لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ تهران ۰۵:۳۰

جنبش سبز، نسخه دو؛ راه‌های حمایت از معترضان ایران


جنیو عبده، روزنامه‌نگار و کار‌شناس امور ایران و خاورمیانه، در تحلیلی در وب سایت «امور خارجی» به حوادث ۲۵ بهمن و پیامدهای آن پرداخته و نقش حمایت خارجی به خصوص دولت آمریکا از حرکت اعتراضی در ایران را بررسی کرده است.

به اعتقاد وی تظاهرات روز ۲۵ بهمن نماد آشکاری بود از اینکه جنبش مخالفان جان تازه‌ای گرفته و شعارشان نشان می‌داد که معترضان بیش از گذشته نظام جمهوری اسلامی و رهبر آن یعنی آیت‌الله خامنه‌ای را نشانه گرفته‌اند.

جنیو عبده سپس خاطر نشان می‌کند که در بحبوحه تظاهرات گسترده مخالفان پس از انتخابات سال ۲۰۰۹ در میان رهبران و بدنه جنبش پیرامون چگونگی و میزان حمایت دولت آمریکا از این اعتراض‌ها اختلاف نظرهایی وجود داشت. برخی معتقد بودند که حمایت فعال و آشکار آمریکا از مخالفان ممکن است به نفع رژیم اسلامی تمام شده و در نتیجه غیرسازنده باشد. دولت آمریکا نیز به نوبه خود با احتیاط کامل عمل کرد. در ‌‌نهایت پس از چند ماه رژیم ایران حرکات اعتراضی را سرکوب و جنبش در آن مرحله شکست خورد.

نویسنده سپس به نمونه برخورد آمریکا با حوادث مصر اشاره کرده و خاطر نشان می‌کند که حمایت باراک اوباما از خواست معترضان در ‌‌نهایت موجب تقویت موضع آن‌ها و پیروزی آن جنبش شد. درست است که دولت آمریکا چند روز یا چند هفته برای موضع‌گیری نهایی صبر کرد ولی در روزهای آخر باراک اوباما در پیام خود خطاب به مردم مصر نشان داد که طرفدار حفظ حسنی مبارک در قدرت نیست. به همین ترتیب معترضان در ایران نیز معتقدند که حمایت دولت آمریکا از جنبش آن‌ها می‌تواند توان لازم برای رویارویی با رژیم اسلامی را ایجاد کند.

جنیو عبده در بررسی نحوه موضع‌گیری دولت آمریکا در قبال جنبش اعتراضی ایران خاطر نشان می‌کند که پس از حوادث اخیر در جهان عرب و سرنگونی حکومت‌های تونس و مصر این واقعیت بیش از گذشته آشکار شد که مردم این کشور‌ها فارغ از آنچه که سیاست آمریکا طلب می‌کند به دنبال تحولات دموکراتیک هستند. بنابرانی در چنین شرایطی حمایت آمریکا از معترضان حتی در کشورهایی مثل ایران بعید است که به معنای وابسته بودن این جنبش‌ها تلقی شود.

به عقیده جینو عبده مشکل دولت آمریکا و سیاستمداران این کشور در برخورد با نمونه ایران این است که آن‌ها خیلی زود به این نتیجه رسیدند که جنبش اعتراضی ایران شکست خورده و به همین خاطر حمایت از آن را قماری پر مخاطره می‌دانستند. اما حقیقت ماجرا این است که تحولاتی نظیر آنچه که معترضان ایرانی در پی آن هستند زمان می‌برد.

علاوه بر این نباید فراموش کرد که آن‌ها با یک حکومت به شدت سرکوبگر و دستگاه‌های امنیتی نیرومند روبه‌رو هستند. به این لحاظ کار معترضان در ایران بسیار دشوار‌تر از مصر خواهد بود و دقیقا به همین خاطر به حمایت بشتری از سوی آمریکا نیاز دارند.

جنیو عبده سپس در مقایسه میزان شدت عمل و ایجاد سرکوبگری حکومت‌های ایران و مصر پرداخته و با ذکر نمونه‌هایی در مورد سرکوب رسانه‌ها و نهادهای مدنی، ابعاد بازداشت فعالان سیاسی، میزان فشار بر چهره‌های شاخص مخالف حکومتی نتیجه می‌گیرد که حکومت ایران توان و تصمیم جدی تری برای سرکوب دارد. علاوه بر این برخلاف مصر بعید است که نیروهای مسلح اعم از ارتش و سپاه پاسداران در این زمینه بی‌طرف باشند. سپاه و نیروهای تحت فرمان آن به شدت از حاکمیت اسلامی دفاع می‌کنند.

