نوشته ریچارد گلدستون، مسئول تهیه گزارش در مورد حمله اسرائیل به غزه، در روزنامه واشینگتن پست، در مورد اینکه اطلاع از نتیجه تحقیقات اسرائیل در مورد جنگ غزه، میتوانست منجر به تهیه گزارش متفاوتی از سوی وی شود، واکنشهای مختلفی را برانگیخت.
اما همزمان با آنکه این قاضی بازنشسته آفریقای جنوبی، چند روز بعد ضمن دفاع از گزارش خود، به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که تنها بخشی از آن در مورد ارتکاب جنایت جنگی از سوی اسرائیل لازم به تغییر است، روزنامه بریتانیایی گاردین به مرور این گزارش و تغییر مورد اشاره آقای گلدستون و نیز پرسشهای بیپاسخ در مورد آن پرداخت.
این روزنامه چاپ لندن با نگاهی به گزارش ریچارد گلدستون در بررسی حملات ارتش اسرائیل به نوار غزه، نوشت که از شواهد مندرج در این گزارش میتوان دید که سیاست دولت اسرائیل در این عملیات نه حملات هدفمند و مشخص بلکه یک جنگ بیملاحظه و بیمهار علیه ساکنان این بخش از قلمرو فلسطینیان بوده است.
گاردین ادامه داد، برای صداقت گلدستون باید احترام فراوانی قائل شد، اما قضاوت در مورد سایر بخشهای این گزارش ۵۷۵ صفحهای یک موضوع دیگری است. گزارش گلدستون قرار بود حقایق را بازیابد و نه در یک قالب حقوقی در مورد این مسئله قضاوت کند.
بر ملا شدن حقیقت در سه مورد باعث شده که ریچارد گلدستون بخشهایی از گزارش خود را پس بگیرد. این موارد عبارتند از: بمباران یک منزل مسکونی که به مرگ ۲۲ عضو یک خانواده فلسطین منجر شد ناشی از تصمیم اشتباه یک فرمانده اسرائیلی بود؛ اين افسر اسرائيلی سپس تحت تحقيقات قرار میگيرد؛ ارتش اسرائیل از آن زمان ۴۰۰ مورد از خطا و روشهای بدعملیاتی را در دست تحقیق دارد. ریچارد گلدستون میگوید اگر این حقایق را میدانست گزارشی که سرپرستی تنظیم آن بر عهده وی بوده بسیار متفاوت میبود.
به نوشته گاردین، دو تن از سه عضو دیگر این هیئت حقیقتیاب با تغییر عقیده ریچارد گلدستون مخالفند. یکی از آنها به نام حنا جیلانی که قبلاً در یک کمیسیون تحقیق مشابه در مورد حوادث دارفور عضویت داشته، معتقد است که هیچ چیزی در مورد مضمون این گزارش تغییر نکرده است.
عضو دیگر این هیئت به نام دزموند تراورز، یک کارشناس تحقیقات جنایی بینالمللی، نیز معتقد است که مضمون و لحن کلی این گزارش هنوز کاملاً درست و مستند است.
موضوع اصلی در بحث پس گرفتن این گزارش از سوی ریچارد گلدستون حملهای است که طی آن ۲۲ عضو خانواده سامونی کشته شدند. این خانواده طبق اعلام سربازان اسرائیلی محل اقامت خود را ترک کرده و در خانهای در محله زیتون پناه گرفته بودند. اما در گزارش حداقل ۳۵ مورد جداگانه دیگر هم بررسی شده است.
در این گزارش مشخص شده است که در هفت مورد غیرنظامیان فلسطینی در حالی که پرچم سفید به دست داشته و مشغول بیرون آمدن از خانههای خود بودند به گلوله بسته شدهاند. در مورد دیگری یک بیمارستان آگاهانه و به طور مستقیم مورد حمله ارتش اسرائیل قرار گرفته است که میتواند موردی از جنایات جنگی تلقی شود.
در چندین مورد از رسیدن آمبولانس و مداوای مجروحان شدید جلوگیری شده است. در ۹ مورد به مراکز و زیرساختهای غیر نظامی حمله شده است از جمله چهار آسیاب، پرورشگاه مرغ و طیور، چاههای آب و تأسیسات فاضلاب. تمام این حملات بخشی از کارزار ارتش اسرائیل برای نابود کردن مراکز خدمات و نیازهای اولیه مردم در نوار غزه بودهاند.
روزنامه گاردین افزود که در یکی از پاراگرافهای مهم این گزارش چنین قید شده است: «این هئیت تحقیق دریافته است که روش ارتش اسرائیل در بسیاری موارد به شکل فاحشی بند چهارم کنوانسیون ژنو را نقض کرده است که به کشتار عمدی و خسارت وارد کردن به افرادی باز میگردد که قاعدتاً باید مورد محافظت قرار داشته باشند. این اقدامات نشان میدهد که افراد مشخصی در مورد ارتکاب این جنایات مسئول هستند.»
