روند بی‌پایان سوانح هوایی در ایران ... این بار بوئینگ ۷۲۷ از تهران به مقصد ارومیه می‌رفت، که آنطور که خبرگزاری‌های ایران می‌گویند، موفق به فرود در ارومیه نشد و چند کیلومتری آنطرف‌تر، فرودی ناموفق داشت. سانحه‌ای که ده‌ها کشته و زخمی بر جای گذاشته است.
حسن فتحی، روزنامه‌نگار در تهران، درباره این حادثه و عموماً سابقه سوانح هوایی در ایران به پرسش‌های رادیو فردا پاسخ داده است.
طبق اطلاعاتی که اعلام کرده‌اند، هواپیمای ۷۲۷ بوئینگ بوده و با دو ساعت تأخیر از تهران به ارومیه رفته، اعلام شده که به دلیل نامساعد بودن وضع جوی و مه آلود بودن هوا، هواپیما خارج از فرودگاه در نزدیک یک روستا در کنار دریاچه به زمین خورده و فرود اضطراری داشته است. ضمناً در همین روز دو پرواز دیگر به ارومیه به دلیل بدی آب و هوا کنسل شده است.
متأسفانه در ایران تصمیم‌گیری‌ها آنی است. این طور نیست که یک دستورالعمل خاصی کسی داشته باشد که مثلاً در یک چنین شرایطی پروازی صورت نگیرد یا در چه شرایطی پروازها کنسل شود.
هواپیمای بوئینگ سابقه طولانی در ایران دارد. از زمان شاه در سیستم هوایی ایران به کار گرفته شده است. آن زمان دو شرکت هوایی در ایران بود. یکی هواپیمایی آسمان بود، یکی هم هما. آسمان معمولاً فوکر داشت ولی هما یا همان ایران‌ایر معمولاً از بوئینگ استفاده می‌کرد.
ولی به دلیل اینکه ایران شامل تحریم‌هایی شده که این تحریم‌ها در زمینه لوازم یدکی هواپیماها هم می‌شود، این بوئینگ‌ها عمدتاً به دلیل قدمت‌شان خارج از رده هستند. یعنی اجازه پرواز فقط در داخل ایران دارند. در خارج ایران اینها اجازه پرواز ندارند.
به همین دلیل هم هست که ما هر چند وقت یک بار شاهد سقوط هواپیما هستیم. شاهد این هستیم که فرود اضطراری داشتند. مشکلات این چنین که سبب شده که عنوان کبوتران مرگ در حقیقت باید به آنها داده شود. کسانی که سوار این هواپیماها می‌شوند در حقیقت از جانشان گذشته‌اند. چون اینها ایمنی ندارند.
بحث نامساعد بودن جو را نمی‌توانیم عامل اصلی این ماجرا بدانیم. چون بالاخره هواپیماها دارای امکاناتی هستند که در جو نامساعد هم می‌توانند، پرواز کنند. سیستم هوایی‌شان امکاناتی دارد که بتواند فرودگاه را پیدا کند یا در پروازهای داخلی خلبان‌ها هم ایرانی بودند و از آن قدر تبحر برخوردار هستند که تشخیص بدهند در کجا هستند.
ولی به هر حال این سیستم هواپیمایی در ایران به دلیل قدمتش و به دلیل خارج از رده بودنش همیشه خطرساز بوده و این موضوع هم به نظر من در کنار مسئله جوی مسئله قدمت و فرسودگی‌اش تأثیر بسزایی در پیدایش این حادثه ناگوار داشته است.
معمولاً در دوره جمهوری اسلامی از زمانی که اولین هواپیما در همان روزهای اول بعد از پیروزی انقلاب نزدیک تهران سقوط کرد، به مرور دیدیم که هواپیماهای روسی، هواپیماهای فوکر یا هواپیماهای بوئینگ سقوط کرده‌اند اما هیچ مرجعی جوابگویی صحیح در مورد علت سقوط هواپیماها نداشته است.
یعنی به مردم اعلام نشده که دلیلش چه بوده است. اکثر مواقع که خلبان فوت کرده همراه با سقوط، خلبان را مقصر قلمداد کرده‌اند که کسی نمی‌توانسته و در حقیقت خلبانی وجود نداشته که پاسخگو باشد.
در ارتباط با کلیه این هواپیماهایی که ساقط شده‌اند، صرفاً مردم بودند که متضرر شدند. نه دولت... هیچکدام از دولت‌ها در ایران نه پاسخگو بودند و نه درصدد این بودند که جریمه‌ای یا هزینه‌ای را به بازماندگان بدهند.
حسن فتحی، روزنامه‌نگار در تهران، درباره این حادثه و عموماً سابقه سوانح هوایی در ایران به پرسش‌های رادیو فردا پاسخ داده است.
