انفجار بمبی در مرکز فرهنگی شهرداری سوروچ از استان شانلی اورفا در ترکیه که همجوار با مرز سوریه است، منجر به کشته شدن بیش از ۳۱ نفر و زخمی شدن صدها نفر گردید. بر اساس گزارش‌های رسیده وضعیت برخی از مصدومان وخیم بوده و احتمال افزایش تعداد کشته‌شدگان نیز وجود دارد.
استاندار شانلی اورفا بارها ادعا کرده بود که «حکومت اسلامی» (داعش) برای ترکیه خطری بالقوه محسوب نمی‌گردد. اما انفجار به وقوع پیوسته اخیر انگشت ابهام در بررسی موضوع همکاری داعش با دولت ترکیه را بار دیگر به سوی ترکیه نشانه رفته است.
علیرغم ابراز تأسف و همدردی با بازماندگان قربانیان این حادثه و محکوم کردن عملیات انجام شده از سوی رئیس جمهوری و نخست وزیری ترکیه، هنوز افکار عمومی جامعه با سئوالی که پیشتر از این اذهان عمومی را به خود مشغول داشته بود، درگیر ساخته است.
از یک سو مقامات ترکیه به قطع و یقین وقوع حادثه را نمی‌توانند به داعشیان نسبت دهند و چنین موضوعی را در میان احتمالات موجود بر می‌شمارند؛ از سوی دیگر آن را دسیسه‌ای در ایجاد ناامنی و از بین بردن اتحاد ملی کشور قلمداد کرده و داعش را با کردهای ترکیه یکسان قلمداد نموده و در لفافه به پ‌کاکا نسبت می‌دهند.
به همین خاطر است که بعد از وقوع حادثه، صلاح‌الدین دمیر تاش و فیگن یوکسک داغ طی صدور بیانه‌ای از سوی حزب دموکراتیک خلق‌ها اعلام داشتند که دولت در برابر این حادثه مسئولیت دارد. زیرا تشکیلات اطلاعاتی و امنیتی ترکیه موسوم به «میت» و سایر نهادهای امنیتی- اطلاعاتی ترکیه از هر حرکت و آمد و شد افراد در منطقه سوروچ اطلاع دارد. از این رو در وقوع چنین حادثه‌ای مستقیماً دولت را متهم می‌کنند.
فیگن یوکسک داغ، رئیس گروه پارلمانی حزب دموکرات خلق‌ها در شب حادثه طی مصاحبه‌ای اعلام کرد که: «جوانان در حمایت از کوبانی در شهرهای مختلف دست به تظاهرات و همبستگی می‌زنند. تمامی حرکت‌ها و اقدامات این گروه‌ها در همه شهرها با اطلاع و یا مجوز دولتی انجام می‌شود. لذا سیستم اطلاعات- امنیتی دولت ترکیه دقیقاً می‌داند که در چه ساعتی و در چه محلی و تخمیناً چه تعدادی از افراد تجمع خواهند کرد. داعش با توجه به ضربات سنگینی که از کردهای سوری در کوبانی و تل ابیض متحمل شده است، در روزهای اخیر در دیاربکر و امروز در سوروچ دست به این جنایت می‌زند. مسببان این حادثه را نباید در جای دورتری جستجو کرد. هیچ حرکتی در مسیر شانلی اورفا- سوروچ بدون اطلاع سیستم امنیتی دولت ترکیه نمی‌تواند فعلیت داشته باشد. یقین است که داعش و وابسته‌های آن مسببان اصلی حادثه هستند. اما نباید فراموش کرد که این گروه از آب و خاک ترکیه و از فضایی که دولت حاکم برایشان فراهم آورده استفاده می‌کنند.»
با اظهارات رهبران حزب دموکراتیک خلق‌ها، این سئوال را در ذهن افکار عمومی ترکیه ایجاد کرده است که به راستی همکاری نزدیک دولت ترکیه با داعش واقعیت است یا دسیسه‌ای برای تضعیف دولت اردوغان؟
برخی از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که دولت ترکیه با ایجاد بستر مناسب برای مخالفان سوریه با هدف «آموزش بده، مجهز کن!» که با موافقت دولت‌های غربی و به خصوص آمریکا اقدام به این عمل کرده است، خود زمینه را برای حضور تروریست‌های مختلف در ترکیه فراهم ساخته است.
