روزنامه بهار در تیتر یک شماره چهارشنبه خود از «انتظار برای افشای فساد بزرگ» بنیاد شهید در دوره ریاست مسعود زریبافان گزارش داده و نوشته «گزارش تحقیق و تفحص از بنیاد شهید برای قرائت در صحن مجلس تقدیم علی لاریجانی شده است.»
عباس صلاحی عضو کمیته تحقیق و تفحص از بنیاد شهید از «زمین‌خواری، ورود خودروهای لوکس با کارت‌های جانبازی و تخلفات عمرانی بنیاد شهید» به عنوان بخشی از محتوای این گزارش یاد کرده و روزنامه بهار گفته است: «فسادهای این بنیاد بسیار بیشتر از آن چیزی است که در افکار عمومی مطرح شده است.»
روزنامه تعادل ضمن انتشار گزارشی درباره «سهم۳۸.۵درصدی اقتصاد زیرزمینی از تولید ناخالص داخلی» خبر داده و نوشته است که «مجمع تشخیص مصلحت نظام با انجام یک پژوهش اقتصادی از نقش پررنگ اقتصاد زیرزمینی در تولید ناخالص داخلی خبر میدهد.»
روزنامه اعتماد در گزارشی با تیتر «آتش‌بازی در آسمان» نوشته است: «روسیه، بدون دعوت و بی‌تردید با پیش‌بینی هزینه‌های احتمالی، وارد زمینی شده که بسیاری بر این باورند هیچ برنده‌ای بدون اجماع جدی و واقعی جهانی نخواهد داشت و ناچار است سرنگون شدن جنگنده‌اش را به پای یکی از عوارض طبیعی جنگ بنویسد و ترکیه نیز وادار میشود تا برای مدت دیگری با نمایش قدرت پی‌درپی جنگنده‌های روسی و سوری در مرز‌هایش مدارا کند.»
روزنامه ایران، نزدیک به دولت، در گزارشی با تیتر «زورآزمایی اردوغان و پوتین در آسمان سوریه» نوشته است: «دولت اردوغان بعد از دریافت پیام تهدید پوتین و خبر لغو سفر لاوروف به ترکیه از ناتو خواست تا نشست اضطراری تشکیل دهد.»
این روزنامه با تاکید براینکه «به اعتقاد تحلیلگران نظامی ترکیه و روسیه از شروع حملات علیه داعش در خاک سوریه همواره به طرق مختلف در حال آزمودن واکنش یکدیگر بوده‌اند»، نوشته است: «ترکیه حامی مخالفان اسد است در حالی که روسیه از دولت دمشق حمایت می‌کند.»
روزنامه بهار نیز ضمن انتشار عکسی از رئیس جمهور روسیه در صفحه یک خود، طی گزارشی با تیتر «سقوط سوخو، شوک پوتین» نوشته است: «حضور نظامی روسیه در سوریه سرانجام به ایجاد تنش نظامی میان مسکو و ترکیه همسایه شمالی سوری‌ها ختم شد. و دیروز جنگنده سوخوی ۲۴ روسی که حریم هوایی ترکیه را نقض کرده بود از سوی ارتش این کشور و با جنگنده اف ۱۶ سرنگون شد.»
روزنامه جوان، نزدیک به سپاه پاسداران، در تیتر یک خود با عنوان «خنجر ناتو به مبارزان با داعش» نوشته است: «یکی از جنگنده‌های سوخو ۲۴ روسیه که این روز‌ها مواضع تروریست‌ها در شمال سوریه را بمباران می‌کنند، توسط هواپیماهای اف ۱۶ ترکیه سرنگون و تنش‌های مسکو و آنکارا وارد فاز جدیدی شد.» این روزنامه نوشته است: «در پاسخ روس‌ها به این اقدام ترکیه دو سناریو را محتمل است: سناریوی اول، این است که روسیه در مقابل ترکیه و سازمان ناتو اقدام انفعالی انجام خواهد داد و با عقب‌نشینی در مقابل ناتو حملات موشکی و هوایی خود در سوریه، به ویژه در مرز با ترکیه را محدود خواهد کرد» و «سناریوی دوم، روسیه به این اقدام واکنش شدیدی نشان خواهد داد و ممکن است روس‌ها اقدام متقابلی انجام دهند و هواپیماهای ترکیه را در منطقه مرزی با سوریه مورد هدف قرار دهند.»
روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله با تیتر «صدای پای جنگ سرد جدید» درباره واکنش احتمالی روسیه نوشته است: «کاملاً بعید به نظر می‌رسد که پیامد این حادثه، یک برخورد نظامی فوری باشد ولی در این نکته تردیدی نیست که این شلیکی بود که به مناسبات دو کشور صورت گرفت.»
