می شد.
پس از انتشار نخستين آلبوم خود در بروکسل توسط يک تهيه کننده فرانسوی به دنيای موسيقی فرانسه پا گذاشت و با ترانههای بی مانند خود تحول چشمگيری در اين موسيقی ايجاد کرد.
از همان آغاز کار، منتقدين آثار او را متفاوت ديدند. در سال ۱۹۵۶ با ترانه «وقتی که به جز عشق چيزی نداريم» مشهور شد و در سال ۱۹۵۹ با ترانههايی چون «ترکم نکن»، «والس هزار ساله» و «فلاماندها» شهرت جهانی يافت.
در دهه هفتاد ميلادی، ژاک برل در چند فيلم ظاهر شد؛ از جمله در فيلم کمدی «مزاحم» ساخته ادواردو مولينارو که در آن با بازيگر نامی سينمای فرانسه، لينو ونتورا، همبازی بود؛ او دو فيلم با نامهای «فرانتس» و «غرب دور» نيز کارگردانی کرد.
از ترانههای معروف ژاک برل همچنین میتوان به «آمستردام»، «مادلين»، «بورژواها»، «ترانه عاشقان پير»، «رزا» و «پيرها» اشاره کرد.
ژاک برل در ترانههای خود فرهنگ عامه، بورژواها، عشقهای پوشالی و روابط اجتماعی را به باد انتقاد و تمسخر میگرفت.
اجرای او بر صحنه چنان پر هيجان بود که به بازی تئاتر میمانست. با تمام وجود میخواند و حس کلام را با شور بیپايان خود و عرق نشسته بر پيشانی به تماشاگر منتقل میکرد.
مزايده آثار و اشيای شخصی برل
اکنون پس از گذشت سی سال از مرگ اين هنرمند، بار ديگر در فرانسه ياد او را به مناسبتهای مختلفی گرامی میدارند.
در جزيره «هيوا اوآ»، که برل پس از آگاهی از مبتلا شدن به بيماری سرطان، سه سال آخر زندگی خود را در آنجا گذارند و در آن جزیره در کنار پل گوگن، نقاش مشهور اکسپرسيونيست، به خاک سپرده شد، مراسم ويژه ای ترتيب داده شد و گروهی از هنرمندان و نزديکان وی در آن شرکت کردند.
اما پر سر و صداترين مراسم، مزايده وسايل شخصی ژاک برل در پاريس بود.
نسخههای خطی ترانههای «آمستردام»، «ماتيلد» يا «آن آدمها، آن جا»، صفحههای موسيقی، عکسها، گيتارها، وسايل شخصی... مجموعهای ويژه به مناسبت سیام سالگرد درگذشت برل، در پاريس به مزايده گذاشته شد.
نسخههای خطی ژاک برل، که در آنها تصحيحات وی بر روی اشعار ترانهها و روند شکلگيری اين آثار ديده میشود، به همراه عکسهای ژاک برل در دوران کودکی و به هنگام کنسرتهايش و همچنين اشيا و يادگاریهای وی در زمان بازی در فيلمها، صفحههای موسيقی و يادبودها و نوشتههای هنرمندان سرشناس ديگر به ژاک برل؛ برای فروش به نمايش گذاشته شد.
اين مجموعه در روزهای شنبه، دوشنبه و سه شنبه در مرکز «ساتبايز» در معرض تماشای عموم و فروش قرار گرفت.
پس از اين مزايده اعلام شد که مجموعه فوق ۱.۲۷ ميليون يورو فروش کرده است، در حالی که پيش از آن پيش بينی میشد این آثار در مجموع ۳۴۰ هزار تا ۴۷۰ هزار يورو فروش داشته باشد.
از ميان ۹۵ اثر و اشيای به نمايش گذاشته شده نسخه خطی شعر ترانه معروف «آمستردام» به قيمت ۱۱۰ هزار يورو به فروش رفت. ارزش اين نسخه خطی ۵۰ هزار يورو تعيين شده بود.
بيشتر اين اجناس از محل زندگی ژاک برل و شريک زندگیاش سيلوی ريوت در سال های ۶۰ و ۷۰ ميلادی تهيه شده بود.
سيلوی ريوت در سال ۲۰۰۲ درگذشت و فرزندی از خود به جای نگذاشت. از اين رو، خواهرزادهها و برادرزادههای ريوت که وارث وی بودند، تصميم گرفتند که اين وسايل را به فروش رسانند.
اين مزايده با مخالفت شديد فرانس برل، پسر ژاک برل که وارث مجموعه آثار هنری او است، مواجه شد.