اگر به خاطر داشته باشید هفته گذشته در مورد حضور زنان ایرانی در دهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی صحبت کردیم و اینکه آیا حضور زنان در مجلس شورای اسلامی می‌تواند قوانینی را به نفع زنان تغییر دهد، موضوع بحث امروز ما است. من از شما هم خواستم که نظرات‌تان را در این مورد با ما در میان بگذارید. ده‌ها پیام دریافت کردیم که در اکثر آنها شما مخاطبان برنامه صدایی دیگر معتقد بودید که حضور زنان در مجلس شورای اسلامی به ضرر آنها خواهد بود. تنها یکی از مخاطبان ما برای ما این پیام را فرستاده که اگر به زنان ایرانی آزادی داده شود آنها می‌توانند شرایط خودشان را تغییر دهند.
اما همانطور که گفتم ده‌ها پیام دیگر داشتیم که مخالف حضور زنان ایرانی در مجلس شورای اسلامی بودند و عمدتا‌ً توجهشان به کارنامه قوانین ضدزنی بود که در دو دوره اخیر در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده.
همراه می‌شویم با آسیه امینی فعال مسائل زنان ساکن نروژ. خانم امینی، نظر شما چیست؟ آیا شما هم معتقدید که به دلیل عدم موفقیت زنان نماینده مجلس در تصویب قوانین برابری‌خواهانه میان زنان و مردان از این به بعد نباید به زنان رای دهیم و مانع ورود آنها به مجلس شورای اسلامی شویم؟
«من پاسخ شما را باید در دو مرحله بدهم. اولا‌ً این طور نبوده که همیشه زنانی که به مجلس می‌روند کارنامه ضدزن از خودشان نشان داده باشند. ما در مجلس ششم و حتی در مجلس هفتم هم داشتیم نمایندگانی را که به نفع زنان گام برداشتند، در حد امکان مسائل زنان را مطرح کردند. آن حد امکان امکان حداقلی بوده. یعنی امکانی نبوده که ما از آنها انتظار داشتیم. ولی به هر حال دست کم می‌شود گفت عملکرد ضد زن نداشتند. یا همواره نداشتند. بنابراین اینکه بگوییم هر زنی که وارد مجلس شده کارنامه‌اش نهایتا‌ً به ضرر زنان تمام شده، به نظر من یک بی‌انصافی و یک حرف غیردقیق است. اما حتی اگر به استناد اینکه زنان نماینده مجلس حداقل در دو دوره گذشته عملکردشان به ضرر تمام زنان تمام شده و نتیجه‌گیری اینکه پس بهتر است به جای رای دادن به زنان به مردان رای بدهیم، ما را با این سئوال مواجه می‌کند که آیا عملکرد آن مردان به نفع زنان خواهد بود؟ به نظر من این یک معادله پرمجهولی است که ما را به نتیجه‌ای نمی‌رساند. به دلیل اینکه مسئله درست طرح نشده. به جای اینکه ما بیاییم تمایز جنسیتی قائل شویم در مردان و زنان نماینده‌ای که عملکرد ضدزن داشتند، بهتر است خود موضوع رفتار ضدزن، تصویب قوانین ضدزن و حمایت از طرح‌ها و لوایحی که به ضرر برابری جنسیتی تمام شده را مورد بحث قرار دهیم.»
