لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ تهران ۱۶:۲۵

فلسطین؛ دو راهی ایران و ترکیه


درحالی که جمهوری اسلامی ایران برای برگزاری کنفرانس دیگری در حمایت از «انتفاضه فلسطین»، هیئت‌هایی از نمایندگان مجلس را جهت دعوت سران گروههای فلسطینی و عربی راهی منطقه کرده است، استانبول ترکیه از شنبه پذیرای صد‌ها نفرازشخصیت‌های فلسطینی شده است که زیرحمایت مستقیم نخست وزیر ترکیه آینده ملت فلسطین و راهکارهای رسیدن به استقلال فلسطین را به بحث و بررسی گذاشته‌اند.

اجلاس سفیران فلسطین درسراسر جهان همراه با حضور ده‌ها نفر از شخصیت‌های فلسطینی عضو سازمان آزادیبخش فلسطین، با شرکت محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی در نشست استانبول، باردیگر از وزنه سنگین ترکیه در معادلات مرتبط با فلسطینی‌ها درمنطقه و جهان نشان دارد.

رجب طیب اردوغان، رهبرحزب «عدالت و توسعه» که دوماه پیش برای سومین باربرنده انتخابات پارلمانی کشورش شد و در مقام نخست وزیری ابقاء گردید، درماههای اخیر توانسته است که ترکیه را همچنان به مهم‌ترین عامل درتعیین امور منطقه‌ای و بین المللی مرتبط با فلسطینی‌ها تبدیل کند.

با این پیشینیه و برخورداری از محبوبیت بالا درمیان عامه فلسطینی هاست که آقای اردوغان شنبه خود درکنار محمود عباس درنشست افتتاحیه شخصیت‌های فلسطینی دراستانبول شرکت کرد.

آقای اردوغان حمایت کامل ترکیه را از راهکارهای برگزیده شده از سوی کادر میانه روی فلسطینی، جهت مراجعه به سازمان ملل متحد، با هدف کسب شناسایی استقلال فلسطین در مجمع عمومی ماه سپتامبر، شهریور ماه، ابراز داشت.

حضور آقای اردوغان درنشست سران فلسطینی استانبول و گشودن چترحمایت ترکیه برسر فلسطینی‌ها درحالی است که او خود احتمال داده که بزودی نیز، در ادامه سفرش به مصر، به باریکه غزه برود؛ دیداری که تاکنون از سوی هیچ رهبر منطقه‌ای و جهانی از غزه سابقه نداشته و ازهم اینک، برخی از دولتمردان راستگرای اسرائیل نیز نسبت به چنین سفری نگران هستند و گفته‌اند که حضور آقای اردوغان درغزه، مشروعیت بخشیدن به حماس است.

آقای اردوغان که بزودی برای نخستین بارپس از سقوط حکومت حسنی مبارک به مصر می‌رود، خود هفته گذشته درمصاحبه‌ای تأکید کرد که احتمال عبورش از گذرگاه رفح را برای ورود به غزه بررسی می‌کند.

مقامات ترکیه نیز گفته‌اند که مصر مقدمات لازم را برای سفرآقای اردوغان به غزه، درصورت قطعی شدن تمایل وی، آماده کرده است.

ترکیه که از زمان عملیات نظامی «سرب مذاب» ارتش اسرائیل درغزه، با قاطعیت درکنار فلسطینی‌ها قرار گرفت و به انتقاد از اسرائیل برخاست، درسه سال اخیر نشان داده است که برای کسب محبوبیت حقیقی در میان عامه فلسطینی‌ها و ایفای نقش مهم برای کمک به تعیین سرنوشت فلسطینی‌ها، هیچ نیازی به واریز کردن سالیانه صد‌ها میلیون دلار از خزانه ترکیه به این یا آن رهبر فلسطینیها ندارد.

درحالی که سیاست ایران، این همسایه شرقی ترکیه، نزدیک شدن به سران حماس و جهاد اسلامی فلسطین، به امید خرید «عمق استراتژیک» برای جمهوری اسلامی ایران بوده است، سران ترکیه با نزدیکی به ملت فلسطین و بدون هیچ هزینه مالی، توانسته‌اند وجهه کشور خود را درمیان فلسطینی‌ها بالا برند.

درنتیجهٔ همین اقدامات است که حتی یک پرچم ایران یا عکسی از آیت الله خامنه‌ای و آیت الله خمینی را هرگز کسی در کوی و برزن‌های مناطق فلسطینی ندیده است اما این پرچم ترکیه و پوسترهای رجب طیب اردوغان است که هنوز زینت بخش مغازه‌های فلسطینی هاست و برفراز بسیاری از اماکن عمومی فلسطینی مشاهده می‌شود.

