علی یونسی، مشاور رئیس جمهوری ایران در امور اقلیت‌های قومی و دینی در گفتوگو با روزنامه ابتکار چاپ تهران از دشواری‌های دولت حسن -روحانی در امور اقلیت‌ها و چالش‌های وزارت اطلاعات در برخورد با مسائل امنیتی سخن گفته است.
آقای یونسی با انتقاد از سختگیری‌های گذشته در برخورد با اقلیت‌های دینی و قومی از تلاش‌های دولت حسن روحانی برای رفع مشکلات آنها خبر داد.
در همین زمینه رادیو فردا گفت‌وگویی کرده با محمد جواد اکبرین، روزنامه‌نگار و پژوهشگر دینی در پاریس و ارزیابی او را درباره اقدامات دولت حسن روحانی در قبال اقلیت‌های قومی و دینی پرسیده است.
محمدجواد اکبرین: من فکر می‌کنم که یک اتفاق مهمی افتاده و از سخنان آقای یونسی پیداست که نمی‌توان این اتفاق را ندیده گرفت و آن این است که تابوی دفاع از اقلیت‌ها در کشور شکسته شده است، شما در مصاحبه آقای یونسی می‌بینید که ایشان به صراحت این بحث را مطرح می‌کنند که متهم کردن اقلیت‌ها، به تجزیه‌طلبی یک دروغ کثیف است. این عین تعبیر ایشان است.
بعد که به مرحله عمل می‌رسند، ایشان می‌گویند که مثلا برای کلیمی‌ها این کار به نتیجه رسیده است و در احترام به آیین آنها، بچه‌های آنها به جای روز شنبه، پنج‌شنبه‌ها به مدرسه بروند.
ببینید این بحث‌ها در گذشته در کشور، یک تابو بود و حرف زدن از آنها مساوی با انواع اتهام‌ها بود. اینکه دستیار ویژه رییس جمهور در این امور، ادبیاتش به کل تغییر کرده است و سخن از این به میان می‌آورد که قرار است آن سازماندهی تشکیلاتی که ایجاد توهم می‌کرد و تحریک حساسیت‌های مذهبی می‌کرد، آن سازماندهی تشکیلاتی بر هم بریزد و دولت تصمیم گرفته و این را یک ضرورت می‌داند که به آیین‌ها و اقلیت‌ها احترام بگذارد، حقوق آنها را دنبال کند، این به نظرم یک اتفاق بزرگ است، ولی معتقدم در مرحله گفتمان این قفل شکسته شده و باید این فرصت را مغتنم شمرد.
- آقای اکبرین، شما به مراجع و علمای قم اشاره کردید، به نظر شما دولت آقای روحانی بر اساس گفته‌های آقای یونسی چقدر می‌تواند در تعامل با اقلیت‌های دینی در مقابل خواسته‌های جریان سنتی مذهبی، بایستد؟
فکر می‌کنم در ابتدا به تصحیح داده‌ها بستگی دارد، وقتی داده‌ها غلط باشد، تحلیل‌ها غلط است و وقتی تحلیل‌ها غلط باشد، طبیعتا فشار‌ها ازسوی نیروهای سنتی بسیار زیاد می‌شود.
مدعای آقای یونسی این است که در مرحله اول، در حال تصحیح این داده‌ها هستند، یعنی دارند به نیروهای سنتی و در ارتباط با آنها این موضوع را جا می‌اندازند که انبوهی از اطلاعاتی که به شما رسیده است، سازماندهی شده بوده و تحریک حساسیت‌های مذهبی شما را هدف قرار داده است و به تعبیر آقای یونسی، آنچه که به شما در این سال‌ها رسیده، دروغ بوده است.
وقتی این داده‌ها تصحیح شود، خود به خود می‌شود امیدوار بود که فشار‌ها از سوی جریان سنتی کم شود، به ویژه نیروهایی که حساسیت آنها از جنس حساسیت‌های سیاسی نیست بلکه آنها دغدغه‌های مذهبی دارند و نگران این هستند که مثلا پایه‌های اجتماعی تشیع و یا حتی اسلام سست شود، خب وقتی داده‌های این بخش از نیروهای مذهبی سنتی، تصحیح شود، این فشار‌ها هم کمتر خواهد شد.