در تایید سخنان شما استناد می‌کنم به یکی از پیام‌هایی که برای ما فرستاده شده از طرف یکی از شنوندگان صدایی دیگر. ایشان نوشته‌اند: «زن و مرد فرقی ندارد. اینها زنی را تایید می‌کند که هزار بار از یک مرد سنتی متحجر، متحجرتر باشد. کافیست نگاهی به برخی از قوانین ضدزن تصویب شده چند سال اخیر بیاندازیم تا ببینیم که همه آن قوانین به وسیله زنان تایید شده و حضرات آن را تصویب کرده‌اند.» این پیامی بود که یکی از مخاطبان رادیو فردا برای برنامه صدایی دیگر فرستاده بود. اما واقعا‌ً چه تضمینی وجود دارد که اگر تعداد زنان نماینده مجلس افزایش پیدا کند، (طرحی که در حال حاضر زنان اصلاح‌طلب می‌خواهند پیشنهاد دهند)، زنانی از سطح شورای نگهبان رد شوند که هیچ نگاه برابری‌طلبی به مسائل زن و مرد نداشته باشند و حتی خودشان پیشنهاددهنده قوانین سخت‌گیرانه‌تری علیه زنان باشند، با توجه به اینکه با افزایش تعدادشان در مجلس امکان دارد که بتوانند پایه‌های محکم‌تری برای رای گرفتن پیشنهادات خودشان را فراهم کنند؟
«در پاسخ به دوستی که شما سئوالشان را مطرح کردید اینکه یک ترکیب جنسیتی در دو دوره از یک تفکر خاص وارد مجلس شده و نتیجه حضور آنها به ضرر زنان تمام شده نمی‌تواند ما را به این نتیجه برساند که ما به اصل این تناسب ترکیب جنسیتی اعتراض داشته باشیم. برای اینکه این یک سنگ بنا است. این یک مسئله ساختاری است. اگر ما باور داشته باشیم که برابری جنسیتی باید در همه عرصه‌ها وجود داشته باشد، سیاست یکی از آن عرصه‌ها است. این مشکل دوم است که حالا چه جور زن‌هایی باید وارد شوند. این مسئله‌ای است که گروه‌های سیاسی باید به آن فکر کنند. تصمیم اصلاح‌طلبان برای اینکه بیایند سهمیه‌بندی جنسیتی کنند برای کاندیداهایشان به نظر من یک نقطه قوت است. این فکر را باید گروه‌های دیگر هم بکنند. ما می‌توانیم با نقد عملکرد آن زنان، با پررنگ کردن نقش دیده‌بانی مردم، رسانه‌ها و فعالان حقوق زن از آنها عملکرد بهتری انتظار داشته باشیم. اما حضور آنها در مجلس مشکل ما را برای به دست آوردن قوانین بهتر به نفع زنان حل نمی‌کند. قوانین بهتر باید با مراقبت، با دیده‌بانی، با نقد انجام شود و گرنه اگر زنان نباشند دو تا مسئله را از دست می‌دهیم. اولا‌ً ترکیب جنسیتی مجلس تک‌قطبی و مردانه می‌شود. دوما‌ً هیچ تضمینی وجود ندارد که آن مردان به نفع زنان تصمیم بگیرند. این کارنامه این مجلس است نه کارنامه زنان آن مجلس.»
خانم امینی، با توجه به فعالیت‌هایی که در حال حاضر در مجلس دارد رخ می‌دهد و به نظر می‌رسد جبهه‌گیری‌ها و گروه‌بندی‌ها دارد شکل خودش را پیدا می‌کند، شما چه پیش‌بینی دارید در مورد آینده تعداد زنانی که به مجلس دهم راه پیدا خواهند کرد؟ به نظر شما با فضای عمومی حاکم بر ایران و با تعداد معدود زنان فعالی که در حال حاضر در ایران در حال فعالیت در حوزه‌های سیاسی هستند، آیا می‌توانیم امیدوار باشیم که اصلا‌ً ما به اندازه ۲۵ درصد کل نمایندگان مجلس کاندیدای زن داشته باشیم؟
«به نظر من در ایران زنانی وجود دارند که بسیار اندیشمندند، بسیار متخصص‌اند، بسیار توانا هستند، در تصمیم‌گیری، در تخصص‌هایشان، در مدیریت و مسایل دیگر. فقط به آنها فرصت و امکان حضور داده نمی‌شود. امیدواری من این است که گروه‌های متعادل‌تر، گروه‌های اصلاح‌طلب‌تر این هوشمندی را داشته باشند که به سراغ زنان مستقل بروند و مردم به اینها اقبال نشان دهند. در عرصه رقابتی که فعلا‌ً در گروه‌های سیاسی داخل کشور وجود دارد، با شما موافقم که تعداد زنان زیادی وجود ندارد که بتوانند فیلتر شورای نگهبان و سایر فیلتر‌ها رد کنند و پایشان به مجلس برسد.»
ده ماه تا انتخابات مجلس باقی مانده و در این فاصله در برنامه‌های دیگر بازهم به موضوع حضور زنان در مجلس شورای اسلامی خواهیم پرداخت.
***
اینجا یکی از استادیوم‌های کوچک جمهوری چک است که میزبان بازیکنان تیم ملی والیبال ایران است. در مسابقه تدارکاتی در مقابل تیم ملی چک. ایران قرار است خودش را برای شرکت در مسابقات جام جهانی والیبال در آمریکا آماده کند.
در این استادیوم کوچک تعداد زیادی از زنان ایرانی هم حضور پیدا کردند و در حال فریاد زدن و تشویق تیم ملی ایران هستند.
آن چیزی که من الان دارم تجربه می‌کنم کاملا‌ً متفاوت با تجربه زنان ایرانی است. آنها اجازه حضور در ورزشگاه‌ها در ایران را ندارند. اما اینجا زنان ایرانی با حجاب یا بی‌حجاب در کنار همدیگر دارند شعار ایران ایران سر می‌دهند.
