خودداری دولت محلی هنگ گنگ از مذاکره با رهبران دانشجویان ،جنبش اعتراضی هنگ کنگ وارد فصل جدیدی کرد. کری لم معاون رئیس شورای اجرایی هنگ گنگ در بیان دلیل مخالفت با شروع گفت‌وگوها اعلام کرد :«این گفت‌وگوها دو پیش‌شرط داشت. اولا این گفت‌وگوها باید در چارچوب تصمیم‌های کمیته دایمی کنگره ملی خلق چین باشد و دوم این که معترضان ساختمان یا مناطق حساس را اشغال نکنند که به گفته معاون فرماندار هنگ کنگ هر دو این شروط از طرف دانشجویان نادیده گرفته شده است.»
دانشجویان و حامیان آنها حاضر نشدند ساختمان‌های دولتی و مراکز مهم تجاری هنگ کنگ را به صورت کامل تخیله کنند. همچنین بین دو تشکل مهمی که رهبری اعتراضات را بر عهده دارند اختلاف نظر وجود داشت. جنبش دانشجویی هنگ کنگ با محوریت دو تشکل اتحادیه تشکل‌های دانشجویی و نهضت برای تدریس موقعیت مسلط در جنبش اعتراضی را بر عهده دارد. دیگر تشکل مهم در رهبری حرکت اعتراضی جنبش اشغال است که از نیروهای با میانگین سنی بالاتر بهره می‌برد.
از دید آنها قانون مصوب کنگره خلق چین در خصوص مشروط شدن انتخابات به تایید کاندیداها در کمیته منصوب از سوی دولت چین ( مشابه شورای نگهبان) باید ملغی شود.
جنبش دانشجویی بعد از امتناع دولت با دعوت از مردم و دانشجویان برای تجمع در برابر ساختمان‌های دولتی قدرتش را به نمایش گذاشت. اگر چه تعداد شرکت‌کنندگان به اندازه گردهمایی نخستین نبود، اما باز در حدی بود که برای دولت محلی هنگ کنگ و دولت چین چالشی جدی محسوب شود.
اما چشم‌انداز پیشروی جنبش استیفای انتخابات آزاد در هنگ کنگ روشن نیست. بعد از سپری شدن دو هفته از اعتراضات تداوم وضع موجود برای دانشجویان هنگ کنگی سخت شده است.
به طور طبیعی شمار شرکت‌کنندگان در تجمع و تحصن‌ها ریزش پیدا می‌کند. از این رو رهبران جنبش و همچنین مسئولان حرکت اشغال ساختمان‌های دولتی در اندیشه اقدامات تندتری هستند تا زودتر دستاوردی قابل عرضه داشته باشند.
دیگر مشکل مهم نارضایتی رو به افزایش بخشی از مردم هنگ گنگ است که اعتراضات وضعیت شغلی و امرار معاش آنها را با چالش مواجه کرده است. صاحبان بنگاه‌های کوچک اقتصادی در مراکز تجاری هنگ کنگ و راننده های تاکسی در صف اول نارضایتی‌ها از این جنس قرار دارد.
اما مخالفت سرسختانه دولت چین و دولت-شهر وابسته به آن در هنگ کنگ موفقیت جنبش اعتراضی هنگ کنگ را دشوار ساخته است. لیون چونگ بینگ رئیس دولت محلی هنگ کنگ با رد تقاضا برای استعفا مدعی است دولت مرکزی چین انعطاف لازم را برای رعایت توافق یک ملت و دو نظام حکومتی را با پذیرش انتخابات مستقیم انجام داده است. در هیچ جای دیگر چین انتخابات مستقیم وجود ندارد. اما ادعای لیون مبنی بر اینکه انتخابات پیش روی برای تعیین نفر اول هنگ گنگ در سال ۲۰۱۷ بر مبنای موازین پذیرفته شده جهانی است مورد موافقت دانشجویان و دیگر معترضان هنگ کنگی نیست. دخالت دولت چین در تایید صلاحیت کاندیداها تردید جدی ایجاد می‌کند که قواعد انتخابات آزاد و منصفانه رعایت گردد. در نتیجه انتخابات از گزینشی آزاد و دموکراتیک به انتخاب بین منتخبین دولت مرکزی چین تنزل می‌یابد.
احتمال کمی وجود دارد که دولت چین خواست انتخابات آزاد در هنگ کنگ را بپذیرد. همراهی با این مطالبه این ریسک را برای حکومت چین دارد که تقاضا برای دموکراسی در مناطق دیگر چین نیز قوت یابد و برای بخش مسلط قدرت دردسر ایجاد کند.