همزمان با وقوع حادثه انفجار بمب در سوروچ، گردهمایی دیگری در شهر ریحانلی ترکیه از سوی مخالفان سوریه در حال شکل‌گیری بود. علیرغم اینکه دولت ترکیه هدف از آموزش دادن و تجهیز نیروهای مخالف سوریه را حمایت از گروه‌های میلیتاریستی معتدل می‌شمارد، اما صاحبنظران بر این عقیده‌اند که نیروهای نظامی مخالف به هر عنوان گروه‌هایی تروریست محسوب شده و نمی‌توان تمایزی در رادیکال و یا معتدل بودن آنها در نظر گرفت.
از سوی دیگر، تلویزیون و نشریات دست‌راستی ترکیه تهدیدهای گروه نظامی کردهای سوریه PYD را فراتر از خطر و تهدید داعش بر می‌شمارند.
احمد داوود اغلو پیشتر در ماه اوت سال ۲۰۱۴ که وزیر خارجه وقت محسوب می‌شد، در رابطه با داعش اظهار داشته بود که: «شاید داعش به عنوان گروهی رادیکال و به شکل تروریزه شده دیده شود، ولی در میان همین گروه توده‌هایی هستند که برای ما اهمیت دارند. در میان آنها اعراب سنی وجود دارد، ترکمن‌های بسیاری در میان آنهاست.» به دنبال همین اظهار نظر بود که سایت خبری تقوا وابسته به داعش اعلام کرد که: «اظهارات مقام وزارت خارجه ترکیه نشان از واقعیت دولت اسلامی است و این نشان می‌دهد که پشتوانه اصلی این دولت همانا نیروهای مردمی است!».
ایجاد امکانات درمانی برای نیروهای مصدوم داعشی در ماه‌های اخیر در بیمارستان دولتی شهر قاضی آنتپ و فرار آنان به ترکیه و همچنین عدم ایجاد سد ممانعتی از تردد هواداران داعش از مرزهای ترکیه به سوریه موجب شده است که دولت ترکیه در معرض انتقاد و اتهام به همکاری با نیروهای تروریستی داعش قرار گیرد.
گروه تروریستی داعش چندی پیش اقدام به ضرب سکه طلا و نقره برای داد و ستد در منطقه تحت کنترل خود کرده است. واکنش‌های شدیدی که در برابر این قضیه پدید آمد؛ اذهان عمومی را به درک ریشه کسب این قدرت مالی و تأمین پشتوانه پولی آن مشغول ساخت. به دنبال همین قضیه پایگاه خبری «الخبر پرس» لبنان با انتشار مقاله‌ای به قلم احمد کایا افشاء کرد که طی دو سال گذشته فروش نفت خام از طریق شهرهای باتمان و قاضی آنتب به توسط شرکت‌هایی همچون «کایالار»، «بیلعنلار»، «دوغولو» و «بارتینلی» که توسط افرادی مانند حسن ایکینچی و مهمت بارتینلی، عثمان کایا و حیدر کالیشلار اداره می‌شود از طریق خرید از گروه داعش و فروش آن در سطح ترکیه و حتی صادرات آن اقدام شده است و از ناحیه این تجارت روزانه یک میلیون دلار عاید گروه تروریستی داعش می‌شود.
ویکتور ایوانف رئیس سازمان کنترل مواد مخدر فدرال روسیه نیز از کسب درآمد یک میلیارد دلاری داعش در طول سال از راه ترانزیت مواد مخدر خبر داده بود.
البته جان دوندار سردبیر روزنامه جمهوریت چندی پیش موضوع انتقال سلاح از طریق ترکیه به گروه‌های متخاصم سوری و ماجرای تریلی‌های حامل اسلحه را فاش کرده و مورد انتقاد و واکنش شدید اردوغان قرار گرفته بود. در راستای افشای این قضیه جو بایدن معاون رئیس جمهوری آمریکا نیز پیش از این در سخنانی که بسیار خبرساز شد و وی را به سه بار عذرخواهی مجبور ساخت، اعتراف کرده بود که ترکیه به عنوان متحد آمریکا در خاورمیانه برای تغییر نظام سوریه به شکل‌گیری گروه‌های تروریستی کمک کرده است.
ترکیه در بحبوحه عدم ثبات سیاسی و نبود دولت جدید و علیرغم رد ادعاهای موجود در عدم همکاری با داعش و تلاش برای رفع این ابهام در مخمصه اتهام همکاری نزدیک با داعش گرفتار شده است.
.....................................................................................................
نظر نویسنده الزام دیدگاه رادیو فردا را منعکس نمی‌کند.
