کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران در نخستین گزارش خود از اجرای توافق اتمی وین از دولت خواست که درمقابل «بدعهدی و پیمان‌شکنی» آمریکا «صریح، شفاف و به‌موقع» عمل کند و «گزارش اقدامات متناسب و متقابل» را به مجلس ارسال کند.
این کمیسیون در گزارش خود بارها آمریکا را متهم کرد که در عمل به تعهداتش در توافق اتمی وین «اخلال، تعلل و تأخیر ایجاد می‌کند».
در این گزارش تاکید شده که ایالات متحده با اقداماتی از جمله «قرار دادن شرط و شروط برای ورود و تعامل بانک‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاران خارجی» با ایران «موجب سردرگمی و تردید» بانک‌های بین‌المللی شده است.
به گفته نویسندگان این گزارش، به دلیل «اشراف» سیستم مالی آمریکا بر سیستم مالی بین‌المللی، بانک‌های بزرگ جهانی هنوز به دلیل نگرانی از جرایم سنگین گذشته در همکاری با ایران احتیاط می‌کنند.
کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از وزارت امور خارجه خواسته است که در گزارش بعدی خود از اجرای توافق اتمی وین، چالش‌های پیش روی بانک‌های خارجی برای برقراری ارتباط با نظام بانکی ایران را «به دقت تشریح کند».
مقامات جمهوری اسلامی ایران پیش از این بارها آمریکا را به «بدعهدی» در اجرای توافق اتمی وین، از جمله «اخلال» در همکاری بانک‌های خارجی با ایران متهم کرده‌اند.
وزیر خارجه آمریکا و همتایان او از بریتانیا، آلمان، فرانسه به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز ۳۰ اردیبهشت در بیانیه‌ای از بانک‌ها و بازرگانان خواسته بودند از فرصت‌های سرمایه‌گذاری قانونی در ایران چشم‌پوشی نکنند.
این کشورها همچنین اعلام آمادگی کرده‌اند که تردیدها در این مورد را رفع کنند.
با وجود این بیانیه، مقام‌های ایرانی بارها تأکید کرده‌اند که تحریم‌ها علیه ایران روی کاغذ برداشته شده اما کشورهای اروپایی باید تلاش «بیشتری» کنند تا «فضای روانی موجود به ویژه در زمینه تعاملات بانکی» برطرف شود.
در همین حال ولی‌الله سیف، رئیس بانک مرکزی ایران، روز روز شنبه ۲۴ مهر، گفته بود که نمی‌توان شرایط فعلی را «به عنوان عادی‌سازی روابط بانکی تلقی کرد» و «شرایط موجود نسبت به انتظاراتی که قبل از برجام وجود داشت، رضایت‌بخش نیست».
آقای سیف در عین حال اعلام کرده بود که پس از توافق اتمی وین، روابط «نسبتاً مناسبی» بین بانک‌های ایرانی و بانک‌های خارجی برقرار شده و همین میزان ارتباطات بانکی مشکلات تجارت خارجی ایران را «تا حدودی حل می‌کند».
در همان روز عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، گفته بود که مشکلات بانک‌ها و بیمه‌های ایران برای همکاری‌های اقتصادی با کشورهای خارجی «حل شده» و در این باره «بن‌بست وجود ندارد»، اما مشکلاتی وجود دارد که بخشی از آنها مربوط به کشورهای خارجی و بخشی نیز به دلیل «به‌روز» نبودن بانک‌های ایران است.
مقام‌های دولت آمریکا نیز در واکنش به انتقادهای ایران گفته‌اند که همه تعهدات خود را طبق برجام انجام داده‌اند و برخی از تحریم‌های فعلی مربوط به تحریم‌های اولیه و غیرمرتبط با توافق هسته‌ای است.
در همین حال کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران، آمریکا را متهم کرد که تلاش دارد «برجام موجب تضعیف تحریم‌های اولیه آمریکا نشود».
در این گزارش همچنین اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران در موضوعاتی به جز توافق اتمی وین از جمله تحریم‌های حقوق بشری از موارد «نقض عهد و پیمان‌شکنی‌های آمریکا» برشمرده شده است.
گزارش کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران درحالی است که پیش از این مقامات وزارت خارجه ایران اعلام کرده‌اند که تصویب تحریم‌های جدید در موضوعات دیگر به جز توافق اتمی وین، «نقض» این توافق محسوب نمی شود اما «نقض»شرطهای رهبر جمهوری اسلامی است.
آیت‌الله خامنه‌ای روز ۲۹ مهر ۹۴ ضمن تایید توافق اتمی وین شرط‌هایی را برای اجرای این توافق اعلام کرده بود. از جمله وی تهدید کرده بود که «در سراسر دوره هشت ساله» وضع هرگونه تحریم «در هر سطح و به هر بهانه‌ای» از جمله «تروریسم و حقوق بشر» توسط کشورهای طرف مذاکره ایران «نقض» توافق اتمی وین «محسوب خواهد شد».
درهمین حال دراین گزارش اعلام شده که مجلس دولت را «ملزم می‌کند» که براساس قانون مصوب مجلس درباره توافق اتمی وین، «صریح، شفاف و به‌موقع اقدام کند و به همراه گزارش‌های مرحله‌ای ۳ ماهه روند اجرای برجام، گزارش اقدامات متناسب و متقابل را» به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ارسال کند.
براساس مصوبه مجلس ایران درباره اجرای توافق اتمی وین با عنوان «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی در اجرای برجام» وزارت خارجه موظف شده که هر سه ماه یک بار روند اجرای توافق اتمی وین را به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گزارش دهد.
براساس این مصوبه همچنین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز موظف است که هر شش ماه یک بار گزارش اجرای این توافق را به صحن علنی مجلس ارائه کند.
وزارت خارجه ایران تاکنون دو گزارش درباره اجرای توافق اتمی وین ارائه کرده که انتقاد گروه‌هایی از اصولگرایان را به دنبال داشته است.
