برپایه پژوهشی که به تازگی در کشور هلند انجام شده آفت‌کُش‌های موسوم به «نئونیک» نه تنها عامل کشتن زنبورها هستند بلکه به دلیل نابودکردن حشرات طعمه پرنده‌ها، جمعیت این جانوران را نیز تحت تأثیر قرار داده‌اند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، مقاله مربوط به این تحقیق هفته‌ها پس از آن منتشر شد که یک هیات بین‌المللی شامل ۲۹ کارشناس متوجه شدند که پرنده‌ها، پروانه‌ها، کِرم‌ها و ماهی‌ها از جمله جاندارانی هستند که به دلیل استفاده بشر از آفت‌کُش‌های نئونیک آسیب می‌بینند.
اگرچه محققان در گزارش پژوهش فوق تصریح کرده‌اند که نتایج یادشده درباره تأثیر مرگبار آفت‌کش‌های نئونیک بر روی انواع جانوران هنوز دقیق نیست.
آزمایش‌ها در کشور هلند نشان داد که در آن نواحی که غلظت مقدار ماده شیمیایی «ایمیداکلوپرید» موجود در آب‌های سطحی بیشتر از حد معمول بوده، جمعیت ۱۵ گونه پرنده متفاوت به میزان ۳.۵ درصد در سال درمقایسه با دیگر مناطق کاهش یافته است.
به نظر می‌رسد کاهش جمعیت پرندگان در بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ رخ داده که همان دوره رمانی است که استفاده از ایمیداکلوپرید رواج یافت.
از میان رفتن حشرات خوراک پرندگان، به ویژه در فصول جفت‌گیری، توانایی این موجودات در تولیدمثل را به میزان قابل توجهی کاهش داد و در عمل به کاهش جمعیت آنها منجر شد.
از مجموع ۱۵ گونه پرنده مورد بررسی ۹ گونه حشره‌خوار هستند.
در بخشی از گزارش تحقیق فوق که در نشریه «نیچر» به چاپ رسیده آمده است که «نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که تأثیر نِئونیکوتینوئیدها بر محیط زیست بسیار اساسی‌تر از آنچه که پیشتر تصور می‌شد بوده است»، نویسندگان این گزارش تأکید می‌کنند که «تأثیر بالقوه نِئونیکوتینوئیدها بر زیست‌بوم می‌بایست در آینده مورد توجه قانونگذاران قرار گیرد».
نئونیک‌ها امروزه به طور گسترده به عنوان داروی محافظت بذر محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ترکیب به گونه‌ای طراحی شده که توسط دانه‌های در حال رشد جذب شده و بر روی سیستم عصبی آفت‌های محصولات کشاورزی عمل می‌کنند.
از مجموع آفت‌کُش افزوده شده به بذر گیاهان تنها حدود پنج درصد جذب محصول می‌شود و بقیه آن وارد خاک و آب موجود در زمین می‌شود و تأثیر آن در یک بازه زمانی ۱۰۰۰ روزه حفظ شده و سپس به نصف تقلیل می‌یابد.
به دلیل طول عمر به نسبت طولانی این آفت‌کُش است که در صورت استفاده سالیانه یا موسمی از آن این ماده در محل انباشته می‌شود.
مقادیر انباشته شده آفت‌کُش یادشده بعد از مدتی از خاک به درون دریاچه‌ها، جویبار‌ها و رودخانه‌ها شسته می‌شوند و زندگی حشرات آبزی را تحت تأثیر قرار می‌دهند که آنها نیز خوراک پرندگان و ماهی‌ها را تشکیل می‌دهند.
به نظر می‌رسد در نتیجه یافته‌های پژوهش اخیر آفت‌کُش‌های «نئونیک» به سرنوشتی مشابه «ددت» دچار شوند که ضررهای زیست‌محیطی آن در سال ۱۹۶۲ در نتیجه تحقیق «ریچل کارسون» آشکار شد.
بحث بر سر زیان‌بار بودن نئونیک‌ها در دهه ۱۹۹۰ اوج گرفت، زمانی که زنبورداران فرانسوی این نوع آفت‌کش را دلیل اصلی کاهش تلفات چشمگیر زنبورها دانستند.
در سال ۲۰۱۳ مرجع تأیید ایمنی مواد خوراکی اروپا (EFSA) اعلام کرد آفت‌کُش‌های نئونیک «خطری غیرقابل قبول» علیه زنبورها به شمار می‌آیند.