جنیو عبده تحلیلگر امور ایران و خاورمیانه در ادامه مقاله خود در وب سایت «امور خارجی» اشاره می‌کند که جنبش اعتراضی ایران به نسبت جنبش مصر اتحاد و یکپارچگی لازم در اهداف اصلی را ندارد. برخی طرفدار حدی از اصلاحات در نظام دیکتاتوری مذهبی‌اند و برخی دیگر به خصوص فعالان جوان‌تر و سکولار طرفدار برچیدن این نظام و برقراری یک جمهوری پارلمانی و دموکراتیک هستند.

حمایت دولت آمریکا می‌تواند به تقویت کل این جنبش منجر شود ولی آمریکا نباید شعار یا طرح برقراری یک حکومت دموکراسی غربی را مطرح کند. نمونه مصر نشان داد که حتی اخوان‌المسلمین نیز به دموکراسی و تعددگرایی وفادار است ولی آن‌ها و کل مردم مصر نمی‌خواهند که خارجی‌ها نحوه حکومت آینده این کشور را به آن‌ها دیکته کنند. به همین منوال آمریکا نباید در مورد ایران نیز چنین دخالتی بکند.

به نظر می‌رسد که از زمان آغاز جنبش‌های سیاسی در کشورهای عربی دولت آمرکیا در مقابل حکومت ایران موضع سخت‌تری اتخاذ کرده است و به نسبت سال ۲۰۰۹ باید این را چرخشی در موضع‌گیری و لحن رهبران آمریکا تلقی کرد.

در تمامی چند هفته اخیر به بهانه‌ها و در مناسبت‌های مختلف مقامات دولت آمریکا از سخنگویان کاخ سفید و وزارت خارجه گرفته تا هیلاری کلینتون و باراک اوباما موضع‌گیری‌های رهبران ایران و اقدامات این دولت در محدود کردن رسانه‌ها و سرکوب تظاهرات مخالفان را به شدت مورد انتقاد قرار داده و محکوم کرده‌اند.

جنیو عبده با ذکر نمونه‌هایی یادآوری می‌کند که فعالان جنبش اعتراضی ایران خواستار توجه و حمایت بین‌المللی بیشتری هستند. مهم‌ترین مسئله برای ایرانیان توجه غرب و جامعه بین‌المللی به سرکوب و نقض حقوق بشر در ایران است.

حکومت ایران سعی کرده که بخش قابل توجهی از مردم را قانع کند که سرکوب مخالفان ضروری بوده است. بنابراین افشا بیشتر این موارد و اعتراض و اعمال فشار جامعه بین‌المللی می‌تواند مسئله حقوق بشر و سرکوب را به یک نقطه ضعف بزرگ برای حکومت ایران بدل کند.

در عین حال با تمرکز روی این موضوع می‌توان لایه‌های جوان و سکولار جامعه را بیشتر تحت حمایت معنوی قرار داد و بر توان آن‌ها برای مقابله با ماشین سرکوب رژیم افزود. با نگاهی به تحولات مصر می‌توان به خوبی دید که موتور اصلی جنبش همین اقشار بودند و نحوه عمل و شکل مبارزه آن‌ها طوری است که بیش از هر چیز به گردش اطلاعات، حمایت بین‌المللی و تحت فشار قراردادن حکومت نیاز دارد.

جنیو عبده در پایان تحلیل خود می‌نویسد که شاید بسیاری از مردم ایران اکنون به پیروزی مصری‌ها رشک بورزند، ولی حوادث ۲۵ بهمن نشان داد که امید به مبارزه برای تغییر در ایران زنده است. این بار اما غرب و آمریکا نباید در حمایت از این جنبش تردید کنند.

اگر عبدالله گل، رئیس جمهور ترکیه که دارای روابطی بسیار دوستانه با ایران است، طی سفر خود به تهران بر ضرورت پذیرش نظر مردم و ایجاد تحولات سیاسی تأکید کرد، مسلماً رهبران آمریکا و غرب بیشتر و صریح‌تر از این می‌توانند و باید از جنبش اعتراضی ایران حمایت کنند.
XS
SM
MD
LG