برگزاری کنفرانس سفیران فلسطینی و شخصیت‌های «ساف» و فتح در استانبول درحالی است که جمهوری اسلامی ایران این روز‌ها برای برگزاری کنفرانس حمایت از «انتفاضه فلسطین» هیئت‌های مجلس را راهی کشورهای مختلف کرده است.

محمد رضا باهنر، نائب اول رییس مجلس ایران، جمعه دراین راستا با خالد مشعل، رهبر حماس درسفارتخانه ایران در دمشق دیدار کرد.

هیئت ایرانی به ریاست آقای باهنر هفته گذشته نیز درلبنان با سران فلسطینی و عربی مقیم لبنان دیدار کرده و از آنها خواسته بود که درنیمه اول مهر ماه برای شرکت درکنفرانس حمایت از «انتفاضه فلسطین» به تهران بروند.

دعوت ایران از خالد مشعل و سایر سران «جبهه مقاومت فلسطین» برای سفر از سوریه به ایران درمقطع جاری که سوریه درگیر بحران سیاسی عظیم خود است، نشان می‌دهد که ایران همچنان تحولات و خیزش‌های بزرگ منطقه را نادیده می‌گیرد درحالی که این ترکیه بود که درهمین روزهای اخیر، هم میزبان اجلاس «گروه تماس لیبی» شد و هم سران مخالفان حکومت سوریه را دراستانبول میزبانی کرد.

درحالی که ایران با نادیده گرفتن و حتی با انکار سوزانده شدن پرچم خود و حماس و حزب الله در تظاهرات سوریه، همچنان براین باور است که درب در بر پاشنه گذشته می‌چرخد، ترکیه به تقویت جناح میانه روی فلسطینی‌ها پرداخته است؛ نه تنها محمود عباس اخیراً خود میهمان ترکیه بود و اکنون نیز استانبول پذیرای اجلاس سفیران فلسطینی است، بلکه بسیاری از ناظران می‌گویند که رفتن احتمالی اردوغان به غزه نیز می‌تواند سران حماس را هم به میانه روی ازطریق در پیش گرفتن الگوی حکومت سیاسی ترکیه تشویق کند.

نشانه‌های مهم این سیاست ترکیه که اصرار دارد نمی‌توان حماس را درمعادلات فلسطینی‌ها نادیده گرفت، این است که اسماعیل هنیه سیاست خودداری از حملات راکتی به اسرائیل را درپیش گرفته و هنگامی که هفته گذشته یازده حمله راکتی از سوی تندروهای سلفی عضو تشکل «توحید و جهاد» از غزه به اسرائیل انجام شد، هنیه باردیگر تأکید کرد که دولت او با راکت پرانان مقابله خواهد کرد و ادامه این تعرض‌ها به اسرائیل را برای فلسطینی‌ها زیان بار می داند.

سران فلسطینی درحالی با روی و آغوش گشاده ترکیه دربرگزاری این نشست مهم خود دراستانبول روبروشده‌اند که باید تصمیم سرنوشت سازی بگیرند که در شرایطی که همه تماس‌های سیاسی برای ازسرگیری گفت‌و‌گوهای صلح با اسرائیل ناکام مانده است، آیا فلسطینی‌ها باید به سازمان ملل برای رأی گیری برسراستقلال فلسطین متوسل شوند یا خیر.

آقای عباس خود در نشست افتتاحیه تأکید کرد که روی آوردن فلسطینی‌ها به سازمان ملل برای شناسایی استقلال فلسطین را نباید، آنگونه که اسرائیل مدعی است، اقدامی یکجانبه دانست.

به گفته آقای عباس، اسرائیل با ساخت وساز‌ها بروی سرزمین‌هایی که باید خاک کشور فلسطین باشد، اقدامات یکجانبه انجام داده و مانع از بازگشت فلسطینی‌ها به میز مذاکرات سیاسی شده است.

تقویت جایگاه ترکیه درتعیین سرنوشت فلسطینی‌ها و تضعیف روزافزون ایران، بویژه درنتیجه خیزش‌های منطقه‌ای سال اخیر، درحالی است که بسیاری نیز در منطقه، از پایان ماه عسل روابط تهران و ترکیه بر سر امور متعدد سخن می‌گویند.

بنظرمی رسد که حتی واگرایی ترکیه از اسرائیل در دو سه سال اخیر نتوانسته بود که به منزله چسبی عمل کند که ایران و ترکیه را به یاران متحد و همپیمان راستین تبدیل نماید.

پیروزی‌های پی درپی سیاست خارجی ترکیه درمنطقه و دربرابر، تضعیف ایران، تنها یک دلیل دارد؛ نگاه کاملاً متفاوت به بسیاری از امور.
XS
SM
MD
LG