جمهوری اسلامی ایران از بدو روی کار آمدن خود آخرین جمعه ماه رمضان را «روز قدس» نامیده و تظاهرات گسترده دولتی را در تهران و همه شهرهای ایران برای بیان مخالفت خود با اسرائیل برگزارمی‌کند.
این تظاهرات از پنج سال پیش که محمود احمدی‌نژاد با شیوه‌های کلامی ستیزه‌جویانه‌تری سیاست‌های مخالفت با اسرائیل را همراه با شعار «نابودی اسرائیل از نقشه جهان» مطرح کرده، با حساسیت بیشتری در ایران سامان یافته و برگزارشده است.
تظاهرات «روز قدس» در سال‌هایی که جنگ هشت ساله ایران و عراق در جریان بود، با شعارهای «راه قدس از کربلا می‌گذرد» در جمهوری اسلامی ایران اوج گرفت.
ایران از آغاز روی کار آمدن جمهوری اسلامی، سرنوشت سیاسی خود و جایگاه بین‌المللی‌اش را با «قضیه قدس» به سختی گره زده است.
دولت‌های ایران و نهادهای حکومتی آن، در سه دهه اخیر همواره تلاش گسترده‌ای را برای «برگزاری هر چه باشکوه‌تر» آئین‌های «روز قدس» در ایران و در میان هواداران خود در منطقه و جهان بسیج کرده‌اند.
امسال نیز مقامات ایران بر «استراتژیک بودن» سیاست خود در «مبارزه با رژیم صهیونیستی تا آزادی کامل قدس از چنگال صهیونیست‌های غاصب» تاکید کردند و محمود احمدی‌نژاد، رییس جمهوری ایران در سخنرانی نماز جمعه تهران شعار «نابودی اسرائیل و آزادی قدس عزیز» و «نابودی و فروپاشی قریب‌الوقوع دشمن خبیث صهیونیستی» را تکرار کرد.
اما به نظر می‌رسد که مهمترین تظاهرات برای آزادی «قدس» امسال نیز همانند اکثر سالهای دیگر تنها در کشور ایران صورت گرفته و شهرهای دیگر جهان شاهد آیین‌ها و راه پیمایی های درحد ایران نبوده است.
در چنین روزی که هدف آن «همبستگی با فلسطینی‌ها» عنوان شده، فلسطینی‌ها روز آرام و توام با نیایش اما کاملا عادی را سپری کرده‌اند.
مسلمانان فلسطینی، و اصولا اعراب از دیرباز، بدون ارتباط با مسائل سیاسی، آخرین جمعه ماه رمضان را «یوم‌الیتیم» رمضان می‌دانند و برای آن ارزش زیادی قائل هستند به ویژه آنکه به شب‌های ملیالی قدر و نزول قرآن در بیست و هفتم ماه رمضان نزدیک است.
اما میان برگزاری آئین‌های مذهبی و نیایش‌های اعراب در «یوم الیتیم» رمضان تا برگزاری تظاهرات «روز قدس» درایران تفاوت‌های زیاد و کاملا جدی وجود دارد.
فلسطینی‌ها در آخرین جمعه ماه رمضان همانند آدینه‌های دیگر این ماه، اکثر اوقات خود را در مساجد می‌گذرانند.
برخلاف ایران، امسال نیز هیچ گونه راه پیمایی و تظاهرات از سوی فلسطینی‌ها در بیت‌المقدس برگزار نشده و حتی یک مورد سنگ پرانی و حادثه‌ای که به بیان خشم فلسطینی‌ها تعبیر شود، رخ نداده است.
هوای نسبتا ملایم و دلپذیر این جمعه به دهها هزار زن و مرد فلسطینی امکان داده که با زبان روزه، و به دور از گرمای سوزان هفته‌های اخیر، خود را از سایر مناطق به کوی و برزن‌های باستانی اطراف مساجد مهم شرق بیت‌المقدس برسانند.
آنان برای ورود به صحن مساجد عمر و الاقصی باید شناسنامه خود را به نیروهای امنیتی که در کوچه باریک منتهی به صحن مستقر هستند، نشان دهند.