- آقای فتحی، از سانحه هوایی ارومیه چه اطلاعاتی دارید؟
طبق اطلاعاتی که اعلام کرده‌اند، هواپیمای ۷۲۷ بوئینگ بوده و با دو ساعت تأخیر از تهران به ارومیه رفته، اعلام شده که به دلیل نامساعد بودن وضع جوی و مه آلود بودن هوا، هواپیما خارج از فرودگاه در نزدیک یک روستا در کنار دریاچه به زمین خورده و فرود اضطراری داشته است. ضمناً در همین روز دو پرواز دیگر به ارومیه به دلیل بدی آب و هوا کنسل شده است.
- فکر می‌کنید چطور با توجه به اینکه آن دو پرواز دیگر کنسل شده بود، این پرواز انجام شده است؟
متأسفانه در ایران تصمیم‌گیری‌ها آنی است. این طور نیست که یک دستورالعمل خاصی کسی داشته باشد که مثلاً در یک چنین شرایطی پروازی صورت نگیرد یا در چه شرایطی پروازها کنسل شود.
- خبرگزاری‌ها اعلام کرده اند که هواپیمای بوئینگ یا فوکر است. الان به طور قطع اعلام کرده‌اند که هواپیمای بوئینگ ۷۲۷ بوده است. این نوع هواپیما چه سابقه‌ای در ناوگان هوایی ایران دارد؟
هواپیمای بوئینگ سابقه طولانی در ایران دارد. از زمان شاه در سیستم هوایی ایران به کار گرفته شده است. آن زمان دو شرکت هوایی در ایران بود. یکی هواپیمایی آسمان بود، یکی هم هما. آسمان معمولاً فوکر داشت ولی هما یا همان ایران‌ایر معمولاً از بوئینگ استفاده می‌کرد.
ولی به دلیل اینکه ایران شامل تحریم‌هایی شده که این تحریم‌ها در زمینه لوازم یدکی هواپیماها هم می‌شود، این بوئینگ‌ها عمدتاً به دلیل قدمت‌شان خارج از رده هستند. یعنی اجازه پرواز فقط در داخل ایران دارند. در خارج ایران اینها اجازه پرواز ندارند.
به همین دلیل هم هست که ما هر چند وقت یک بار شاهد سقوط هواپیما هستیم. شاهد این هستیم که فرود اضطراری داشتند. مشکلات این چنین که سبب شده که عنوان کبوتران مرگ در حقیقت باید به آنها داده شود. کسانی که سوار این هواپیماها می‌شوند در حقیقت از جانشان گذشته‌اند. چون اینها ایمنی ندارند.
- یعنی شما فکر می‌کنید که الزاماً شرایط جوی مسبب سقوط هواپیما یا دچار حادثه شدن هواپیمای ایرانی نمی‌شود؟
بحث نامساعد بودن جو را نمی‌توانیم عامل اصلی این ماجرا بدانیم. چون بالاخره هواپیماها دارای امکاناتی هستند که در جو نامساعد هم می‌توانند، پرواز کنند. سیستم هوایی‌شان امکاناتی دارد که بتواند فرودگاه را پیدا کند یا در پروازهای داخلی خلبان‌ها هم ایرانی بودند و از آن قدر تبحر برخوردار هستند که تشخیص بدهند در کجا هستند.
ولی به هر حال این سیستم هواپیمایی در ایران به دلیل قدمتش و به دلیل خارج از رده بودنش همیشه خطرساز بوده و این موضوع هم به نظر من در کنار مسئله جوی مسئله قدمت و فرسودگی‌اش تأثیر بسزایی در پیدایش این حادثه ناگوار داشته است.
معمولاً در دوره جمهوری اسلامی از زمانی که اولین هواپیما در همان روزهای اول بعد از پیروزی انقلاب نزدیک تهران سقوط کرد، به مرور دیدیم که هواپیماهای روسی، هواپیماهای فوکر یا هواپیماهای بوئینگ سقوط کرده‌اند اما هیچ مرجعی جوابگویی صحیح در مورد علت سقوط هواپیماها نداشته است.
یعنی به مردم اعلام نشده که دلیلش چه بوده است. اکثر مواقع که خلبان فوت کرده همراه با سقوط، خلبان را مقصر قلمداد کرده‌اند که کسی نمی‌توانسته و در حقیقت خلبانی وجود نداشته که پاسخگو باشد.
در ارتباط با کلیه این هواپیماهایی که ساقط شده‌اند، صرفاً مردم بودند که متضرر شدند. نه دولت... هیچکدام از دولت‌ها در ایران نه پاسخگو بودند و نه درصدد این بودند که جریمه‌ای یا هزینه‌ای را به بازماندگان بدهند.
