تنها چند ماه پیش بود که چاشنی احساسات جداییطلبی در شرق اوکراین خُرده کتککاریهای خیابانی و استفاده گاه به گاه از سلاحهای سبک بود. اما با بالاگرفتن ناآرامیها، کلاشنیکُفها و کوکتلمولوتُفها وارد صحنه شدند. این روند ادامه داشت تا اینکه در هفتههای اخیر جداییطلبان در جنگ خود علیه نیروهای اوکراینی به جنگافزارهایی بسیار پیچیدهتر دسترسی پیدا کردند و در این میانه بسیاری انگشت اتهام را به سوی روسیه نشانه رفتند و مسکو را متهم کردند که این سلاحهای پیشرفته را در اختیار شورشیان قرار دادهاست.
رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی در گزارشی به بررسی این جنگافزارها پرداخته است:
نفربرهای زرهپوش
جداییطلبان اوکراینی نخست در ماه آوریل امسال به این نوع نفربرها دسترسی پیدا کردند. در فیلمهایی که در یوتیوب منتشر شده نیروهای اوکراینی را میتوان دید که بدون درگیری نفربرهای خود را در شهر «کراماتورسک» در اختیار شورشیان قرار میدهند.
تانکهای تی-۶۴
وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا در اوایل ماه ژوئن اعلام کرد که روسیه برای جداییطلبان اوکراینی تعدادی تانک فرستاده است. به گفته این وزارتخانه عکسهای ارسالی از ماهوارههای سازمان ناتو سه فروند تانک مدل «تی-۶۴» را نشان دادند که از مرز نزدیک شهر «اسنیژنه» اوکراین گذر کردهاند.
این مدل تانک مدتی است که در ارتش روسیه بازنشسته شده اما همچنان در جنوب غربی روسیه نگهداری میشود.
سامانههای پدافند هوایی قابل حمل
شورشیان از ماه ژوئن از سامانههای پدافند هوایی قابل حمل بر روی شانه استفاده کرده و با استفاده از همین نوع جنگافزار هواپیماهای ارتش اوکراین را هدف قرار دادهاند. بر اساس یک گزارش جداییطلبان موفق شدهاند تاکنون تعداد ۱۰ فروند از هواپیماهای اوکراینی را سرنگون کنند. مرگبارترین این حملات در روز ۱۴ ژوئن، ۲۴ خرداد، رخ داد، زمانی که شورشیان یک هواپیمای ترابری ارتش اوکراین را سرنگون کردند و هر ۴۹ سرنشین و خدمه آن را کشتند.
راکتاندازهای «گراد»
راکتانداز بیام-۲۱ گراد نوعی سامانه است که پشت کامیون سوار میشود و قابلیت شلیک همزمان راکتهای غیرهدایتشونده دارای بُرد ۲۰-۴۵ کیلومتر را دارا است. این نوع راکتانداز توسط ارتشهای روسیه و اوکراین استفاده میشود.
راکتاندازهای «تورنادو»
علاوه بر راکتاندازهای «گراد»، گزارشهای دریافتی از اوکراین حاکی از استفاده شورشیان از نوع بسیار پیشرفتهتری از سامانههای پرتاب راکت، موسوم به «تورنادو»، است. این سامانه پیشرفته در سال ۲۰۱۰ توسط نیروهای مسلح روسیه به کار گرفته شد و آنطور که یک تحلیلگر نظامی میگوید «تحولی جدید در سامانههای پرتاب همزمان چند راکت و پشتیبانی توپخانه» است. بُرد «تورنادو» از «گراد» بیشتر است.
موشکهای زمین به هوای «بوک»
سازمان امنیت اوکراین (اسبییو) روز ۱۸ ژوئیه، ۲۷ تیر ماه، یک فایل صوتی منتسب به جداییطلبان را منتشر کرد که در آن از رسیدن «بوک» و نیروی متخصص کار با این جنگافزار از روسیه صحبت میکنند.
کمی پیش از سقوط هواپیمای خطوط هوایی مالزی دز ۱۷ ژوئیه، ۲۶ تیر ماه، خبرنگاران خبرگزاری اسوشیتدپرس در گزارشی تأیید کردند که در نزدیکی شهر «اسنیژنه» تحت سلطه شورشیان در شرق اوکراین تجهیزات نظامی را مشاهده کردهاند که به ظاهر سامانه موشکهای بوک بوده است.
بوک نوعی سامانه پرتاب موشک است که در دهه ۱۹۷۰ میلادی طراحی و تولید شد. این سامانه قابلیت پرتاب موشکهای هدایتپذیر از طریق رادار را داشته و موشکهایی با طول ۵.۷ متر و وزن ۵۵ کیلوگرم را تا ارتفاعی برابر با حدود ۲۵۰۰۰ متر شلیک میکند. این موشکها همچنان در جمهوریهای اتحاد شوروی سابق استفاده میشوند.
در تاریخ ۲۹ ژوئن، ۸ تیر ماه، «ایتارتاس»، خبرگزاری رسمی روسیه، در گزارشی خبر داد که شورشیان یک سامانه بوک را به دست آوردهاند. این گزارش مشخص نکرد که آیا این سامانه از طریق روسها به دست جداییطلبان رسیده یا اینکه شورشیان آن را از ارتش اوکراین گرفتهاند، ایتارتاس تنها به ذکر این خبر بسنده کرد که شورشیها کنترل یک فروند از این سامانههای جنگی را به دست گرفتهاند.
بوک یک سامانه پیشرفته موشکی است که برای کار نیاز به چند نفر خدمه کارآزموده دارد. سامانه فوق معمولاً شامل چهار دستگاه وسیله نقلیه است: یک مرکز فرماندهی، یک مرکز رادار هدفیاب، پرتابکننده موشک - که رادار جداگانه خودش را دارد - و واحد پشتیبانی که این آخری هم بر روی یک وسیله نقلیه دیگر سوار است.