نیروهای امنیتی در این محل، همیشه اعضای «یگان دیدبانی مرزی اسرائیل» هستند که اکثرا نیز عربی را به خوبی سخن می‌گویند تا بتوانند با عربی با فلسطینی‌ها تکلم کنند.
نظر به تهدیدهای این روزها از سوی حماس برای از سرگیری «عملیات مرگبار» علیه مردم اسرائیل به خاطر از سرگیری مذاکرات صلح اسرائیلی- فلسطینی، نیروهای اسرائیلی دستور گرفته‌اند که مردان جوان فلسطینی را به صحن مساجد راه ندهند تا مبادا آنها بخواهند که به سنگ پرانی و آشوب دست بزنند.
اما مردانی که سنشان از شور و شرگذشته به صحن راه می‌یابند. محدودیت درمورد زنان جوان فلسطینی که امروز رعایت شد، امری کم سابقه است.
این محدودیت در هرحال تنها برای فلسطینی‌هاست و اعراب مسلمان شهروند اسرائیل عمدتا محدودیتی برای ورود به مساجد ندارند.
حیاط مسجد عمر و مسجد الاقصی مشرف بر «دیوار ندبه» یهودیان است. از بالای حیاط که به پایین بنگرید، و ارتفاعی نسبتا زیاد دارد، فضای کاملا متفاوتی به چشم می‌آید.
در محوطه «دیوار ندبه»، زنان و مردان یهودی بسیاری، که شمارشان بسیار بیشتر از هر وقت دیگر سال است، در پای «دیوار ندبه» ایستاده‌اند و درحال نیایش هستند زیرا این روزها با دوران نیایش های سالیانه یهودیان باورمند به نام «سلیخوت» (ایام مغفرت خواهی از خداوند در آستانه سال نو عبری) مصادف است. سال نو عبری امسال دقیقا با عید فطر مسلمانان مصادف شده است.
نیروهای امنیتی اسرائیل مراقب اوضاع ایستاده‌اند که تا با پایان گرفتن نماز جمعه در مساجد عمر و الاقصی، نمازگزاران مسلمان به آرامی پراکنده شوند و کسی از آنها نخواهد که از حیاط مساجد بر سر یهودیانی که در حال نیایش درپای «دیوار ندبه» هستند، سنگی بیندازد. (مواردی از این حملات در گذشته رخ داده است).
اما امسال نماز آخرین جمعه ماه رمضان به آرامی تمام می‌شود. شماری از نمازگزاران مساجد را ترک می‌کنند تا به محل زندگی خود بازگردند اما فلسطینی‌های مقیم شرق بیت المقدس اکثرا ترجیح می‌دهند که تا نمازهای بعدی نیز در مساجد بمانند و قرآن بخوانند و درکنار هم سخن بگویند و لختی درون مساجد که خنک‌تر از بیرون است، دراز بکشند.
فلسطینی‌های سنی نماز بامدادی، ظهر، عصر، غروب و عشا را جداگانه می‌خوانند و برای همین است که پنج بار اذان از گلدسته‌های مساجد عمر و الاقصی، طنین افکن می‌شود و هربار مردم، در کوی‌های باریک اطراف مساجد دیده می‌شوند که خود را با هدف خواندن نماز اول وقت، به مساجد می‌رسانند.
قریب به اتفاق فلسطینی‌های شهر و فلسطینی‌های منطقه، حتی آنانی نیز که چندان در زندگی عادی خود مذهبی نیستند، روزه را با طیب خاطر رعایت می‌کنند. روزه خواری درمیان آنها بسیار نادر است هرچند که می‌توان گاهی نیز مردانی سیگار به لب را در بازار سنتی نزدیک به مساجد شرق بیت‌المقدس مشاهده کرد اما روزه‌خواران معمولا به آنان توجه ندارند و روزه خواران مورد سرزنشی قرار نمی‌گیرند.
شکیبایی در این بخش شهر زیاد است بویژه آنکه یهودیان چه گردشگران و چه باورمندان مذهبی بسیار در آن تردد می‌کنند و گردشگران و زائران مسیحی زیادی در کوی و برزن‌های بخش باستانی بیت‌المقدس دیده می‌شوند.