این روزنامه با اشاره به اینکه «روند حوادث به سمت و سوی بغرنج شدن پیش می‌رود»، نوشته است: این رویداد‌ها «نشانه‌های شکل‌گیری دور جدیدی از جنگ سرد میان روسیه و غرب است که تدریجاً ابعاد تازه‌ای پیدا می‌کند و نمودی از نظامی‌گری سازمان‌یافته غرب در مقابله با مسکو را به نمایش می‌گذارد.»
روزنامه اعتماد در سرمقاله خود با طرح این پرسش که «آیا پوتین قابل اعتماد است؟» ضمن اشاره به اینکه «روابط میان کشور‌ها از نوع روابط میان اعضای خانواده نیست که براساس محبت و اعتماد و صمیمت باشد» و باید «براساس قدرت و حفظ منافع ملی» باشد، نوشته است: «شرایط برای ایجاد یک رابطه دوسویه و مثبت با روسیه برای ایران فراهم است. ولی این رابطه نباید به‌گونه‌ای باشد که بخواهیم با اتکای به روس‌ها در مقابل غربی‌ها بایستیم» چرا که «روس‌ها مثل هر کشور دیگری تعلق خاطری بنیادی به ایران ندارند. همچنان که ما هم به آنان نداریم، هر دو در پی منافع ملی خود هستند.»
سرمقاله‌نویس این روزنامه با تاکید براینکه «اگر رابطه ما با غرب از وضعیت پرتنش گذشته خارج نشود، ممکن نیست که بتوانیم از روابط با روسیه نیز بهره‌مند شویم»، نوشته است: «اتفاقا یکی از دلایلی که هم‌اکنون روس‌ها می‌خواهند با ایران روابط بهتری را تنظیم کنند همین بهبودی یافتن نسبی روابط ایران با غرب از تنش‌های قبلی است» و حالا «باید روابط متوازنی را با روسیه و غرب تعریف کنیم، که از خلال این روابط بتوانیم با هر دو بلوک بهترین روابط و در نتیجه منافع را داشته باشیم.»
روزنامه قانون عکس یک خود را قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس، شاخه برون مرزی سپاه پاسداران، اختصاص داده، اخبار منتشر شده درباره زخمی شدن وی را «شایعه» خوانده و از قول رمضان شریف مسئول روابط عمومى کل سپاه نوشته است که «قاسم سلیمانى در سلامتى کامل به سر مى‌برد.»
این روزنامه درباره دلیل انتشار شایعاتی در این باره نوشته است: «در شرایطى که روزنامه‌ها و روزنامه‌نگاران در منگنه قرار دارند و دست و پایشن براى انتشار اخبار مى‌لرزد، ابتکار عمل به رسانه‌هاى اجتماعى مى‌افتد. رسانه‌هایى که اخبار منتشره در آنها از اعتبار چندانى برخوردار نیست.»
این روزنامه با طرح این پرسش که آیا «با این وجود رسانه‌های جمعی پویا و آزاد‌‌‌تر برای امنیت ملی و سلامت افکار عمومی جامعه مفید‌‌‌ترند یا رسانه‌های جمعی ضعیف شده!؟»، نوشته است: «این پاسخی است که باید مسئولان مربوطه درباره آن نیک بیند‌‌‌یشند. اگر بنا دارند تا جلوی سونامی شایعه‌پراکنی را بگیرند.»
روزنامه آرمان از «بازگشت گشت ارشاد به خیابان‌های تهران» خبر داده و نوشته که از عضر روز سه‌شنبه بار دیگر «ون‌های گشت ارشاد» به خیابان‌های تهران بازگشتند.
روزنامه شهروند از وجود «۲۷ ابهام جدی در حساب‌های مالی شهرداری تهران» خبر داده و و از قول علیرضا حافظی عضو شورای شهر تهران نوشته است: «مطابق با اظهار نظر موسسه حسابرسی منتخب شورای شهر تهران در خصوص شرکت‌های وابسته به شهرداری برای سال مالی ۱۳۹۲ وضع حسابرسی آنها از حیث مقبولیت اینگونه اعلام شده که حسابرسی شرکت سرمایه‌گذاری شهر، شرکت کنترل ترافیک و شرکت برج میلاد برای سال ۱۳۹۲ از نظر حسابرس رسمی شورای اسلامی شهر مردود اعلام شده است.»
انتظار برای افشای فساد بزرگ در بنیاد شهید؛ از زمین‌خواری تا واردات خودروهای لوکس
روزنامه بهار در تیتر یک شماره چهارشنبه خود از «انتظار برای افشای فساد بزرگ» بنیاد شهید در دوره ریاست مسعود زریبافان گزارش داده و نوشته است که «گزارش تحقیق و تفحص از بنیاد شهید برای قرائت در صحن مجلس تقدیم علی لاریجانی شده است.»
