در حالی که روند بازسازیِ طولانی و پرحاشیه دو سالن سایه و قشقایی مجموعه تئاترشهر سببساز انتقادهای فراوان اهالی تئاتر شده، هفته گذشته پیشانی سن سالن اصلی این مجموعه هم فروریخت و باعث شد تا وضعیت ادامه کار این سالن مهم تئاتر ایران در هالهای از ابهام فرو رود. حادثه در زمان نصب دکور نمایش «ترور» به کارگردانی حمیدرضا نعیمی روی داد و باعث جلب دوباره نگاهها به وضعیت نگهداری مهمترین مجموعه نمایشی ایران شد.
علیرضا نادری، نمایشنامهنویس و کارگردان شناختهشده تئاتر ایران و عضو هیئت مدیره خانه تئاتر وقوع این حادثه و وضعیت کلی مجموعه تئاتر شهر را بازتابی از وضعیت فرهنگی کشور میداند:
«این ماجرای شکست پیشانی تئاترشهر تهران به نظرم ناشی از یک اتفاق در ریشهها است. عدهای میگویند یکی از همکاران ما آمده دکور بزند و این اتفاق افتاده. عده دیگری میگویند نه، آن زیر دارند کار دیگری میکنند. من از اینها میخواهم عبور کنیم. اینها ظاهر ماجراست. مسئله تئاترشهر یک مسئله فرای این داستانها و بازتاب مسائل فرهنگی ما است. اصولاً دولت مالک خوبی نیست. وقتی دولت وارد جزییاتی مثل تئاترشهر یا اداره و تولید تئاتر و اینها میشود، ظرف سی و شش هفت سال اخیر دست کم در ایران اثبات شده که نتایج خوبی نخواهد داشت. صراحتاً به شما بگویم دولت ایران نمیداند درباره تئاتر باید چکار کند. البته وضعیت تئاتر شهر برای خود ما مهم است. من کارگردانی هستم که هشت نمایشنامه آنجا اجرا کردهام. برای من تاسفآور است. بخشی از مشکل پیش آمده به مدیریت باز میگردد. بخشیاش هرج و مرجی است که اصولاً در تصمیمگیری تئاتر ایران وجود دارد.»
حادثه برای سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر در زمانی روی داده که انتقادهای زیادی از چگونگی بازسازی دو سالن دیگر این مجموعه بیان شده است. علیرضا نادری در توضیحی پیرامون روند بازسازی این مجموعه چنین میگوید:
«بر اساس آنچه که مهندس معمار و آقای مرادخانی گفتهاند اصولاً شروع این بازسازی بهخاطر نگرانیشان از خطراتی مثل حریق و اینجور چیزها بود. آن زمان سخنگوی خانه تئاتر بودم و در اولین جلسه که البته پس از چند روز از تخریب آگاه شدیم رفتیم آنجا و نکتهای را نوشتم و خواستم از مهندسان آنجا. گفتم آقای معمار شما اصولاً بگویید چکار میخواهید بکنید و از این اقدام، طراحی مشخص به ما بدهید. آنها هم پذیرفتند. منتها اتفاقاتی در خانه تئاتر افتاد و من جابهجا شدم و عده دیگری رفتند. با پیشنهادهای آنها موافقت کردند و بعد ما خودمان بر اساس نگرانی دوستان انجمن طراحان صحنه متوجه شدیم که یک اتفاقاتی دارد میافتد. رفتند و پیگیری کردند و کار الان رسیده به اینجا. طراحان صحنه ما در بازسازی آن دو سه سالن بودند و مشکلاتی هم برایشان پیش آمد. این طرف هم به لحاظ مالی مشکلاتی داشتند. وقتی شما یک کلاف سردرگم دارید باید سرنخ را پیدا کنید. سرنخ این است که دولت ناچار است به دلیل تجارب تاریخیاش واگذار کند. از طرفی اصناف باید آمادگی داشته باشند که دریافت کنند. با این روندی که پیش میرود شک نکنید برای تالار وحدت هم اتفاق بدی خواهد افتاد. تالار هنر از ریشهدارترین تئاترهای ایران سالها است که تعطیل است. چرا؟ چون مطالبهای وجود ندارد. این مطالبه را چه کسی باید بدهد؟ اصناف. کدام اصناف؟ اصنافی که آگاه باشند به حقوق تاریخی و اجتماعی خودشان.»
علیرضا نادری راهحل پایان مشکلات فعلی را واگذاری امور نگهداری تئاترشهر به خود فعالان تئاتری میداند اما او که خود عضو هیئت مدیره خانه تئاتر است، میگوید اصناف تئاتر خود دچار مشکلات دیگری هستند:
«راهحل، واگذاری امور به اصناف است. در این یک سال و نیم اخیر، من به دلیل اینکه وارد صنف شدم متوجه شدم دولت بیمیل نیست و حتی گاهی خودش را مجبور میبیند به اینکه امور را واگذار کند به هنرمندان و اهالی فرهنگ. اما آن طرف یک مشکل بزرگ وجود دارد و آن این است که بسیاری از خانواده تئاتر ایران معتاد به یک عادتاند. اصولاً تولید تئاتر توسط دولت را کاملاً حق خودشان میدانند و عملاً این حق را دارند به دولت واگذار میکنند. نوعی از تئاتر که دوست دارد از پول نفت ارتزاق کند و عملاً مخاطبش را تولید نکند. نه در مدارس نه در دانشگاه نه در کارخانهها نه در خانهها مطلقاً مخاطبی نداشته باشد. پولی را بگیرد و ذوقورزی کند. با این کار عملاً اصناف مستقل را که به دنبال فعالیت فرهنگی پیرامون همین قوانین مملکت هستند کنار میزنند. هنر تا جایی ذوقیات آدمها است. پس از آن در حقیقت مفاهیم دیگری پیدا میکند که به آن میگفتند طیبات. چیزهایی است که شما ادراکات خودت را توسط اثر هنری به دیگران میدهی.»
مسئولان مرکز هنرهای نمایشی میگویند بر اساس گزارش کارشناسان امکان ادامه فعالیت سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر تا زمان برگزاری جشنواره تئاتر فجر وجود دارد اما احتمالا بعد از آن این سالن برای بازسازی کامل تعطیل خواهد شد.