دربخش‌های یهودی نشین اورشلیم، یهودیان در تدارکات سلسله اعیاد مهم پاییزی خود سه جشن سال نو عبری (عید «روش هشانا»)، روزه بلند «یوم کیپور» و جشن هشت روزه «سوکوت» (عید سایبان ها وخرمن کوبی» هستند و خریدها برای اعیاد در اوج است و جنب و جوش زیادی در خیابان های یهودی نشین دیده می‌شود.
روزهای پایانی رمضان وعید فطر مسلمانان و سلسله اعیاد یهودیان با آغاز دور جدید مذاکرات صلح اسرائیلی- فلسطینی و دیدارهای مهم رهبران اسرائیلی و فلسطینی در واشینگتن مصادف شده است.
آخرین آدینه ماه رمضان نظر به از سرگیری مذاکرات صلح، فلسطینی‌ها را به این بحث مشغول داشته است که آیا می‌توان این بار امیدی به صلح داشت. آنها طبیعتی همیشه مشکوک نسبتا به نیات دولت‌های اسرائیل دارند. این بار نیز درصد چشمگیری از فلسطینی‌ها می گویند که چندان خوش‌بین نیستند.
اما حماس که خود را اسلامی‌تر از رهبران تشکیلات خود گردانی می‌داند، تاکید کرده است که «سازشکارانی که به مذاکرات حقارت آمیز تن داده‌اند، افراد ضعیف و زبونی هستند که این بار نیز تسلیم اراده آمریکا شده‌اند».
حماس با ازسرگیری حملات مسلحانه به اسرائیلی‌ها از یک شب پیش از آغاز همایش صلح واشینگتن تاکید کرده است که با سیزده گروه برای دور جدید حملات مسلحانه هم‌پیمان شده است.
این نکته نیز گفتنی است که صدا و سیمای ایران برنامه‌های خبری اکثر ساعات «روز قدس» را به پوشش راهپیمایی‌های ایران اختصاص می دهند و تلاش می‌کنند که آنرا یک «رخداد جهانی» به تصویر بکشند اما نگاهی به رسانه‌های جهان عرب و کشورهای اسلامی، نشان می‌دهد که کمترین تجمع‌ها در کشورهای اسلامی و عربی در چنین روزی به سبک ایران صورت گرفته است.
به نظر می رسد که نام «روز قدس» امسال به این دلیل در رسانه‌های جهانی مطرح می‌شود که درشهر «کویته» پاکستان در جریان حمله خونینی به شیعیان شهر در آخرین جمعه ماه رمضان دهها نفر کشته و زخمی شده‌اند هرچند که برادرکشی های بشدت هولناک درپاکستان در ایام ماه رمضان در پاکستان نیز امری نسبتا عادی شده است.
اما امسال گفته شده بود که دست کم بدلیل عزادار بودن پاکستان بخاطر سیل ویرانگر و بی‌سابقه این کشور، انتظار آن بود که از چنین کشتارهای سهمگین در ماه رمضان کاسته شود.ت.
قدس کجاست؟ «مسجد الاقصی» کدام مسجد است؟
جمهوری اسلامی ایران نام «قدس» را از نام اصلی شهر باستانی و مقدس برای پیروان ادیان یکتا پرست، بیت‌المقدس گرفته است؛ شهری که در تورات از آن با نام اورشلیم یاد شده است.
اسرائیل و کشورهای جهان این شهر را اورشلیم می‌نامند و اعراب شهروند اسرائیل در رسانه‌های خود از عبارت «اورشلیم القدس» برای آن استفاده می‌کنند.
یهودیان و مسلمانان در طول تاریخ در اورشلیم در کنار یکدیگر زندگی کرده بودند. تا زمانی که امپراطوری عثمانی بر این سرزمین حکمروایی می‌کرد، یهودیان و مسلمانان در جوار هم در بیت‌المقدس بودند.
داوود نبی، پادشاه یهودی سه هزار سال پیش در این شهر حکومت کرده است. قلعه «داوود» که برای محبوبه خویش ساخت بود یکی از جذبه‌های مهم شهر است.
«دیوار ندبه» یهودیان شهر با قدمت چند هزار ساله، یادگار دو عمارت «بیت همیقداش» یهودی (معبد مقدس یهودیان) است که دو بار در طول تاریخ این معبد ویران شد وتنها «دیوار» باقیمانده از آن «مهمترین» زیارتگاه یهودیان است.