عباس صلاحی عضو کمیته تحقیق و تفحص از بنیاد شهید طی گفت‌و‌گویی با روزنامه بهار بر «ضرورت قرائت هرچه سریع‌تر گزارش این کمیته در صحن علنی مجلس» تاکید کرده است و از «زمین‌خواری، ورود خودروهای لوکس با کارت‌های جانبازی و تخلفات عمرانی بنیاد شهید» به عنوان بخشی از محتوای این گزارش یاد کرده و گفته است: «فسادهای این بنیاد بسیار بیشتر از آن چیزی است که در افکار عمومی مطرح‌شده است.»
این نماینده با تاکید براینکه «نیرویی نمی‌خواهد تخلفات بنیاد شهید افشا شود»، گفته است: «نیرویی نمی‌خواست بیشتر از این، زوایا باز شود» و «این نیرو در قسمت‌های مختلف کشور است. اگر فقط منحصر به خارج از مجلس بود که تسلیم نمی‌شدیم و تاکنون گزارش قرائت شده بود، اما در مجلس نیز همکاری‌های خوبی با کمیته تفحص صورت نگرفت.»
این عضو کمیته تحقیق و تفحص از بنیاد شهید به طور ضمنی دخالت بنیاد شهید در تصاحب زمین‌هایی در استان مازندران را تایید کرده و گفته است: «یک‌سری از واقعیات است که نمایندگان در حوزه انتخابیه خودشان مشاهده کردند و براساس مستنداتی که داشتند آن را مطرح کردند. مسلما اموال زیادی دراختیار بنیاد بوده است. سازمان‌ها و نهادهای زیادی در اختیار بنیاد شهید قرار دارد. اموال زیادی به‌نفع بنیاد شهید مصادره شده است که برایش درآمدزایی زیادی داشته است.»
عباس صلاحی همچنین با تاکید بر «واردات خودروهای لوکس با کارت جانبازی» گفته است: «درباره واردات خودرو افرادی بودند که کارت یا سهمیه جانبازی داشتند و خودرو وارد کردند و همچنین افرادی بودند که با رانت این کار را کردند.»
این نماینده مجلس نهم به روزنامه بهار گفته است: «حوزه بنیاد شهید یک حوزه اقتصادی بوده و دخیل در عرصه‌های مختلف و سازمان‌ها و نهادهای زیادی است، تخلفات گسترده‌ای مانند تخلفات عمرانی مطرح میشود؛ بنابراین افرادی نمی‌خواهند این تخلفات گسترده افشا شود.»
روزنامه بهار ضمن مروری بر تصویب و تشکیل کمیته تحقیق و تفحص از بنیاد شهید در اردیبهشت سال ۹۲ نوشته است که «روز سه‌شنبه روز موعود برای کمیته تحقیق‌و‌تفحص بود» و امیر خجسته رئیس کمیته تحقیق و تفحص از این بنیاد «بعد از دو سال و هفت ماه گزارش تحقیق‌و‌تفحص را تسلیم هیات رئیسه کرد و از علی لاریجانی خواست تا در مقابل فشارهایی که علیه او صورت گرفته، اجازه قرائت گزارش تحقیق‌و‌تفحص را در صحن علنی مجلس صادر و از عملکرد کمیته دربرابر هجمه‌ها دفاع کند.»
به گزارش روزنامه بهار، امیر خجسته پس از این نیز در صحن علنی مجلس اعلام کرد که «با تحقیق‌و‌تفحص انجام‌شده از بنیاد شهید ۳۰ هزار برگ سند با حجم کاری بالای هزار ساعت به دست آورده که در این راه همکاران به‌صورت شبانه‌روزی کار کردند و تمامی تلاش‌ها بر این بود که این تفحص قرائت شود.»
رئیس کمیته تحقیق و تفحص از بنیاد شهید با تاکید براینکه «زمانی مجلس قدرتمند است که نظارت را به‌معنای واقعی عملی و اجرایی کند»، گفته است: «عوامل متعددی از جمله تهدید، تطمیع و فشارهای سنگین سیاسی دراین موضوع دخیل است که ما بسیار تحمل کردیم تا خواسته مردم مبنی بر قرائت تفحص عملی شود.»