- آقای اکبرین در بخش دیگری از اظهارات آقای یونسی در گفتوگو با روزنامه اعتماد، ایشان از بهبود وضعیت وزارت اطلاعات در دولت حسن روحانی سخن گفته اما در عین حال در خصوص موازی کاری در کارهای اطلاعاتی هم انتقاد می‌کند، به نظر شما نوک پیکان این موازی کاری که آقای یونسی از آن انتقاد می‌کند، ناظر بر کدام نهاد‌ها و سازمان‌های اطلاعاتی در ایران است؟
آنچه که ما در این سال‌ها، دست کم مشاهده کرده‌ایم این است که اگر کسی باز داشت می‌شد یا حتی کلیسایی تخریب می‌شد یا حتی جریان‌های سیاسی محدود می‌شدند و به حصر و حبس می‌رفتند، جریان‌های مختلفی این را به هم دیگر نسبت می‌دادند.
معنی‌اش این بود که مخاطب در آخر نمی‌دانست که در نهایت این کار را اطلاعات سپاه انجام داده یا اطلاعات نیروی انتظامی انجام داده و یا اینکه جریان‌هایی که به نام نوپو- نیروهای ویژه پاسدار ولایت- مطرح بودند یا سرانجام وزارت اطلاعات این کار را انجام داده است. همین که پاسخ این پرسش روشن نبود و وقتی خانواده‌ها می‌بایست به ده‌ها مرکز می‌رفتند، مراجعه می‌کردند، پیگیری می‌کردند و آخر هم به جواب روشنی نمی‌رسیدند، خود این نشان می‌دهد که سازمان‌های موازی وجود داشته است.
منتها این را نباید فراموش کرد که این بخش از سخنان آقای یونسی، تقریبا اسکاتی است، نه اقناعی. تفاوت این دو پاسخ این است که در پاسخ اقناعی مخاطب قانع می‌شود، مثل آنچه که درباره قدم برداشته شده برای کلیمی‌ها سخن گفتند و یا در برخی موارد دیگر که اشاره داشتند. اما این بخش از سخنان آقای یونسی، پاسخ اسکاتی است. یعنی اینکه مخاطب باید ساکت بماند تا ببیند بعدا چه خواهد شد و در این باره دست‌کم نمی‌توان داوری درستی داشت و باید منتظر زمان بود.
آقای یونسی با انتقاد از سختگیری‌های گذشته در برخورد با اقلیت‌های دینی و قومی از تلاش‌های دولت حسن روحانی برای رفع مشکلات آنها خبر داد.
در همین زمینه رادیو فردا گفت‌وگویی کرده با محمد جواد اکبرین، روزنامه‌نگار و پژوهشگر دینی در پاریس و ارزیابی او را درباره اقدامات دولت حسن روحانی در قبال اقلیت‌های قومی و دینی پرسیده است.
محمدجواد اکبرین: من فکر می‌کنم که یک اتفاق مهمی افتاده و از سخنان آقای یونسی پیداست که نمی‌توان این اتفاق را ندیده گرفت و آن این است که تابوی دفاع از اقلیت‌ها در کشور شکسته شده است، شما در مصاحبه آقای یونسی می‌بینید که ایشان به صراحت این بحث را مطرح می‌کنند که متهم کردن اقلیت‌ها، به تجزیه‌طلبی یک دروغ کثیف است. این عین تعبیر ایشان است.
بعد که به مرحله عمل می‌رسند، ایشان می‌گویند که مثلا برای کلیمی‌ها این کار به نتیجه رسیده است و در احترام به آیین آنها، بچه‌های آنها به جای روز شنبه، پنج‌شنبه‌ها به مدرسه بروند.
ببینید این بحث‌ها در گذشته در کشور، یک تابو بود و حرف زدن از آنها مساوی با انواع اتهام‌ها بود. اینکه دستیار ویژه رییس جمهور در این امور، ادبیاتش به کل تغییر کرده است و سخن از این به میان می‌آورد که قرار است آن سازماندهی تشکیلاتی که ایجاد توهم می‌کرد و تحریک حساسیت‌های مذهبی می‌کرد، آن سازماندهی تشکیلاتی بر هم بریزد و دولت تصمیم گرفته و این را یک ضرورت می‌داند که به آیین‌ها و اقلیت‌ها احترام بگذارد، حقوق آنها را دنبال کند، این به نظرم یک اتفاق بزرگ است، ولی معتقدم در مرحله گفتمان این قفل شکسته شده و باید این فرصت را مغتنم شمرد.
