ادینبرا یا همان ادینبورگ به نگارش کلاسیک فارسی پایتخت جشنواره‌های هنری بریتانیاست و در چنین شهری برگزار کردن جشنواره‌ای که توجه اهل هنر را همزمان در بریتانیا و ایران جلب کند کاری است کارستان و جشنواره ایرانیان ادینبرا از عهده چنین کاری بر آمده است.
جشنواره ایرانیان ادینبورگ از سال ۲۰۰۹ هر دو سال یک بار برگزار می‌شود و امسال چهارمین دوره خود را از ششم تا شانزدهم فوریه برپا کرده است. گروهی از ایرانیان ساکن ادینبورگ با همکاری موسسات فرهنگی اسکاتلند و هنرمندان و چهره‌های فرهنگی اسکاتلند این جشنواره را برگزار می‌کنند. حمایت مقام‌های فرهنگی اسکاتلند از این جشنواره نشان می‌دهدکه اهمیت آن به عنوان یک نهاد شناخته شده و بازتاب‌دهنده اراده جمعی جامعه ایرانیان اسکاتلند و به ویژه ادینبورگ است.
شورای فرهنگی بریتانیا، دانشگاه ادینبورگ، جشنواره بین‌المللی فیلم ادینبورگ و موزه ملی اسکاتلند و شهرداری ادینبورگ از جمله نهادهای دولتی و ملی هستند که امسال در برگزاری این جشنواره ایرانیان را یاری کرده‌اند. بیش از ۱۰ موسسه فرهنگی و هنری غیردولتی نیز جشنواره ایرانیان ادینبورگ را در برگزاری برنامه‌های امسال یاری کرده‌اند.
موسسه اصلی برگزار کننده یک موسسه غیر انتفاعی اسکاتلندی به نام جشنواره ایرانیان ادینبورگ ست که هدف خود را معرفی فرهنگ و هنر و تاریخ و مردم ایران اعلام کرده است. در اسکاتلند حداقل بیش از ۵۰۰۰ ایرانی ساکن هستند که بیشتر آنان را دانشجویان ایرانی و یا ایرانیان تحصیل کرده‌ای تشکیل می‌دهند که پس از پایان تحصیل در اسکاتلند ماندگار شده‌اند.
جشنواره هفت رنگ
یکی از ویژگی‌های این جشنواره برخورداری از تنوع کم‌نظیری از رشته‌های فرهنگی و هنری است که مورد توجه بوده است. به ویژه حوزه‌هایی که رابطه نزدیک‌تری با کاربرد‌های هنر در زندگی روزمره مردم دارد. افزون بر جشنواره سینمایی و موسیقی و اجراهای صحنه‌ای که بیشتر بازتاب‌دهنده گام‌های نوآورانه در میان هنرمندان ایرانی است، وجود بخش‌هایی مانند نمایشگاه‌های مد و غذای ایرانی جذابیت خاصی به این جشنواره در میان ایرانیان اسکاتلند و بریتانیا بخشیده است.
در برنامه آغازین امسال جشنواره، ارکستر سمفونیک آرزو که یگانه ارکستر موسیقی بریتانیاست که موسیقی ایرانی و کلاسیک را اجرا می‌کند، به اجرای برنامه پرداخت. نوازندگان این ارکستر که رهبری آن را امین کشمیری بر عهده دارد از اعضای کنسرواتوار سلطنتی موسیقی اسکاتلند هستند که ساخته‌هایی از حسین دهلوی و مجید انتظامی و بنجامین بریتین را اجرا کردند. در این برنامه همچنین، راب ویلسون شاعر اسکاتلندی که اشعاری از عمرخیام را به اسکات (زبان سنتی اسکاتلندی‌ها) ترجمه کرده است قطعاتی از خیام را به هر دو زبان برای حاضران خواند.
یادی از کتاب
یک کتابفروشی در ادینبورگ مجموعه‌ای از کتاب‌ها درباره ایران را گرد آورده و همزمان با جشنواره فرصت خریدن و خواندن کتاب‌هایی در باره ایران را فراهم کرده است. کارن باباییان که استاد دانشگاه است و «پرتقال‌های خونی، پوشیده در نمک» را نوشته درباره کتابش حرف می‌زند و آن را برای حاضران امضا می‌کند. خانم باباییان در این کتاب داستان زندگی خانواده ارمنی خود از ۴۰۰ سال پیش را از اصفهان و تهران تا ایروان روایت کرده است.