روزنامه بهار همچنین از قول امیر خجسته خطاب به برخی نمایندگان مجلس نوشته است: «می‌گویند این گزارش بدون مستندات و با حب‌و‌بغض تهیه شده است. چرا رفتار‌ها به‌گونه‌ای است که باید فشارهای بیرونی بر ما اثر بگذارد. آیا اتفاقات بیمه دی، سازمان اقتصادی کوثر و اتفاقات بانک دی، مستندات ندارد؟ آیا بازگرداندن صد‌ها میلیارد تومان ازطریق صرافی بانک دی نشان‌دهنده نبود مستندات است؟ آیا پیدا‌شدن دست سلطان شکر در شرکت اقتصادی سبحان و جعل درصد جانبازی با فشارهای سیاسی مبتنی بر اعترافات مکتوب آنها در دادگاه‌ها نشان از وجود حب‌و‌بغض است؟»
فرشاد اعظمی، خبرنگار روزنامه بهار، با اشاره به اینکه «محتوای اساسی این تحقیق‌و‌تفحص بیشتر به عملکرد بنیاد شهید در دوره احمدی‌نژاد» و دوره ریاست مسعود زریبافان بر بنیاد شهید مربوط میشود، نوشته است: «مسعود زریبافان رئیس سابق این بنیاد از جمله میهمانان جنجالی بهارستان در جریان این تحقیق‌و‌تفحص بود که در همان زمان اعلام شد پاسخ‌های زریبافان گره‌ای از مشکلات را باز نکرده و نمایندگان از توضیحات او درباره عملکرد بنیاد شهید قانع نشدند.»
روزنامه بهار البته اشاره کرده است که شماری از نمایندگان مجلس از جمله عبدالرضا عزیزی رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس نهم تاکید دارند که به دلیل بروز اختلاف میان اعضای کمیته تحقیق و تفحص از بنیاد شهد باید پیش از قرائت گزارش این کمیته در صحن مجلس، از اعضای این کمیته درباره محتوای گزارش رای‌گیری شود.
رشد سرطانی اقتصاد پنهان؛ «سهم ۳۸.۵درصدی اقتصاد زیرزمینی از تولید ناخالص داخلی»
روزنامه تعادل ضمن انتشار گزارشی درباره «سهم ۳۸.۵ درصدی اقتصاد زیرزمینی از تولید ناخالص داخلی» خبر داده و نوشته است که «مجمع تشخیص مصلحت نظام با انجام یک پژوهش اقتصادی از نقش پررنگ اقتصاد زیرزمینی در تولید ناخالص داخلی خبر میدهد.»
به نوشته این روزنامه، برآوردهای پژوهش مجمع تشخیص مصلحت نظام «از سری زمانی اقتصاد زیرزمینی نشان میدهد، در دوره زمانی ۱۳۹۲-۱۳۵۳، اقتصاد زیرزمینی دارای روند افزایشی بوده است، هرچند که در نیمه اول سری زمانی فراز و نشیب‌هایی دارد و شدت کمتری نشان میدهد اما در دو دهه اخیر روندی کاملا صعودی» داشته است به‌طوری‌که «اندازه آن از ۷ درصد تولید ناخالص داخلی در سال ۱۳۵۳ شروع شده و به ۲۰ درصد در سال ۱۳۷۳ می‌رسد و تا ۳۸.۵ درصد در سال ۱۳۹۲» افزایش یافته است.
این روزنامه البته یادآوری کرده است که «پیش از این برخی برآوردهای غیررسمی سهم اقتصاد زیرزمینی از تولیدناخالص داخلی را بین سال‌های ۱۳۴۰ تا ۶۸ را معادل ۶۸ درصد برآورد کرده بود»، نوشته است که پژوهش تازه مجمع تشخیص مصلحت نظام عوامل ایجاد اقتصاد زیرزمینی به «عناصر محدودیت تجاری، بیکاری، بارمالیاتی، تورم و درآمد سرانه» اشاره می‌کند.
بنابر این پژوهش «یکی از عوامل شکل‌دهنده اقتصاد زیرزمینی در ایران محدودیت تجاری است» چراکه «در ایران علاوه بر محدودیت‌های تعرفه‌‌ای از سیاست‌های غیرتعرفه‌‌ای مانند ممنوعیت واردات یا صادرات برخی از اقلام به‌طور کلی یا موقت یا قطع رابطه تجاری با کشورهای خاص سبب گسترش پدیده قاچاق کالا به داخل کشور شده است که می‌تواند بر اقتصاد زیرزمینی تاثیرگذار باشد» و همچنین «افزایش بیکاری همراه با فقر نیز یکی دیگر از انگیزه‌های فعالیت در حوزه‌های غیرمجاز است.»
روزنامه تعادل همچنین در سرمقاله شماره چهارشنبه خود با تاکید براینکه پژوهش مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره اقتصاد زیر زمینی «نشان میدهد توده اقتصاد زیرزمینی در ایران رشد قابل‌توجهی داشته»، نوشته است: «این برآورد تازه از اقتصاد ایران نشان میدهد از دهه۵۰ به این طرف که پول نفت به اقتصاد ایران وارد شده، رفته‌رفته بخشی از اقتصاد کشور را هم آلوده کرده است.»
