اساس تشکیل اوّلین احزابِ سیاسی در آمریکا، نه برای به دست گرفتن قدرت، بلکه به خاطر اختلاف نظرهای فلسفی و سیاسی بود. در شماره دهم فدرالیست (مقالاتی که در رابطه با قانون اساسی آمریکا نوشته می‌شدند)، جیمز مدیسون (۱۷۵۱-۱۸۳۶) به افکار مخرب افرادی اشاره می‌کرد که دشمن آزادی هستند. افراد مورد نظر مدیسون، اَلکساندر همیلتون (۱۷۵۵-۱۸۰۴) وزیر دارایی، جرج واشینگتن (۱۷۳۲-۱۷۹۹) نخستین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، جان آدامز (۱۷۳۵-۱۸۲۶)، نخستین معاون رئیس جمهور (و سپس، دومین رئیس جمهور آمریکا) بودند که از رهبران و پایه‌گذاران اولین حزب سیاسی آمریکا، حزب فدرالیست بودند.
در سوی دیگر، مخالفان همیلتون، به رهبری مدیسون (پنجمین رئیس جمهور آمریکا) و تامس جفرسون (۱۷۴۳-۱۸۴۶ سومین رئیس جمهور آمریکا) حزب دموکرات-جمهوری‌خواه را پایه‌گذاری کردند. اختلاف بر سر محتوای قانون اساسی بود. فدرالیست‌ها، معتقد به یک دولت مرکزی مقتدر، در دو حوزه اقتصاد و نظامی، در حالیکه حزب دموکرات-جمهوری‌خواه طرفدار قدرت ایالت‌ها و دولت مرکزی کوچک‌تر بودند.
همۀ رهبران و پایه‌گذاران اولین احزاب سیاسی آمریکا، فیلسوف و نظریه‌پرداز سیاسی بودند و اختلاف نظر آنها نه فقط بر سر قدرت، بلکه مبنایی نظری داشت. این افراد به نام «پدران بنیادگذار آمریکا» نیز شناخته می‌شوند و در واقع، بنیادگذاران آمریکا، بنیادگذران احزاب سیاسی هم بودند. به عبارت دیگر، آمریکا و احزاب سیاسیِ آمریکا، پدرانی مشترک دارند.
اما عمر حزب فدرالیست کوتاه بود و بعد از شکست از حزب دموکرات-جمهوری‌خواه در انتخابات ۱۸۰۰، محبوبیت خود را از دست داد. توجه به این نکته مهم است که ۲۱۶ سال پیش، احزاب مانند امروز نهاد سیاسی نبودند و محبوبیت آنها بیشتر وابسته به رهبرانشان بود و هنگامی که رهبران حزب فدرالیست بازنشسته شدند و به خانه برگشتند، حزب فدرالیست نیز ناپدید شد. با حذف حزب فدرالیست، اختلاف نظر‌ها نیز میان آنها و دموکرات-جمهوری‌خواه نیز حذف شد و دومی دیگر رقیبی در سطح ملی نداشت.
اما اختلاف این بار در درون حزب دموکرات-جمهوری‌خواه ظاهر شد. در انتخابات سال ۱۸۲۴، حزب، نامزد مشخصی را انتخاب نکرد و جان کوئنسی آدامز (۱۷۶۷-۱۸۴۸)، اَندرو جکسون (۱۷۶۷-۱۸۴۵)، ویلیام کرافورد، و هنری کلی از درون حزب به رقابت پرداختند. این انتخابات بسیار مناقشه‌برانگیز بود.
اَندرو جکسون بیشترین آرای عمومی را نصیب خود کرد، اما بیشترین آرای الکترال را نبرد. انتخابات به مجلس نمایندگان کشیده شد. در آنجا سخنگوی مجلس، هنری کلی که نفر چهارم آرای الکترال بود، از جان آدامز حمایت کرد و او به عنوان ششمین رئیس جمهور آمریکا انتخاب شد. او کلی را وزیر امور خارجه خود، و کمپین انتخاباتی جکسون را به فساد متهم کرد. در این دوره، برچسب‌های حزبی کارایی لازم را نداشت، و عنوان دموکرات-جمهوری‌خواه همه افراد را کامل پوشش نمی‌داد.
در دور بعد انتخابات (۱۸۲۸)، اَندرو جکسون از طرف حزب دموکرات-جمهوری خواه وارد انتخابات شد و رئیس جمهور وقت، آدامز به عنوان نماینده حزب «جمهوری‌خواهان ملی» (با حزب جمهوری‌خواه امروزی اشتباه نشود) را شکست داد. از آن تاریخ به بعد، حزب اَندرو جکسون، به نام حزب دموکرات شناخته می‌شود و تا به امروز تحت این عنوان فعالیت می‌‌کند. هیلاری کلینتون و برنی سندرز، نمایندگان حزب دموکرات در انتخابات امسال هستند.
اختلاف نظر میان رهبران سیاسی، به مرور به مسائل بزرگتری کشیده شد. مهم‌ترین نمونه از این مسائل، بردگی بود که آمریکا را وارد جنگ داخلی کرد. حزب «ویگ»، بین سال‌های ۱۸۳۶ تا ۱۸۵۲ جایگزین حزب «جمهوری‌خواهان ملی» شد. ویلیام هنری هریسون به عنوان اولین نفر از این حزب در تاریخ چهارم مارچ ۱۸۴۱، به عنوان نهمین رئیس جمهور آمریکا انتخاب شد، اما دوره ریاست جمهوری او تنها ۳۲ روز بود و به عنوان اولین رئیس جمهور آمریکا بود که در دروه ریاست جمهوری فوت کرد. بعد از وی، جان تیلور، معاونش از حزب ویگ به عنوان رئیس جمهور جایگزین شد. زکری تیلور دیگر نماینده این حزب بود که به عنوان دوازدهمین رئیس جمهور آمریکا انتخاب شد.
بعد از تیلور، میلارد فیلمور، به عنوان آخرین نفر از حزب ویگ (سیزدهمین) رئیس جمهور آمریکا شد. هنگامی که فیلمور در انتخابات سال ۱۸۵۶ تنها ۸ رأی الکترال کسب کرد و رقابت را به جیمز بوکانان (پانزدهمین رئیس جمهور آمریکا) و جیمز فرمونت (نخستین کاندیدا از حزب جمهوری خواه امروزی) باخت، حزب ویگ نیز به کار خود پایان داد. به غیر از این دو حزب، دوحزب دیگر در آن ایام فعالیت داشتند. حزب «خاک آزاد» و حزب «آزادی»، اما هرگز برنده انتخابات نشدند.
در سال ۱۸۵۴، افراد سابق حزب ویگ و خاک آزاد، و برخی فعالان ضدِ برده‌داری، که همگی از ایالت‌های شمالی بودند، حزب جمهوری‌خواه را تأسیس و به عنوان رقیب جدی دموکرات‌ها که حامی برده‌داری بودند، شروع به فعالیت کردند. در سال ۱۸۶۰، آبراهام لینکلن به عنوان اولین رئیس جمهور از حزب جمهوری‌خواه، و شانزدهمین رئیس جمهور آمریکا انتخاب شد. اما او همچنین، اولین رئیس جمهور آمریکا بود که ترور شد. از آن تاریخ به بعد، دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه، احزاب اصلی و قدرتمند آمریکا بوده‌اند. هیچ حزب دیگری نتوانسته است برنده انتخابات ریاست جمهوری شود و یا اکثریتی در کنگره کسب کند. تاریخ احزاب در آمریکا، از آن تاریخ تا به امروز، تاریخ دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه است.