- آقای اکبرین، شما به مراجع و علمای قم اشاره کردید، به نظر شما دولت آقای روحانی بر اساس گفته‌های آقای یونسی چقدر می‌تواند در تعامل با اقلیت‌های دینی در مقابل خواسته‌های جریان سنتی مذهبی، بایستد؟
فکر می‌کنم در ابتدا به تصحیح داده‌ها بستگی دارد، وقتی داده‌ها غلط باشد، تحلیل‌ها غلط است و وقتی تحلیل‌ها غلط باشد، طبیعتا فشار‌ها ازسوی نیروهای سنتی بسیار زیاد می‌شود.
مدعای آقای یونسی این است که در مرحله اول، در حال تصحیح این داده‌ها هستند، یعنی دارند به نیروهای سنتی و در ارتباط با آنها این موضوع را جا می‌اندازند که انبوهی از اطلاعاتی که به شما رسیده است، سازماندهی شده بوده و تحریک حساسیت‌های مذهبی شما را هدف قرار داده است و به تعبیر آقای یونسی، آنچه که به شما در این سال‌ها رسیده، دروغ بوده است.
وقتی این داده‌ها تصحیح شود، خود به خود می‌شود امیدوار بود که فشار‌ها از سوی جریان سنتی کم شود، به ویژه نیروهایی که حساسیت آنها از جنس حساسیت‌های سیاسی نیست بلکه آنها دغدغه‌های مذهبی دارند و نگران این هستند که مثلا پایه‌های اجتماعی تشیع و یا حتی اسلام سست شود، خب وقتی داده‌های این بخش از نیروهای مذهبی سنتی، تصحیح شود، این فشار‌ها هم کمتر خواهد شد.
- آقای اکبرین در بخش دیگری از اظهارات آقای یونسی در گفتوگو با روزنامه اعتماد، ایشان از بهبود وضعیت وزارت اطلاعات در دولت حسن روحانی سخن گفته اما در عین حال در خصوص موازی کاری در کارهای اطلاعاتی هم انتقاد می‌کند، به نظر شما نوک پیکان این موازی کاری که آقای یونسی از آن انتقاد می‌کند، ناظر بر کدام نهاد‌ها و سازمان‌های اطلاعاتی در ایران است؟
آنچه که ما در این سال‌ها، دست کم مشاهده کرده‌ایم این است که اگر کسی باز داشت می‌شد یا حتی کلیسایی تخریب می‌شد یا حتی جریان‌های سیاسی محدود می‌شدند و به حصر و حبس می‌رفتند، جریان‌های مختلفی این را به هم دیگر نسبت می‌دادند.
معنی‌اش این بود که مخاطب در آخر نمی‌دانست که در نهایت این کار را اطلاعات سپاه انجام داده یا اطلاعات نیروی انتظامی انجام داده و یا اینکه جریان‌هایی که به نام نوپو- نیروهای ویژه پاسدار ولایت- مطرح بودند یا سرانجام وزارت اطلاعات این کار را انجام داده است. همین که پاسخ این پرسش روشن نبود و وقتی خانواده‌ها می‌بایست به ده‌ها مرکز می‌رفتند، مراجعه می‌کردند، پیگیری می‌کردند و آخر هم به جواب روشنی نمی‌رسیدند، خود این نشان می‌دهد که سازمان‌های موازی وجود داشته است.
منتها این را نباید فراموش کرد که این بخش از سخنان آقای یونسی، تقریبا اسکاتی است، نه اقناعی. تفاوت این دو پاسخ این است که در پاسخ اقناعی مخاطب قانع می‌شود، مثل آنچه که درباره قدم برداشته شده برای کلیمی‌ها سخن گفتند و یا در برخی موارد دیگر که اشاره داشتند. اما این بخش از سخنان آقای یونسی، پاسخ اسکاتی است. یعنی اینکه مخاطب باید ساکت بماند تا ببیند بعدا چه خواهد شد و در این باره دست‌کم نمی‌توان داوری درستی داشت و باید منتظر زمان بود.