سرمقاله‌نویس روزنامه تعادل با تاکید براینکه «دهه ۸۰بد‌ترین دوران از نظر رشد سرطانی» اقتصاد زیرزمینی در ایران بوده نوشته است: «اینکه اقتصاد ایران در ۱۰سال گذشته با چه آفت‌هایی روبه‌رو بوده بر کسی پوشیده نیست، اما تامل در ریشه‌های این تاثیر مخرب می‌تواند راه را برای پاکسازی اقتصاد هموار کند.»
این روزنامه نوشته است: «در سال ۵۷ و به قیمت ثابت سال۸۳، تولید ناخالص داخلی در ایران رقمی حدود ۱۰۰هزار میلیارد تومان بود که به اندازه ۷ درصد هم، یعنی ۷هزار میلیارد تومان توده‌‌ای خطرناک حمل می‌کرد حال اما در فاصله ۳۵سال پس از انقلاب و تا سال۹۲، اقتصاد ایران دو برابر شده و سهم این توده نیز به طرز چشمگیری افزایش یافته است.»
روزنامه تعادل با اشاره به اینکه «در سال۹۲ اقتصاد حدود۲۰۰هزار میلیارد تومانی ایران (به قیمت ثابت سال۸۳) توده‌‌ای ۷۶هزار میلیارد تومانی هم در کنار خود دارد»، نوشته است: «آنهایی که به علم پزشکی اشراف دارند به‌خوبی می‌دانند که تومورهایی ممکن است در هر جای بدن به‌وجود آید اما قابل درمان است مگر اینکه تومور بتواند فرآیند رگ‌زایی را درون خود فعال کرده و با ایجاد ارتباط با جریان خون بدن، از آن ارتزاق کند. در چنین وضعیتی است که اعضای اصلی بدن روز‌به‌روز تحلیل رفته و در مقابل تومور رشد پیدا می‌کند تا جایی که ممکن است فرد را از پا درآورد، وضعیت فعلی اقتصاد ایران هم مشابه آن است. توده‌‌ای به‌وجود آمده و چون هیچ‌گاه به اندازه کافی اراده‌‌ای برای مبارزه با آن وجود نداشته، توانسته رگ‌زایی کند و به جریان گردش پول در کشور به طرز عجیبی در ارتباط باشد.»
این روزنامه با تاکید «اقتصاد کشور در طول ۳۵ سال دو برابر شده اما اقتصاد زیرزمینی تقریبا ۱۱برابر شده»، نوشته است: «باید یک تحلیل درست از روند رشد این بخش دراختیار باشد تا درمورد دلایل آن روشن‌تر صحبت کرد اما نباید نقش آن هشت سالی [۸۴ تا ۹۲] که هر نوع تهاجمی علیه بنیان‌های هر چند ناقص اقتصادی شکل گرفت را، دور از نظر نگه داشت. تورم‌های سنگین، افزایش نرخ بیکاری و انفعال کامل در برابر اصلاحات ساختاری مخصوصا در نیمه دوم این ۸سال، متهمان ردیف اول برای وضعیت موجود هستند.»
روزنامه تعادل با تاکید براینکه «بهتر است یکی از اهداف اصلی دولت فعلی مبارزه با خون‌آشام‌هایی باشد که ادامه حیات آنها به معنی ازبین رفتن تدریجی بنیان‌های اصلی اقتصادی است»، این توضیح را هم ضروری دانسته که «همه راه‌های مبارزه با فساد در ایران به نهادهای حاکمیتی ختم میشود چراکه اداره واقعی اقتصاد در دست این نهادهاست و پول هم با مشارکت نهادهای قانونی در بدن کشور، جریان دارد.»
«سقوط سوخو، شوک پوتین»
روزنامه اعتماد در تیتر یک شماره چهارشنبه خود با عنوان «آتش‌بازی در آسمان» نوشته است: «فرانسوا اولاند تازه به واشنگتن رسیده بود تا با رییس‌جمهور آمریکا دیدار کند، در آن سوی کره زمین هم در سوچی شهر موردعلاقه ولادیمیر پوتین، رهبر روسیه و پادشاه اردن آماده یک دیدار دیپلماتیک می‌شدند. فصل مشترک تمام این گفت‌وگو‌ها، پرتکرار‌ترین واژه این روزهای جهان بود؛ «ISIS» اما ناگهان، شلیکی بر فراز آسمان یکی از پرترافیک‌ترین منطقه‌های هوایی این روزهای جهان، مسیر گفت‌وگو‌ها و واکنش را تغییر داد.»