این گزارش در مورد کشتار اعضای خانواده سامونی مینویسد که حتی اگر این حمله ناشی از اشتباه عملیاتی باشد، «هنوز هم بیانگر مسئولیت مستقیم دولت اسرائیل در ارتکاب به یک خطا است که طبق موازین بینالمللی باید مورد بررسی قرار بگیرد.» صحت این بخشها از گزارش ریچارد گلدستون و از جمله بخشی که در آن قید میشود موشکاندازیهای گروه حماس عامدانه مراکز غیرنظامی را هدف میگرفت، هنوز پابرجاست.
روزنامه گاردین به بحثهای سیاسی پیرامون نتیجه این تحقیقات و بازپس گرفتن آن از سوی ریچارد گلدستون اشاره کرده و افزود که حقایق مطرح شده در این گزارش به انزوا و تردیدها در مشروعیت حکومت اسرائیل در نحوه برخورد با فلسطینیان و بحران غزه خواهد افزود.
اما شاید مهمترین نکته این است که در جریان عملیات ارتش اسرائیل در فاصله ۲۷ دسامبر ۲۰۰۸ تا ۱۸ ژانویه ۲۰۰۹ حدود هزار و ۴۰۰ فلسطینی کشته شدند. طبق آمارهای یک گروه مدافع حقوق بشر اسرائیلی حداقل ۷۶۳ نفر از این افراد غیرنظامی بوده و در این درگیریها شرکت نداشتند.
در گزارش هیئت تحقیقی که به ریاست ریچارد گلدستون تنظیم شده گفته نمیشود که هدف ارتش اسرائیل در این عملیات کشتار عامدانه مردم غیرنظامی بوده است ولی قید میشود که این عملیات «به شکل آگاهانهای نامتناسب بوده و هدف آن تنبیه، تحقیر و مرعوب کردن» بوده است.
هنوز به این اتهام پاسخی داده نشده است و به نظر میرسد که سیاست دولت اسرائیل نه حملات محدود و مشخص بلکه یک کارزار نظامی با هدف کشتن عامدانه بوده است.
روزنامه گاردین در پایان یادآور شد که معمولاً از پای در آوردن پیامرسان سادهتر از برخورد با خود پیام است. در این مورد مشخص خود پیامرسان کنارهگیری کرده ولی این موضوع حقایقی را که در غزه روی داد تغییر نخواهد داد.
اما همزمان با آنکه این قاضی بازنشسته آفریقای جنوبی، چند روز بعد ضمن دفاع از گزارش خود، به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که تنها بخشی از آن در مورد ارتکاب جنایت جنگی از سوی اسرائیل لازم به تغییر است، روزنامه بریتانیایی گاردین به مرور این گزارش و تغییر مورد اشاره آقای گلدستون و نیز پرسشهای بیپاسخ در مورد آن پرداخت.
این روزنامه چاپ لندن با نگاهی به گزارش ریچارد گلدستون در بررسی حملات ارتش اسرائیل به نوار غزه، نوشت که از شواهد مندرج در این گزارش میتوان دید که سیاست دولت اسرائیل در این عملیات نه حملات هدفمند و مشخص بلکه یک جنگ بیملاحظه و بیمهار علیه ساکنان این بخش از قلمرو فلسطینیان بوده است.
گاردین ادامه داد، برای صداقت گلدستون باید احترام فراوانی قائل شد، اما قضاوت در مورد سایر بخشهای این گزارش ۵۷۵ صفحهای یک موضوع دیگری است. گزارش گلدستون قرار بود حقایق را بازیابد و نه در یک قالب حقوقی در مورد این مسئله قضاوت کند.
بر ملا شدن حقیقت در سه مورد باعث شده که ریچارد گلدستون بخشهایی از گزارش خود را پس بگیرد. این موارد عبارتند از: بمباران یک منزل مسکونی که به مرگ ۲۲ عضو یک خانواده فلسطین منجر شد ناشی از تصمیم اشتباه یک فرمانده اسرائیلی بود؛ اين افسر اسرائيلی سپس تحت تحقيقات قرار میگيرد؛ ارتش اسرائیل از آن زمان ۴۰۰ مورد از خطا و روشهای بدعملیاتی را در دست تحقیق دارد. ریچارد گلدستون میگوید اگر این حقایق را میدانست گزارشی که سرپرستی تنظیم آن بر عهده وی بوده بسیار متفاوت میبود.
