یک عضو جمهوریخواه کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان، در گفتوگویی اختصاصی با رادیو فردا میگوید که رئیس جمهوری این کشور در گفتوگوهای اتمی با ایران، امتیازهای زیاد و برگشتناپذیری به جمهوری اسلامی ایران داده است.
در آمریکا، اعضای جمهوریخواه سنا، در دومین هفته ماه مه، برای پردازش لایحه مشترکی که راه اعمال نظر کنگره در توافق نهایی اتمی با ایران را هموار کند، تلاشهای فراوانی بکار بردهاند.
لایحه اولیه در این زمینه، در چهاردهم ماه آوریل گذشته (۲۵ فروردین) در کمیته روابط خارجی مجلس سنا، به اتفاق آرا تصویب شد ولی بعضی از سناتورهای جمهوریخواه که از امتیازهای داده شده به ایران چندان دلخوش نیستند، با ارایه متممهایی، تصویب آن را به مخاطره افکندهاند، چرا که باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا هشدار داده که در صورت اعمال هرگونه تغییری در مصوبه کمیته روابط خارجی، لایحه را وتو خواهد کرد.
در هر حال به رغم توضیحات مشروح و چند باره مقامهای ارشد دولت اوباما و تاکید بر خوب بودن توافق اتمی با ایران که چارچوب آن پس از گفتوگوهای لوزان انتشار یافت، مخالفت با پیشنویس تفاهم اتمی در کنگره همچنان ادامه دارد. از جمله کریس اسمیت عضو جمهوریخواه کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان در گفتوگویی اختصاصی با رادیو فردا، برخی از دلایل مخالفت خود را چنین بیان میکند.
آقای اسمیت میگوید: «رئیس جمهوری آمریکا نابهنگام و شتابآلود با گفتوگوهایی موافقت کرد که شورای امنیت سازمان ملل به آن محک خواهد زد. بسیاری از خواستهها از جمله بازرسیهای نامحدود آژانس بینالمللی انرژی اتمی، به کناری گذاشته شدهاند و به این ترتیب آمریکا، امتیازهای بزرگی را به ایران داده و دراین میان پرونده حقوق بشر دولت ایران هم فراموش شده است. هنگامی که تحریمها در حال اجرا بودند و تاثیر بسزایی هم داشتند که به باور من دولت ایران را به نشستن در پشت میز مذاکره واداشت، استثناهایی بهویژه در مورد چین و سایر کشورها برای خرید نفت ایران اعمال شد که ناراحتکننده بودند. تحریمها کارگر بودهاند و برای مقابله با دستیابی قدرتی ویرانگر به بمب هستهای باید در کل سیاستها جدی بود و ما این چنین نبودیم».
در پاسخ به پرسشی درباره اطمینان خاطر آقای کری وزیر خارجه و سایر مقامهای ارشد دولت آمریکا از نقش آژانس در راستیآزمایی اجرای تعهدات ایران، کریس اسمیت، عضو کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان ابراز بدبینی میکند و میگوید:
«به هیچ وجه. ما بارها از آیتالله خامنهای، از حسن روحانی و همینطور فرماندهان ارشد نظامی در جمهوری اسلامی شنیدهایم که اجازه بازرسی از تاسیسات نظامی را نخواهند داد. به این ترتیب فکر میکنید که آنها مواد اتمی از اورانیوم و شاید حتا از پلوتونیوم را چگونه تهیه میکنند؟ بدون این بازرسیها چیزی را نمیتوان مشاهده کرد و بدون دسترسی به تاسیسات، بازرسی هم پوچ و بیمعنا خواهد بود. آژانس بینالمللی انرژی اتمی در همین ماه فوریه گذشته گزارش داد که بدون دسترسی به اینگونه تاسیسات، بازرسان به تهیه گزارش جامع و ارایه مدارک مستند قادر نخواهند بود. در چنین شرایطی، به محض امضای توافق، بازگرداندن تحریمهای بسیار دشوار و سخت خواهد بود و سرانجام روزی فرا خواهد رسید [که مقامهای دولت ایران نیز] مانند کره شمالی اعلام خواهند کرد که ما هم بمب هستهای داریم».
از آقای کریس اسمیت میپرسم که به عقیده ایشان بهترین راهکار در این زمینه چه میتواند باشد؟ این نماینده جمهوریخواه کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان به رویدادی تاریخی در دوران جنگ سرد اشاره میکند.
آقای اسمیت میگوید: «امیدوارم رئیس جمهوری آمریکا، همانند رونالد ریگان عمل کند که در کنفرانس ریک یاویک [پایتخت ایسلند] با گورباچف [رهبر اتحاد شوروی سابق] از امضای یک توافق بد پرهیز کرد.
مثال تاریخی مورد اشاره کریس اسمیت، کنفرانس دفاع استراتژیک در مورد تعداد موشکهای اتمی میانبُرد دو کشور آمریکا و شوروی در اکتبر سال ۱۹۸۶ در ریک یاویک پایتخت کشور ایسلند بود که در آخرین لحظه به دلیل پایداری رئیس جمهوری آمریکا در خواستههای دولت خود، کنفرانس ناکام ماند ولی یک سال بعد، توافق بین دو کشور امضا شد.
توافق اتمی شش قدرت بزرگ و بهویژه آمریکا با دولت ایران هنوز نهایی نشده و به گفته مقامهای دو کشور، اختلافهای مهم چندی باقی است که دستیابی به توافقی برسر آنها ممکن است در حالت خوشبینانه به درازا بکشد. برخی از تحلیلگران سخنان اخیر جوزف بایدن معاون آقای اوباما و اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا در مورد تن ندادن به خواستهای رهبران جمهوری اسلامی و استفاده احتمالی از گزینه نظام را در راستای همین اختلافهای مهم معنا کردهاند.