ساسان آقایی در گزارش روزنامه اعتماد نوشته است: «نیمه‌ظهر سه‌شنبه به وقت تهران و مسکو و کمی گذشته از نیمه‌شب واشنگتن، آن اتفاقی که از مدتی پیش خیلی‌ها نگرانش بودند، رخ داد تا برکینگ‌نیوز سه‌شنبه جهان هم از خاورمیانه بیاید؛ ترکیه تایید کرد که جنگنده سوخو-٢۴ نیروی هوایی ارتش فدراسیون روسیه را به دلیل نقض حریم هوایی خود هدف قرار داده و اندکی بعد‌تر فیلم سرنگون شدن جنگنده روسی، تمام شبکه‌های خبری را درنوردید. سوخو-٢۴، در داخل مرزهای شمالی سوریه سرنگون شده بود اما نقشه حرکت سینوسی آن در رادار ارتش ترکیه، نشان می‌داد این جنگنده از دماغه مرزی ترکیه عبور کرده و آنگونه که ترک‌ها می‌گویند درون حریم هوایی ترکیه هدف قرار گرفته است.»
روزنامه اعتماد با اشاره به اینکه «ارتش ترکیه گفت که پیش از شلیک، ١٠ مرتبه به جنگنده روسی، اخطار داده»، نوشته است: «چند ساعت بعد سرهنگ استیو وارن، سخنگوی ائتلاف ضد داعش نیز با استفاده از منابع مخابراتی ائتلاف، اخطار به جنگنده روسی را تایید کرد اما این را هم افزود که هنوز نمی‌دانند سوخو-٢۴، دقیقا در کجا هدف شلیک قرار گرفت.»
این روزنامه با اشاره به اینکه رسانه‌های روسیه ابتدا «گفتند که جنگنده‌شان هرگز حریم هوایی ترکیه را نقض نکرده، مشغول ماموریت شناسایی تروریست‌های روسی پیوسته به داعش در شمال سوریه بوده و احتمال دارد که با موشک زمین به هوا هدف قرار گرفته باشد نه در جریان تبادل آتش با اف-١۶ ترکیه»، نوشته است که «منظور آنها از موشک زمین به هوا، دوش‌پرتاب‌های استینگر آمریکایی است که برخی مخالفان میانه‌روی اسد به آن مسلح هستند» اما «این داده‌ها خیلی زود از صف گزینه‌ها خارج شد.»
روزنامه اعتماد با اشاره به آنچه «داده‌های ضدونقیض ابتدایی رسانه‌های روسی» توصیف کرده، نوشته است: «اینگونه به نظر می‌آمد که روس‌ها، غافلگیر شده‌اند و انتظارش را نداشتند، آنقدر غافلگیر که نخستین واکنش رسمی روسیه چیزی نبود جز سخنان محتاطانه دیمیتری پسکف، سخنگوی کاخ کرملین که گفت: هنوز زود است تا درباره تیره شدن روابط روسیه و ترکیه حرف بزنیم»، اما وقتی اخباری درباره کشته شدن دو خلبان این هواپیما منتشر شد «روسیه شکیبایی را کنار گذاشت و نوبتِ میکروفن به تزار رسید؛ مردی که خشم، شادی، نفرت و عشق در چهره یخی او هرگز نشانی ندارد» و ولادیمیر پوتین با اعلام اینکه «از پشت به ما خنجر زدند»، گفت: «آنکارا پس از حادثه به جای آنکه به فوریت با روسیه تماس بگیرد، با هم‌پیمانان خود در ناتو تماس گرفت، انگار که ما هواپیمای آنها را زده باشیم.»
این روزنامه همچنین به برخی از واکنش‌ها اشاره کرده و نوشته است: «دیوید کامرون دو طرف را به گفتوگوی مستقیم فراخواند و آلمان هم واکنش مشابهی داشت. آنها می‌دانستند که در ساعت‌های سخت و تلخ برای ولادیمیر پوتین و روسیه، چگونه باید حرف بزنند تا اینگونه به نظر نرسد که غرب خواستار یک جنگ تمام‌عیار در آسمان و زمین سوریه است و روسیه مجاب شود سرنگون شدن جنگنده‌اش غمبار اما پیشامدی بدون طراحی پیشین بوده است.»
اعتماد تاکید کرده است که «دست‌کم در این ساعت‌ها، به نظر می‌آید که از دست دو طرف، جز آنچه رییس شورای اروپا نامش را حفظ آرامش و خونسردی نهاده، کار چندانی برنیاید» چرا که «روسیه، بدون دعوت و بی‌تردید با پیش‌بینی هزینه‌های احتمالی، وارد زمینی شده که بسیاری بر این باورند هیچ برنده‌ای بدون اجماع جدی و واقعی جهانی نخواهد داشت و ناچار است سرنگون شدن جنگنده‌اش را به پای یکی از عوارض طبیعی جنگ بنویسد و ترکیه نیز وادار میشود تا برای مدت دیگری با نمایش قدرت پی‌درپی جنگنده‌های روسی و سوری در مرز‌هایش مدارا کند.»