در شب شعر نیما یوشیج در گالری ساتن و در کنار نقاشی‌های حسن مشکین فام (نقاش اهل شیراز) که الهام گرفته از شعر نیماست، بساط شعرخوانی و سخن گفتن از نیما و موسیقی زنده برپاست. درباره حاصل کار دو نویسنده کتاب‌های کودک نیز سخن گفته می‌شود: مهدی ضیایی که «ماجراهای سهراب و جنی» را به انگلیسی نوشته و هنگامه یاشار که مجموعه سرود‌های مهد کودک‌های ایران را از دهه چهل خورشیدی تا حالا گرد آورده و به انگلیسی ترجمه کرده است.
آثار ۴۰ هنرمند
در بخش نقاشی و هنرهای تجسمی آثار ۴۰ هنرمند از میان هنرمندانی که به فراخوان جشنواره پاسخ گفته‌اند به نمایش در آمده است. جانت رادی، مرتضی نعمت اللهی، گوهر دشتی و هلیا دارابی داوری این بخش را بر عهده داشته‌اند.
هشت شب، هشت فیلم
در شب‌های جشنواره فیلم به یاد ماندنی رگبار ساخته سال ۱۹۷۲ بهرام بیضایی در کنار هفت فیلم کارگردانان جوان که در سال‌های اخیر ساخته شده است به نمایش در می‌آید. فیلم‌ها عبارتند از: ماهی کویر (محمد قربان کرمی) تبور (وحید وکیلی فر) چند کیلو خرما برای مراسم تدفین (سامان سالور) شاهزاده (محمود بهرازنیا) مهمونی کامی (علی احمدزاده) پرویز (مجید برزگر) و «من نگهدار جهانی فیلم وسترن می‌سازم» ساخته کامران حیدری.
موسیقی برای زندگی
آزاده خواننده ایرانی‌تبار اهل لندن که اجرای موسیقی فولکولور ایرانی را با الهام از ریتم جاز و بلوز اجرا می‌کند هنرمند میهمان بخش موسیقی جشنواره است. پارمیس مظفری که پژوهشگر دانشگاه سنت اندرو است کارگاهی دارد درباره موسیقی ایرانی که هم سخنرانی است درباره موسیقی ایرانی و هم اجرای موسیقی. اما شاید متفاوت‌ترین کار موسیقی جشنواره امسال اجرای ترانه «مراببوس» توسط گروه کر معروف «عشق موسیقی» است که از خوانندگانی با ملیت‌های گوناگون تشکیل شده است. رکسانا ویلک موسیقیدان ایرانی بریتانیایی کار خواندن ترانه‌های فارسی را به این گروه آموخته است و خود نیز با ساز خود با آنان همراهی می‌کند. گروه عشق موسیقی یکی از شناخته‌شده‌ترین نمونه‌های شیوه به تازگی فراگیر در بریتانیاست که از مردم عادی که استعدادی در خواندن دارند برای شرکت در گروه کر دعوت می‌شود و پس از گذراندن دوره آموزشی به اجرای سرود می‌پردازند. کار آموزش این گروه را موسیقیدانان برجسته‌ای بر عهده دارند که با اندیشه بردن موسیقی به درون زندگی عادی مردم کار آموزش گروه کر را انجام می‌دهند.
نگاهی دوباره به لباس زنان ایرانی
جشنواره ایرانیان ادینبورگ امسال برای نخستین‌بار در یک تجربه تازه به استقبال نمایشگاه مد لباس و جواهرات رفته است. در بخش مد امسال نغمه کیومرثی یکی از پیشگامان طراحی پست مدرن لباس‌های ایرانی حضور دارد. «گروه طراحی زریر» که یکی از گروه‌های شناخته شده طراحی لباس برای زنان در تهران است کار‌های خود را به روی صحنه نمایش لباس (کت واک) جشنواره می‌فرستد. دیبا محرابی طراح ایرانی ساکن لندن هم آثار خود را به نمایش می‌گذارد و سپیده احدی طراح لباس ساکن برلین نیز حاصل تجربه‌های خود را به ادینبورگ آورده است.
میزگردی هم در باره طراحی معاصر ایران برپاست که به ویژه به تاثیرپذیری طراحی لباس مدرن از لباس‌های ایرانی پیش از اسلام و لباس‌های فولکولور می‌پردازد. همچنین نشستی با عنوان «آن سوی چادر» برپاست که در آن دکتر گیلیان ووگلسانگ ایستوو» به بحث در باره تحولات طراحی لباس و مد در ایران و تاثیرات لباس‌های شهری و روستایی بر یکدیگر می‌پردازد.
سارا خردمند بنیانگذار جشنواره می‌گوید «خوشحالم که طی پنج سال جشنواره از نوعی پروژه دانشجویی غیرحرفه‌ای به جشنواره‌ای بزرگ و هیجان‌انگیز تبدیل شده است. تحولی که بدون ذهن باز و جست‌و‌جو گر مردم اسکاتلند امکان‌پذیر نبود»