«دیوار ندبه»، مساجد مهم اسلامی و اماکن مقدسه مسیحیان در محوطه‌ای بسیار نزدیک به هم قرار دارند.
در طول تاریخ، زائران مسیحی از سراسر جهان نیز از جمله رهبران امپراطوری‌ها و کشورهای مهم برای اثبات وفاداری خود به «جروزالم» مکانی که حضرت عیسای مسیح در آن زندگی کرد و به صلیب کشیده شد و به آسمان عروج کرد، هراز گاهی با کاروان‌های بزرگ زائران به اورشلیم می‌رفتند.
نام «جروزالم» (اورشلیم) بارها در «عهد جدید» (انجیل) همانند «عهد عتیق» (تورات) قید شده است. درقرآن نام بیت‌المقدس نیامده است.
از زمان فروپاشی امپراطوری عثمانی، انگلستان قیمومت این شهر را همانند تمامی این سرزمین را در دست داشت. باریکه غزه در آن زمان خاک مصر محسوب می‌شد.
با خارج شدن حاکمیت این منطقه از زیر قیمومیت انگلستان و اعلام استقلال اسرائیل در بهار ۱۹۴۸، اردن حاکم عملی کرانه باختری و شرق بیت‌المقدس و مقدسات اسلامی آن شد و لذا مسلمانان شهر عمدتا در شرق بیت‌المقدس زندگی کردند و یهودیان نیز زندگی در اورشلیم غربی را ترجیح دادند به ویژه آنکه دیوار حائلی شرق و غرب شهر را از هم جدا می‌کرد که نیروهای اردنی حافظان مسلح آن بودند.
در سال ۱۹۶۷ در جنگ شش روزهای که با حمله مشترک کشورهای عرب به اسرائیل با هدف نابودی این کشور آغاز شده بود، اسرائیل در عملیاتی به رهبری اسحاق رابین (رئیس آن زمان ستاد کل ارتش اسرائیل که بعدها نیز دو بار به مقام نخست وزیری رسید) شرق بیت‌المقدس و «دیوارندبه» را از دست اردن خارج کرد؛ منطقه‌ای که برپایه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل به اسرائیل تعلق ندارد و باید از آن خارج شود.
اسرائیل اورشلیم را پایتخت «جاودان» خود می‌داند اما فلسطینی‌ها نیز آرزو دارند که بیت المقدس پایتخت کشور مستقل فلسطین باشد.
فلسطینی‌های میانه رو اذعان می‌کنند که نمی‌توانند تمامی بیت‌المقدس را پایتخت خود بدانند و ظاهرا تنها به شرق بیت‌المقدس اکتفا می‌کنند اما حماس و تشکل های مسلح عضو «جبهه مقاومت» تاکید دارند که نباید «از یک سانتی متر ارض تاریخی فلسطین» صرفنظرکرد.
خالد مشعل این هفته گفت که «ارض تاریخی فلسطین از دریا تا رود است». اشاره او به دریای مدیترانه تا رود اردن است. این تعریف او به مفهوم سلب کامل موجودیت اسرائیل است.
در رابطه با مقدسات اسلامی در این شهر که قدمت تاریخی آن به سه هزار سال می‌رسد، باید به این واقعیت مهم نیز اشاره کرد که جمهوری اسلامی ایران از آغاز روی کار آمدن خود مرتکب یک خطای جدی در مورد نام مساجد عمر و الاقصی است.
جمهوری اسلامی ایران نام دو مسجد باستانی بیت‌المقدس را از همان بدو روی کارآمدن خود اشتباهی ذکر م کند به گونه ای که برای بسیاری از ایرانی‌ها ممکن است سخت باشد که باور کنند که مسجدی که ایران آنرا به عنوان «مسجد الاقصی» معرفی می‌کند و ماکت آنرا در هر تظاهراتی نمایش می دهد و حتی اسکناس یکصد تومانی با این تصویر اشتباهی چاپ کرده، مسجد اصلی اقصی نیست بلکه آن، «قبه‌الصخره» یا مسجد عمر است.