روزنامه بهار ضمن انتشار عکسی از رئیس جمهور روسیه در گزارشی با تیتر «سقوط سوخو، شوک پوتین» نوشته است: «حضور نظامی روسیه در سوریه سرانجام به ایجاد تنش نظامی میان مسکو و ترکیه همسایه شمالی سوری‌ها ختم شد. و دیروز جنگنده سوخوی ۲۴ روسی که حریم هوایی ترکیه را نقض کرده بود ازسوی ارتش این کشور و با جنگنده اف ۱۶ سرنگون شد. دفتر ریاست‌جمهوری ترکیه این سرنگونی را تایید کرد و سفر لاوروف به ترکیه که قرار بود امروز انجام شود لغو شد.»
این روزنامه با اشاره به اینکه جنگنده روسی «در حومه استان لاذقیه در شمال غربی سوریه سرنگون شد»، نوشته است: این همان منطقه‌ای است که «ترکیه بار‌ها درباره احتمال اتفاقات نا‌خوشایند در آن به کرملین هشدار داده بود و سوم اکتبر سال‌جاری میلادی یک جنگنده ارتش روسیه وارد حریم هوایی ترکیه شده» بود.
افشار سلیمانی سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در سرمقاله روزنامه بهار درباره «تبعات احتمالی» این رویداد نوشته است: «ساقط‌شدن جنگنده سوخو -۲۴ روسی ازسوی موشک هوابه‌هوای جنگنده اف-۱۶ ترکیه آثار سیاسی، امنیتی، حقوقی و اقتصادی قابل‌توجهی درپی خواهد داشت، اما شدید‌ترین این آثار را می‌توان در حوزه نظامی و احتمال مقابله‌به‌مثل روسیه تصور کرد که اگر اتفاق افتد از تشدید طولانی‌مدت ناامنی درمنطقه تا احتمال وقوع جنگ‌های منطقه‌ای و جنگ‌جهانی سوم قابل تصور است، اما به‌نظر می‌رسد احتمال اینکه روسیه و دیگر بازیگران با درک واقعیات موجود و درنظر گرفتن آثار ویرانگر هرگونه اقدام غیرعقلایی، عقلانیت وافر مصروف دارند و این بحران را در کانال حقوقی و از طریق نزاکت سیاسی و بین‌المللی مرتفع کنند بیشتر از احتمال وقوع اقدامات تند و زیانبار است.»
روزنامه جوان، نزدیک به سپاه پاسداران، در تیتر یک خود با عنوان «خنجر ناتو به مبارزان با داعش» نوشته است: «یکی از جنگنده‌های سوخو ۲۴ روسیه که این روز‌ها مواضع تروریست‌ها در شمال سوریه را بمباران می‌کنند، توسط هواپیماهای اف ۱۶ ترکیه سرنگون و تنش‌های مسکو و آنکارا وارد فاز جدیدی شد.»
این روزنامه با اشاره به اینکه «جنگنده ساقط شده در منطقه ترکمان‌نشین سوریه که به جبل ترکمان مشهور است به زمین افتاد»، نوشته است: «پیشتر مقامات آنکارا اعلام کرده بودند که جنگنده‌های روسیه دو بار حریم هوایی این کشور را نقض کرده‌اند.»
روزنامه جوان همچنین از قول «برخی ناظران» نوشته است: «اگر ادعای روس‌ها مبنی بر هدف قرار دادن جنگنده روسیه توسط موشک های زمین به هوا درست باشد این سؤال مطرح میشود که این موشک‌ها چگونه به دست تروریست‌ها رسیده است.»
این روزنامه نزدیک به سپاه پاسداران همچنین «سناریوهای پیش روی روسیه» را مورد اشاره قرار داده و نوشته است: «در پاسخ روس‌ها به این اقدام ترکیه دو سناریو را محتمل است: سناریوی اول، این است که روسیه در مقابل ترکیه و سازمان ناتو اقدام انفعالی انجام خواهد داد و با عقب‌نشینی در مقابل ناتو حملات موشکی و هوایی خود در سوریه، به ویژه در مرز با ترکیه را محدود خواهد کرد» و «سناریوی دوم، روسیه به این اقدام واکنش شدیدی نشان خواهد داد و ممکن است روس‌ها اقدام متقابلی انجام دهند و هواپیماهای ترکیه را در منطقه مرزی با سوریه مورد هدف قرار دهند.»
«صدای پای جنگ سرد جدید»
روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله با تیتر «صدای پای جنگ سرد جدید» درباره واکنش احتمالی روسیه نوشته است: «کاملاً بعید به نظر می‌رسد که پیامد این حادثه، یک برخورد نظامی فوری باشد ولی در این نکته تردیدی نیست که این شلیکی بود که به مناسبات دو کشور صورت گرفت و فصل تازه‌ای از تنش‌ها و چالش‌ها درصحنه مناسبات دو کشور در قلمرو سیاسی – اقتصادی را به همراه دارد که ممکن است حوادثی را در نقطه مرزی سوریه با ترکیه باعث شود.»
