صبح چهارشنبه بیست‌وهشتم بهمن‌ماه، محمد حسنین هیکل روزنامه‌نگار برجسته مصری که شهرت یبین‌المللی دارد درگذشت.
به گزارش خبرگزاری الشرق الاوسط، عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر، در بیانیه‌ای، ضمن تسلیت درگذشت هیکل اظهار داشت: «مصر امروز یک نماد ارزشمند در دنیای رسانه مصری و عربی را از دست داد، شخصی که در نوشته‌ها و تحلیل‌هایش، به دوره‌ای ممتد از تاریخ مصر و امت عربی پرداخته است».
جمال عبدالناصر رئیس جمهوری اسبق مصر، محمد حسنین هیکل را به عنوان وزیر ارشاد ملی برگزیده بود.
او کتاب‌هایی پرفروشی تالیف کرده که «خزان خشم» و «بازگشت آیت‌الله» از جمله آنها هستند.
هیکل بیش از ۷۰ سال از عمر خود را به کار رسانه‌ای اختصاص داده بود. در رفت و آمدی که در دنیای روزنامه‌نگاری و سیاست داشت، به دوست نزدیک شماری از از پادشاهان و رهبران تبدیل شد. از جمله آنها می‌توان به جمال عبدالناصر، ملک عبدالله اول نخستین پادشاه اردن، احمد بن بله نخستین رئیس جمهوری الجزایر پس از استقلال این کشور در سال ۱۳۴۱، محمد رضا پهلوی شاه ایران و آیت‌الله خمینی بنیانگذار جمهوری اسلامی نام برد.
در این دوران به هیکل پست‌ها و ماموریت‌های رسانه‌ای و سیاسی متعددی واگذار شد. هنگامی که وزیر ارشاد ملی بود، برای مدت محدودی ماموریت سرپرستی وزارت امور خارجه مصر هم به او سپرده شد.
هیکل در چند کشور از جمله ایران به عنوان خبرنگار فعالیت کرد. ایران موضوع نخستین کتاب هیکل با عنوان «ایران بر فراز آتشفشان»بود. پس از آن در سال ۱۳۶۱، کتاب «بازگشت آیت‌الله» را به زبان انگلیسی نوشت.
نقطه عطف هیکل رو کار روزنامه‌نگاری، در سال ۱۳۳۶ روی داد. او از سر دبیری هفته‌نام «آخر ساعه» به سر دبیری روزنامه «الاهرام» مصر رسید.
از ۱۹ مرداد ۱۳۳۶، هیکل نوشتن مقاله هفتگی در ستون مشهور «به صراحت» در شماره روزهای جمعه «الاهرام» را آغاز کرد. نوشتن این ستون تا بهمن ۱۳۵۲ که روزنامه «الاهرام» را به دستور انور سادات رئیس جمهوری وقت مصر ترک کرد، ادامه یافت. او پس از آن به تالیف کتاب و نوشتن مقاله اشتغال یافت و به یکی از مشهورترین نویسندگان جهان تبدیل شد.
محمد حسنین هیکل با اکثر شخصیت‌های سیاسی، فرهنگی و اندیشه‌ای قرن بیستم گفت‌وگو کرده است. آلبرت انیشتین دانشمند فیزیک، جواهر لعل نهرو از سیاستمداران هندی و ژنرال برنارد لاو مونتگومری ژنرال بلندپایه در ارتش بریتانیا از جمله آنها بودند. این گفت‌وگوها در کتاب «بازدیدی تازه از تاریخ» منتشر شده است.