از سوی دیگر تحولات در دو دهه پیش در چین و به ویژه گسترش مناسبات سرمایه‌داری و رشد اقتصادی در این کشور باعث شده است تا هنگ کنگ دیگر ارزش گذشته را برای چین نداشته باشد. از اینرو فشاری بر دولت چین برای رعایت ملاحظات هنگ گنگ بر خلاف سال‌های اولیه بازگشت این منطقه ارزشمند وجود ندارد. در سال ۱۹۹۷ چین به شدت به منابع مالی هنگ کنگ ، ارتباطات آن با مرکز اقتصادی دنیا و موقعیت ممتازش در مبادلات مالی و تجاری دنیا نیازمند بود. اما اکنون برخی از شهرهای چین همان موقعیت ممتاز و امکانات هنگ کنک را دارند. این عامل باعث می‌شود تا دولت چین محدودیتی برای نمایش شدت عمل در برابر معترضان هنگ گنگی نداشته باشد.
اما بعید به نظر می‌رسد دولت چین حداقل در این مقطع دست به دخالت مستقیم و ارتکاب خشونت بزند. دولت محلی هنگ کنگ نیز جز در روزهای اول که پلیس از گاز اشک‌آور و اسپری فلفل استفاده کرد، دست به اقدام تندی نزده است.
از ابتدای حرکت اعتراضی، نیروهای مدافع چین نیز تحرکاتی در هنگ کنگ داشته‌اند. در برخی موارد درگیری‌های خشونت‌آمیزی بین آنها و معترضان رخ داده است. نیروهای مدافع دولت چین که با برگزاری انتخابات در چارچوب مصوبه کنگره خلق چین مشکلی ندارند از روبان آبی به عنوان نماد استفاده می‌کنند که با رنگ لباس پلیس هنگ کنگ مشابهت دارد. معترضان از روبان زرد رنگ به عنوان نماد استفاده می‌کنند.
برخی از گزارش‌های تایید نشده حاکی است که در میان روبان‌آبی‌ها نیروهایی از چین آمده‌اند و برخی نیز در ازاء دریافت پول استخدام شده‌اند. اما مستقل از صحت و سقم این ادعا، بخشی از مردم هنگ کنگ حامی روابط خوب با چین هستند و انتخابات آزاد برای آنان موضوعیت ندارد.
ولی تعداد آنها در خیابان‌های هنگ کنگ تاکنون کمتر از شمار حاملان جنبش اعتراضی بوده است. اما از حمایت نسبی پلیس هنگ گنگ برخوردار بوده‌اند. این گروه اخیرا به دولت محلی هنگ کنگ هشدار داده است که اگر اقدامی به فوریت برای متفرق کردن معترضان انجام ندهد و موانع قرار داده شده در اماکن دولتی را جمع ننماید، آنها مستقیما وارد می‌شوند.
این تهدید خطر رویارویی داخلی بین موافقان و مخالفان را افزایش داده است. همچنین این احتمال وجود دارد اگر حتی روبان آبی‌ها در هنگ کنگ مستقل باشند، باز دولت چین از این نیروها برای حل بحران هنگ کنگ استفاده نماید و حرکت را از تلاش برای استقرار دموکراسی و انتخابات آزاد به درگیری داخلی در هنگ کنگ تنزل دهد.
چنین رویداد محتملی، سخت‌ترین سناریوی پیشرو برای جنبش اعتراضی هنگ کنگ و به ویژه دانشجویان است که تاکنون توانسته‌اند مطالبه برای دمکراسی را در هنگ گنگ زنده سازند. این دستاورد بزرگی است. اما دیگر دشوار به نظر می‌رسد خواسته آنها مبنی بر استعفای رئیس شورای اجرایی و مسئول دولت محلی هنگ کنگ تحقق یابد. همین دشواری برای تحمیل انتخابات آزاد به دولت چین نیز وجود دارد. دانشجویان هنگ گنگی به عنوان نیروهایی که دوباره قدرت تحول‌آفرینی دانشجویان در دنیا را برجسته ساخته‌اند، روزهای سرنوشت‌سازی را پیش رو دارند. شاید آنها بتوانند با خلق قدرت مردم موازنه قوا بر هم زده و فرجامی مثبت را برای جنبش اعتراضی رقم بزنند.
............................................................................................................................................
نظر نویسنده بازتاب دیدگاه رادیو فردا نیست.