همراه می‌شوم با یکی از زنانی که به شهر پژیبرام آمده برای تشویق تیم ملی والیبال ایران. برای ما از حال و هوا و فضای حاکم بر اینجا بگو:
«خب الان که می‌بینم بیشتر جماعت تماشاچی چک هستند. تقریبا‌ً می‌شود گفت گروه کوچکی هست از ایرانی‌ها یک طرف استادیوم. ایرانی‌ها اینقدر سروصدا می‌کنند. جامعه چک هم جامعه محجوبی است و در این چیزها با ما فرق دارند. یک تضاد خیلی بانمکی من می‌دیدم از همان اول که ما با جماعت کم و مختصرمان داریم چه شلوغ‌کاری‌هایی آنجا می‌‌کنیم. چکی‌ها محجوب نشسته‌اند و دارند نگاه می‌کنند.»
چیزی که من الان دارم می‌بینم این است که عمدتا‌ً تعداد زنان در ورزشگاه خیلی بیشتر از تعداد مردان است. حتی تعداد زنان ایرانی که اینجا حضور پیدا کردند بیشتر از تعداد مردان است. فکر می‌کنی آیا زنان خارج از ایران و زنان چکی هستند که به والیبال علاقمندند یا عامل دیگری باعث شده که زنان بیشتری به ورزشگاه بیایند؟
«خودم به عنوان زن به خاطر این آمدم که با دوستانم که ایرانی هستند یک تجربه خاصی داشته باشم که آن تشویق تیم هست. به خاطر تشویق کردن. و یک تجربه خوب در کنار هم بودن است برای من.»
حتما‌ً می‌دانی که زنان ایرانی اجازه ورود به ورزشگاه‌ها را ندارند و همین الان هم کارزارهایی برای گرفتن اجازه ورود زنان ایرانی به ورزشگاه‌های والیبال وجود دارد. چیزی که تا پیش از این ممکن بود اما چند سالی است که در ایران ممنوع شده. واقعا‌ً به نظر تو چرا زنان ایرانی نمی‌توانند تجربه حضور در چنین فضایی را داشته باشند؟ الان چه خطری دارد تو را تهدید می‌کند که فکر می‌کنی اگر توی ایران هم بودی ممکن بود این خطر مانع آمدن تو به ورزشگاه شود و مسئولان را بر آن بدارد که اصلا‌ً ورود ترا به ورزشگاه ممنوع کنند؟
«دو چیز وجود دارد. یکی ممنوعیتی که دولت حاکم به وجود می‌آورد و یکی ممنوعیتی که بدون حضور حاکم جامعه خودش دارد برای زن به وجود می‌آورد. من به عنوان زن اینجا حتی دارم یک کمی این تجربه را می‌کنم. از کنار مرد ایرانی رد می‌شوم یا کسی که غریبه‌تر است با من، من ناخودآگاه فکر می‌کنم که این مرد ایرانی چه جوری به پوشش من نگاه می‌کند. یعنی عدم امنیت از طرف مردهای جامعه‌ام برای من در من نهادینه شده. یک مشکل اساسی است که من الان نمی‌توانم فقط راجع به حکومت و دولت و کارکردهای دولت حرف بزنم. این یک مسئله اجتماعی است باید در دل خانواده این قضیه شروع کند به حل شدن. از وقتی که من وارد مدرسه می‌شوم این طرز تفکر دارد به من تحمیل می‌شود که من دختر هستم و باید بروم در مدرسه دخترانه. پسرها باید بروند مدرسه پسرانه. از آنجا جدای خانواده که خانواده هم این را به شدت ترزیق می‌کند در بچه‌ها. ما همان بچه‌هایی هستیم که الان بزرگ شدیم. یعنی یک چیزی است که دوسویه باید حل شود. فقط جامعه نیست. خانواده هم هست. فقط حکومت نیست و خانواده هم هست.»
داریم می‌بینیم که ایران ست دوم را هم با موفقیت به پایان رسانده. ست سوم بازی والیبال تیم‌های چک و ایران دارد ادامه پیدا می‌کند. می‌توانی به جمعیت بپیوندی و به فریاد زدن ادامه بدهی.
روز شنبه تیم ملی والیبال ایران توانست با نتیجه ۳ بر صفر از سطح تیم ملی جمهوری چک بگذرد و سفرهای تدارکاتی خودش را همچنان با پیروزی ادامه دهد.