به نوشته گاردین، دو تن از سه عضو دیگر این هیئت حقیقتیاب با تغییر عقیده ریچارد گلدستون مخالفند. یکی از آنها به نام حنا جیلانی که قبلاً در یک کمیسیون تحقیق مشابه در مورد حوادث دارفور عضویت داشته، معتقد است که هیچ چیزی در مورد مضمون این گزارش تغییر نکرده است.
عضو دیگر این هیئت به نام دزموند تراورز، یک کارشناس تحقیقات جنایی بینالمللی، نیز معتقد است که مضمون و لحن کلی این گزارش هنوز کاملاً درست و مستند است.
موضوع اصلی در بحث پس گرفتن این گزارش از سوی ریچارد گلدستون حملهای است که طی آن ۲۲ عضو خانواده سامونی کشته شدند. این خانواده طبق اعلام سربازان اسرائیلی محل اقامت خود را ترک کرده و در خانهای در محله زیتون پناه گرفته بودند. اما در گزارش حداقل ۳۵ مورد جداگانه دیگر هم بررسی شده است.
در این گزارش مشخص شده است که در هفت مورد غیرنظامیان فلسطینی در حالی که پرچم سفید به دست داشته و مشغول بیرون آمدن از خانههای خود بودند به گلوله بسته شدهاند. در مورد دیگری یک بیمارستان آگاهانه و به طور مستقیم مورد حمله ارتش اسرائیل قرار گرفته است که میتواند موردی از جنایات جنگی تلقی شود.
در چندین مورد از رسیدن آمبولانس و مداوای مجروحان شدید جلوگیری شده است. در ۹ مورد به مراکز و زیرساختهای غیر نظامی حمله شده است از جمله چهار آسیاب، پرورشگاه مرغ و طیور، چاههای آب و تأسیسات فاضلاب. تمام این حملات بخشی از کارزار ارتش اسرائیل برای نابود کردن مراکز خدمات و نیازهای اولیه مردم در نوار غزه بودهاند.
روزنامه گاردین افزود که در یکی از پاراگرافهای مهم این گزارش چنین قید شده است: «این هئیت تحقیق دریافته است که روش ارتش اسرائیل در بسیاری موارد به شکل فاحشی بند چهارم کنوانسیون ژنو را نقض کرده است که به کشتار عمدی و خسارت وارد کردن به افرادی باز میگردد که قاعدتاً باید مورد محافظت قرار داشته باشند. این اقدامات نشان میدهد که افراد مشخصی در مورد ارتکاب این جنایات مسئول هستند.»
این گزارش در مورد کشتار اعضای خانواده سامونی مینویسد که حتی اگر این حمله ناشی از اشتباه عملیاتی باشد، «هنوز هم بیانگر مسئولیت مستقیم دولت اسرائیل در ارتکاب به یک خطا است که طبق موازین بینالمللی باید مورد بررسی قرار بگیرد.» صحت این بخشها از گزارش ریچارد گلدستون و از جمله بخشی که در آن قید میشود موشکاندازیهای گروه حماس عامدانه مراکز غیرنظامی را هدف میگرفت، هنوز پابرجاست.
روزنامه گاردین به بحثهای سیاسی پیرامون نتیجه این تحقیقات و بازپس گرفتن آن از سوی ریچارد گلدستون اشاره کرده و افزود که حقایق مطرح شده در این گزارش به انزوا و تردیدها در مشروعیت حکومت اسرائیل در نحوه برخورد با فلسطینیان و بحران غزه خواهد افزود.
اما شاید مهمترین نکته این است که در جریان عملیات ارتش اسرائیل در فاصله ۲۷ دسامبر ۲۰۰۸ تا ۱۸ ژانویه ۲۰۰۹ حدود هزار و ۴۰۰ فلسطینی کشته شدند. طبق آمارهای یک گروه مدافع حقوق بشر اسرائیلی حداقل ۷۶۳ نفر از این افراد غیرنظامی بوده و در این درگیریها شرکت نداشتند.
در گزارش هیئت تحقیقی که به ریاست ریچارد گلدستون تنظیم شده گفته نمیشود که هدف ارتش اسرائیل در این عملیات کشتار عامدانه مردم غیرنظامی بوده است ولی قید میشود که این عملیات «به شکل آگاهانهای نامتناسب بوده و هدف آن تنبیه، تحقیر و مرعوب کردن» بوده است.
هنوز به این اتهام پاسخی داده نشده است و به نظر میرسد که سیاست دولت اسرائیل نه حملات محدود و مشخص بلکه یک کارزار نظامی با هدف کشتن عامدانه بوده است.
روزنامه گاردین در پایان یادآور شد که معمولاً از پای در آوردن پیامرسان سادهتر از برخورد با خود پیام است. در این مورد مشخص خود پیامرسان کنارهگیری کرده ولی این موضوع حقایقی را که در غزه روی داد تغییر نخواهد داد.