مسجدی که ایران آن را اشتباها «الاقصی» می نامد، مسجد «قبه الصخره» یا مسجد عمر است که توسط عمر، در ایام کشورگشایی‌های این خلیفه دوم صدر اسلام با هدف گسترش اسلام پایه‌گذاری شد.
مسجد واقعی الاقصی یک مسجد کوچک‌تر در صحن «قبه الصخره» یا همان مسجد عمر است که در آن نیز نیایش‌های روزانه جریان دارد.
این تظاهرات از پنج سال پیش که محمود احمدی‌نژاد با شیوه‌های کلامی ستیزه‌جویانه‌تری سیاست‌های مخالفت با اسرائیل را همراه با شعار «نابودی اسرائیل از نقشه جهان» مطرح کرده، با حساسیت بیشتری در ایران سامان یافته و برگزارشده است.
تظاهرات «روز قدس» در سال‌هایی که جنگ هشت ساله ایران و عراق در جریان بود، با شعارهای «راه قدس از کربلا می‌گذرد» در جمهوری اسلامی ایران اوج گرفت.
ایران از آغاز روی کار آمدن جمهوری اسلامی، سرنوشت سیاسی خود و جایگاه بین‌المللی‌اش را با «قضیه قدس» به سختی گره زده است.
دولت‌های ایران و نهادهای حکومتی آن، در سه دهه اخیر همواره تلاش گسترده‌ای را برای «برگزاری هر چه باشکوه‌تر» آئین‌های «روز قدس» در ایران و در میان هواداران خود در منطقه و جهان بسیج کرده‌اند.
امسال نیز مقامات ایران بر «استراتژیک بودن» سیاست خود در «مبارزه با رژیم صهیونیستی تا آزادی کامل قدس از چنگال صهیونیست‌های غاصب» تاکید کردند و محمود احمدی‌نژاد، رییس جمهوری ایران در سخنرانی نماز جمعه تهران شعار «نابودی اسرائیل و آزادی قدس عزیز» و «نابودی و فروپاشی قریب‌الوقوع دشمن خبیث صهیونیستی» را تکرار کرد.
اما به نظر می‌رسد که مهمترین تظاهرات برای آزادی «قدس» امسال نیز همانند اکثر سالهای دیگر تنها در کشور ایران صورت گرفته و شهرهای دیگر جهان شاهد آیین‌ها و راه پیمایی های درحد ایران نبوده است.
در چنین روزی که هدف آن «همبستگی با فلسطینی‌ها» عنوان شده، فلسطینی‌ها روز آرام و توام با نیایش اما کاملا عادی را سپری کرده‌اند.
مسلمانان فلسطینی، و اصولا اعراب از دیرباز، بدون ارتباط با مسائل سیاسی، آخرین جمعه ماه رمضان را «یوم‌الیتیم» رمضان می‌دانند و برای آن ارزش زیادی قائل هستند به ویژه آنکه به شب‌های ملیالی قدر و نزول قرآن در بیست و هفتم ماه رمضان نزدیک است.
اما میان برگزاری آئین‌های مذهبی و نیایش‌های اعراب در «یوم الیتیم» رمضان تا برگزاری تظاهرات «روز قدس» درایران تفاوت‌های زیاد و کاملا جدی وجود دارد.
فلسطینی‌ها در آخرین جمعه ماه رمضان همانند آدینه‌های دیگر این ماه، اکثر اوقات خود را در مساجد می‌گذرانند.
برخلاف ایران، امسال نیز هیچ گونه راه پیمایی و تظاهرات از سوی فلسطینی‌ها در بیت‌المقدس برگزار نشده و حتی یک مورد سنگ پرانی و حادثه‌ای که به بیان خشم فلسطینی‌ها تعبیر شود، رخ نداده است.
هوای نسبتا ملایم و دلپذیر این جمعه به دهها هزار زن و مرد فلسطینی امکان داده که با زبان روزه، و به دور از گرمای سوزان هفته‌های اخیر، خود را از سایر مناطق به کوی و برزن‌های باستانی اطراف مساجد مهم شرق بیت‌المقدس برسانند.
آنان برای ورود به صحن مساجد عمر و الاقصی باید شناسنامه خود را به نیروهای امنیتی که در کوچه باریک منتهی به صحن مستقر هستند، نشان دهند.
