پس از ما‌ه‌ها کشمکش میان ریاض و تهران، در نهایت وزیر ارشاد و سازمان حج و زیارت ایران روز یکشنبه، ۹ خرداد، ضمن متهم کردن مقامات عربستان سعودی به «کارشکنی» اعلام کردند که اعزام زائران ایرانی به حج تمتع ۹۵ منتفی است.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، علی جنتی، نهم خرداد، گفت که قرار بوده مقامات عربستان سعودی تا روز یکشنبه به «نکات مورد توجه» مقامات جمهوری اسلامی ایران برای حضور زائران ایرانی در حج ۹۵ پاسخ دهند.
وی اضافه کرد: «اما با توجه به نوع برخورد و گفتار مقامات عربستانی که در دو دور مذاکرات با هیات ایرانی داشتند و ایجاد موانع و کارشکنی‌ها، عملا انجام فریضه حج امکان‌پذیر نیست».
در همین حال سازمان حج و زیارت ایران در بیانیه‌ای اعلام کرد که به دلیل «استمرار کارشکنی‌های» عربستان سعودی، زائران ایرانی امکان حضور در حج تمتع ۹۵ را ندارند.
براساس این بیانیه، دور اول مذاکرات حج تمتع امسال «به علت همکاری نکردن» مسئولان عربستان سعودی در اواخر فروردین ماه و با سه ماه تاخیر برگزار شد که به دلیل عدم قبول خواسته‌های مقام‌های ایرانی از جمله صدور ویزا در داخل کشور و استفاده از هواپیماهای ایران برای انتقال زائران، ناتمام ماند.
در این بیانیه با اشاره به برگزاری دور دوم مذاکرات دو کشور در پنجم خرداد ماه، اعلام شده که با وجود وعده مقامات عربستان سعودی برای حل مسائل کنسولی «تاکنون هیچ توافق مکتوبی» بین وزارت خارجه عربستان و وزارت خارجه سوئیس، انجام نشده است.
سازمان حج و زیارت ایران همچنین عربستان سعودی را متهم کرده که «علیرغم تبلیغات سوء رسانه‌های خود، تحت تأثیر فضای سیاسی بین دو کشور، حج را به مسائل سیاسی گره زده» و متن تفاهمنامه متداول و هر ساله دو کشور درباره اعزام زائران ایرانی به حج تمتع را «تغییر داده است».
ساعاتی پیش از سخنان وزیر ارشاد سعید اوحدی، رئیس سازمان حج و زیارت ایران، گفته بود که روز یکشنبه، ۹ خرداد، «آخرین فرصت» برای عربستان سعودی است تا «موافقت کامل» خود را با خواسته‌های ایران علام کند.
به گفته آقای اوحدی، وزیر حج عربستان سعودی در آخرین جلسه مقامات دو کشور در عربستان حضور نداشته و به صورت تلفنی از مقامات ایران خواسته بود که تفاهمنامه برگزاری حج را امضا کنند و گفته بود که «خود من متعهد می‌شوم تا بعداً خواسته‌های ایران برآورده شود».
رئیس سازمان حج و زیارت ایران همچنین اعلام کرد که مقامات ایرانی این خواسته وزیر حج عربستان سعودی را قبول نکرده‌اند.
آقای اوحدی پیش از این نیز گفته بود که جمهوری اسلامی چهار شرط «تامین امنیت زائران ایرانی»، «استفاده از ناوگان هوایی ایران برای انتقال زائران»، «صدور روادید در داخل ایران» و «استفاده از خدمات کنسولی در عربستان» را برای اعزام زائران ایرانی به حج تمتع ۹۵ مطرح کرده است.
از سوی دیگر به گفته مقام‌های ایرانی، عربستان سعودی درباره برنامه‌های ایران در مراسم حج از جمله «شعار‌ها» و برگزاری «جشن‌ها و همایش‌ها» شرط گذاشته است.
وزارت حج و عمره عربستان سعودی دربیانیه‌ای در روز جمعه هفتم خردادماه اعلام کرده بود که هیات سازمان حج و زیارت ایران بامداد روز جمعه با امتناع از امضای توافقنامه سازماندهی حجاج ایرانی، به تهران بازگشته است.
عربستان سعودی پیش از این نیز اظهارات مقام‌های ایران مبنی بر ممانعت ریاض از حضور ایرانی‌ها در مراسم حج تمتع امسال را تکذیب کرده بود.
با این حال حسین جابری انصاری، سخنگوی وزارت خارجه ایران، شامگاه شنبه، ۸ خرداد، در یک برنامه تلویزیونی عربستان سعودی را متهم کرد که در موضوع حج «مناسبات سیاسی» را «دخالت داده است».
وی اضافه کرد: «عربستان وقت را تلف کرده و همه راه‌ها را برای ایران بسته و در صورت انجام نشدن حج، مسئولیت بر عهده سعودی‌هاست».
آقای جابری انصاری تاکید کرد که عربستان سعودی در مسائل مختلف، «خود را رو در روی ایران تلقی می‌کند» و مدتهاست که سیاست خود را «بر پایه تنش» با ایران قرار داده است.
به دنبال اعدام شیخ نمر، روحانی سر‌شناس شیعه در عربستان، دی ماه پارسال سفارت این کشور در تهران و کنسولگری آن در مشهد از سوی تعدادی از معترضان به اعدام وی به آتش کشیده شد و پس از آن عربستان روابطش را با ایران قطع کرد.
پیش از آن در جریان حادثه منا که مهرماه پارسال در عربستان رخ داد، بیش از ۴۶۰ زائر ایرانی کشته شدند.
سیاست‌های جمهوری اسلامی در منطقه از جمله در سوریه و یمن در سال‌های گذشته در تضاد با سیاست‌های برخی از کشورهای منطقه از جمله ترکیه و عربستان سعودی بوده است.
در حالی که تهران از بشار اسد حمایت می‌کند، عربستان نیز از گروه‌های مخالف حکومت سوریه حمایت می‌کند.
در جریان جنگ در یمن نیز ایران از شبه نظامیان شیعه حوثی و طرفداران علی عبدالله صالح، رییس جمهوری سابق یمن حمایت می‌کند. اما در مقابل عربستان هم اکنون برای حمایت از دولت عبدربه منصورهادی در یمن مواضع شبه نظامیان شیعه حوثی را بمباران می‌کند.