این روزنامه با اشاره به اینکه «روند حوادث به سمت و سوی بغرنج شدن پیش می‌رود»، نوشته است: «از یک طرف غرب و متحدان محلی، شکست خود را در یک طرح چهار ساله به چشم می‌بینند و مسکو را عامل تغییر اوضاع می‌دانند و از سوی دیگر مسکو علاوه بر پیامدهای ماجرای اوکراین و کریمه، در پرونده سوریه نیز موضعی کاملاً متفاوت و حتی مخالف غرب اتخاذ کرده است.»
روزنامه جمهوری اسلامی با تاکید براینکه «اینها تمامی عناصر موثر در صحنه مناسبات روسیه و ناتو نیستند»، نوشته است: «مسکو شاهد استقرار موشک‌ها و سلاح‌های تهاجمی در پشت مرزهای خود به ویژه در کشورهایی است که دیروز جزو اقمار اتحاد شوروی بودند و حیاط خلوت مسکو محسوب می‌شدند، و با وجود آنکه استقرار این ظرفیت‌های تهاجمی ناتو به بهانه مقابله با خطر تهدیدات ادعایی مرتبط با ایران توجیه می‌شد ولی پس از توافقات برجام و اصرار چند باره سرگئی لاورف درخصوص رفع خطر تهدیدات ادعایی مرتبط با ایران، هنوز هم نه تنها ناتو حاضر نیست این ظرفیت‌های تهاجمی را از پشت مرزهای روسیه جمع‌آوری کند بلکه حتی بر حجم، تعداد، گستردگی و پراکندگی جغرافیایی محل استقرار آنها می‌افزاید.»
این روزنامه نوشته است که این رویداد‌ها «نشانه‌های شکل‌گیری دور جدیدی از جنگ سرد میان روسیه و غرب است که تدریجاً ابعاد تازه‌ای پیدا می‌کند و نمودی از نظامی‌گری سازمان یافته غرب در مقابله با مسکو را به نمایش می‌گذارد.»
«دیدار محرمانه حسن خمینی و جوادی آملی در قم»
روزنامه آرمان در تیتر یک خود از دیدار محرمانه حسن با آیت‌الله عبدالله جوادی آملی از روحانیان بلندپایه قم خبر داده است.
به نوشته این روزنامه، دوشنبه شب در قم حسن خمینی نوه آیت‌الله خمینی به دیدار آیت الله عبدالله جوادی آملی رفته است و به رغم اینکه تاکنون جزییات این دیدار منتشر نشده اما روزنامه آرمان تاکید کرده است که این دیدار «محرمانه» و همراه با «گفتوگوی انتخاباتی» بوده است.
مهدی رضایی در گزارش روزنامه آرمان با اشاره به قوت گفتن کاندیداتوری حسن خمینی در انتخابات آینده مجلس خبرگان نوشته است: «چند نکته را در این خصوص می‌توان مطرح کرد. نخست اینکه سیدحسن خمینی برای مشورت درباره کاندیداتوری‌اش در انتخابات مجلس خبرگان به دیدار آیت‌الله جوادی آملی رفته است»، چرا که وی در آخرین اظهاراتش درباره حضور در این انتخابات که به ۲۸ آبان باز می‌گردد، گفته بود: «قطعا آنچه مسئولیت ما باشد، در صورتی که موضوع آن را بشناسیم، به آن عمل می‌کنیم.»
روزنامه آرمان همچنین نوشته است که «آیت‌الله جوادی‌آملی هم بر حضور او در این انتخابات تاکید دارد» و محسن در این باره گفته است «در جلسه‌ای که با آیت‌الله جوادی آملی داشتم درباره مرتبه علمی حسن آقای خمینی پرسیدم، آیت‌الله جوادی آملی در پاسخ ضمن تمجید از فضائل علمی ایشان گفتند که سیدحسن آقا از نظر فقهی در زمره علما بزرگی است که جلسات درس فقه و اصول را بسیار خوب و پربار برگزار می‌کند و بنده ایشان را از هر حیث واجد شرایط می‌دانم.»
روزنامه آرمان البته نوشته است که «دو گمانه دیگر هم مطرح است که یکی درخواست از آیت‌الله جوادی آملی برای دعوت واجدین شرایط جهت حضور در انتخابات مجلس خبرگان و دیگری دعوت از افراد میانه‌رو برای حضور در انتخابات است تا مجلسی قوی شکل بگیرد.»
این روزنامه نوشته است که حضور «بزرگان باتجربه و جوانان کاردان» در مجلس خبرگان آینده می‌تواند به «تقویت نظام» منجر شود.