نیروهای امنیتی در این محل، همیشه اعضای «یگان دیدبانی مرزی اسرائیل» هستند که اکثرا نیز عربی را به خوبی سخن می‌گویند تا بتوانند با عربی با فلسطینی‌ها تکلم کنند.
نظر به تهدیدهای این روزها از سوی حماس برای از سرگیری «عملیات مرگبار» علیه مردم اسرائیل به خاطر از سرگیری مذاکرات صلح اسرائیلی- فلسطینی، نیروهای اسرائیلی دستور گرفته‌اند که مردان جوان فلسطینی را به صحن مساجد راه ندهند تا مبادا آنها بخواهند که به سنگ پرانی و آشوب دست بزنند.
اما مردانی که سنشان از شور و شرگذشته به صحن راه می‌یابند. محدودیت درمورد زنان جوان فلسطینی که امروز رعایت شد، امری کم سابقه است.
این محدودیت در هرحال تنها برای فلسطینی‌هاست و اعراب مسلمان شهروند اسرائیل عمدتا محدودیتی برای ورود به مساجد ندارند.
حیاط مسجد عمر و مسجد الاقصی مشرف بر «دیوار ندبه» یهودیان است. از بالای حیاط که به پایین بنگرید، و ارتفاعی نسبتا زیاد دارد، فضای کاملا متفاوتی به چشم می‌آید.
در محوطه «دیوار ندبه»، زنان و مردان یهودی بسیاری، که شمارشان بسیار بیشتر از هر وقت دیگر سال است، در پای «دیوار ندبه» ایستاده‌اند و درحال نیایش هستند زیرا این روزها با دوران نیایش های سالیانه یهودیان باورمند به نام «سلیخوت» (ایام مغفرت خواهی از خداوند در آستانه سال نو عبری) مصادف است. سال نو عبری امسال دقیقا با عید فطر مسلمانان مصادف شده است.
نیروهای امنیتی اسرائیل مراقب اوضاع ایستاده‌اند که تا با پایان گرفتن نماز جمعه در مساجد عمر و الاقصی، نمازگزاران مسلمان به آرامی پراکنده شوند و کسی از آنها نخواهد که از حیاط مساجد بر سر یهودیانی که در حال نیایش درپای «دیوار ندبه» هستند، سنگی بیندازد. (مواردی از این حملات در گذشته رخ داده است).
اما امسال نماز آخرین جمعه ماه رمضان به آرامی تمام می‌شود. شماری از نمازگزاران مساجد را ترک می‌کنند تا به محل زندگی خود بازگردند اما فلسطینی‌های مقیم شرق بیت المقدس اکثرا ترجیح می‌دهند که تا نمازهای بعدی نیز در مساجد بمانند و قرآن بخوانند و درکنار هم سخن بگویند و لختی درون مساجد که خنک‌تر از بیرون است، دراز بکشند.
فلسطینی‌های سنی نماز بامدادی، ظهر، عصر، غروب و عشا را جداگانه می‌خوانند و برای همین است که پنج بار اذان از گلدسته‌های مساجد عمر و الاقصی، طنین افکن می‌شود و هربار مردم، در کوی‌های باریک اطراف مساجد دیده می‌شوند که خود را با هدف خواندن نماز اول وقت، به مساجد می‌رسانند.
قریب به اتفاق فلسطینی‌های شهر و فلسطینی‌های منطقه، حتی آنانی نیز که چندان در زندگی عادی خود مذهبی نیستند، روزه را با طیب خاطر رعایت می‌کنند. روزه خواری درمیان آنها بسیار نادر است هرچند که می‌توان گاهی نیز مردانی سیگار به لب را در بازار سنتی نزدیک به مساجد شرق بیت‌المقدس مشاهده کرد اما روزه‌خواران معمولا به آنان توجه ندارند و روزه خواران مورد سرزنشی قرار نمی‌گیرند.
شکیبایی در این بخش شهر زیاد است بویژه آنکه یهودیان چه گردشگران و چه باورمندان مذهبی بسیار در آن تردد می‌کنند و گردشگران و زائران مسیحی زیادی در کوی و برزن‌های بخش باستانی بیت‌المقدس دیده می‌شوند.