هیکل مشاور عبدالناصر تا زمان مرگش در سال ۱۳۴۹ بود. او کتاب‌هایی در دفاع از طرح عبدالناصر برای اتحاد عربی نوشت که «برای مصر نه برای عبدالناصر» از جمله آنها است. پس از جنگ ۱۳۵۲ مصر با اسرائیل، میان هیکل و انور السادات رئیس جمهوری وقت مصر، اختلاف روی داد. شهریور ۱۹۸۱، سادات دستور بازداشت هیکل را صادر کرد. در این اقدام ۱۵۳۶ مخالف حزبی و روزنامه‌نگار بازداشت شدند که تا پس از ترور سادات در روز ۱۴ مهر همان سال، در زندان ماندند. هیکل درباره دوره ریاست‌جمهوری سادات کتاب «خزان خشم» را نوشت که این کتاب به خاطر سخن گفتن از رنگ سبزه پوست مادر سادات، خشم دوست‌داران این رئیس جمهوری اسبق مصر را برانگیخت.
ده‌ها کتاب از هیکل بر جای مانده است که اکثر آنها تاریخی هستند. «میان رسانه و سیاسیت» و «مذاکرات محرمانه میان عرب‌ها و اسرائیل» از جمله آنها است.
کتاب «مذاکرات میان محرمانه و اسرائیل» سه جلدی است که هر کدام از جلدها، عنوانی فرعی دارد، جلد اول «اسطوره، امپراتوری و کشور یهودی» عنوان گرفته است، جلد دوم «توفان‌های جنگ و توفان‌های صلح» عنوان دارد و جلد سوم با عنوان «صلح اوهام.. اسلو – قبل و بعد از آن» منتشر شده است. او مخالف توافق صلح اسلو میان اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطینی بود و در این باره مقدمه‌ای برای کتاب «غزه-اریحا.. صلح آمریکایی» تالیف ادوارد سعید، نوشت.
هیکل جزییات و مسائل پشت پرده جنگ‌های عربی-اسرائیلی را با توجه به تنش بین‌المللی در این باره، در کتابی سه جلدی با عنوان «جنگ سی ساله» به رشته تحریر در آورده است. هر کدام از این جلدها نیز عنوانی فرعی دارد؛ نخست «پرونده‌های سوییس»، دوم «۱۹۶۷.. سال‌های فوران» و سوم «اکتبر ۷۳.. اسلحه و سیاست».
محمد حسنین هیکل در سن هشتاد سالگی، سلسله مقاله‌هایی با عنوان «اجازه مرخصی.. دعا و گزارش پایانی» نوشت. او با این وجود به نوشتن گاه به گاه خود در باره تجربه‌های خود در برخی روزنامه‌ها و مجلات ادامه داد. از آن هنگام برای چندی سال، برنامه تلویزیونی «با هیکل.. تجربه زندگی» را که از شبکه تلویزیونی الجزیره پخش می‌شد، تهیه می‌کرد.
در این سلسله تلویزیونی که جمعه‌ها پخش می‌شد، هیکل از مشاهدات خود در سال‌ها تجربه حرفه‌ای‌اش سخن گفت. او به هر چند قسمت، عنوانی نشان دهنده ظرف زمانی مد نظر، می‌داد.
آخرین مجموعه‌ای که تهیه شد و الجزیره زمان پخش آن را اعلام کرد، درباره جنگ ۱۳۵۲ عربی-اسرائیلی بود. اما فرار زین‌العابدین بن‌علی رئیس جمهوری تونس در پی انقلاب، پس از آن آغاز تظاهرات اعتراضی در مصر و آغاز تحولاتی که به «بهار عربی»شهرت یافت، باعث شد که این مجموعه هیچ‌گاه پخش نشود و پخش برنامه‌های هیکل به طور کامل از شبکه الجزیره متوقف شد.
آخرین سلسله برنامه تلویزیونی که هیکل در آن حضور یافت «مصر کجا؟ مصر به کجا؟» بود که پخش آن آذر ۱۳۹۱ از شبکه سی.بی.سی مصر آغاز شد. او در این برنامه درباره اوضاع سیاسی مصر و جهان عرب پس از انقلاب‌های روی داده سخن گفت.
همسر محمد حسنین هیکل، هدایت تیمور نام دارد که در سال ۱۳۳۴ با یکدیگر ازدواج کردند. آنها سه فرزند با نام‌های علی، احمد و حسن دارند.