دربخش‌های یهودی نشین اورشلیم، یهودیان در تدارکات سلسله اعیاد مهم پاییزی خود سه جشن سال نو عبری (عید «روش هشانا»)، روزه بلند «یوم کیپور» و جشن هشت روزه «سوکوت» (عید سایبان ها وخرمن کوبی» هستند و خریدها برای اعیاد در اوج است و جنب و جوش زیادی در خیابان های یهودی نشین دیده می‌شود.
روزهای پایانی رمضان وعید فطر مسلمانان و سلسله اعیاد یهودیان با آغاز دور جدید مذاکرات صلح اسرائیلی- فلسطینی و دیدارهای مهم رهبران اسرائیلی و فلسطینی در واشینگتن مصادف شده است.
آخرین آدینه ماه رمضان نظر به از سرگیری مذاکرات صلح، فلسطینی‌ها را به این بحث مشغول داشته است که آیا می‌توان این بار امیدی به صلح داشت. آنها طبیعتی همیشه مشکوک نسبتا به نیات دولت‌های اسرائیل دارند. این بار نیز درصد چشمگیری از فلسطینی‌ها می گویند که چندان خوش‌بین نیستند.
اما حماس که خود را اسلامی‌تر از رهبران تشکیلات خود گردانی می‌داند، تاکید کرده است که «سازشکارانی که به مذاکرات حقارت آمیز تن داده‌اند، افراد ضعیف و زبونی هستند که این بار نیز تسلیم اراده آمریکا شده‌اند».
حماس با ازسرگیری حملات مسلحانه به اسرائیلی‌ها از یک شب پیش از آغاز همایش صلح واشینگتن تاکید کرده است که با سیزده گروه برای دور جدید حملات مسلحانه هم‌پیمان شده است.
این نکته نیز گفتنی است که صدا و سیمای ایران برنامه‌های خبری اکثر ساعات «روز قدس» را به پوشش راهپیمایی‌های ایران اختصاص می دهند و تلاش می‌کنند که آنرا یک «رخداد جهانی» به تصویر بکشند اما نگاهی به رسانه‌های جهان عرب و کشورهای اسلامی، نشان می‌دهد که کمترین تجمع‌ها در کشورهای اسلامی و عربی در چنین روزی به سبک ایران صورت گرفته است.
به نظر می رسد که نام «روز قدس» امسال به این دلیل در رسانه‌های جهانی مطرح می‌شود که درشهر «کویته» پاکستان در جریان حمله خونینی به شیعیان شهر در آخرین جمعه ماه رمضان دهها نفر کشته و زخمی شده‌اند هرچند که برادرکشی های بشدت هولناک درپاکستان در ایام ماه رمضان در پاکستان نیز امری نسبتا عادی شده است.
اما امسال گفته شده بود که دست کم بدلیل عزادار بودن پاکستان بخاطر سیل ویرانگر و بی‌سابقه این کشور، انتظار آن بود که از چنین کشتارهای سهمگین در ماه رمضان کاسته شود.ت.
قدس کجاست؟ «مسجد الاقصی» کدام مسجد است؟
جمهوری اسلامی ایران نام «قدس» را از نام اصلی شهر باستانی و مقدس برای پیروان ادیان یکتا پرست، بیت‌المقدس گرفته است؛ شهری که در تورات از آن با نام اورشلیم یاد شده است.
اسرائیل و کشورهای جهان این شهر را اورشلیم می‌نامند و اعراب شهروند اسرائیل در رسانه‌های خود از عبارت «اورشلیم القدس» برای آن استفاده می‌کنند.
یهودیان و مسلمانان در طول تاریخ در اورشلیم در کنار یکدیگر زندگی کرده بودند. تا زمانی که امپراطوری عثمانی بر این سرزمین حکمروایی می‌کرد، یهودیان و مسلمانان در جوار هم در بیت‌المقدس بودند.
داوود نبی، پادشاه یهودی سه هزار سال پیش در این شهر حکومت کرده است. قلعه «داوود» که برای محبوبه خویش ساخت بود یکی از جذبه‌های مهم شهر است.
«دیوار ندبه» یهودیان شهر با قدمت چند هزار ساله، یادگار دو عمارت «بیت همیقداش» یهودی (معبد مقدس یهودیان) است که دو بار در طول تاریخ این معبد ویران شد وتنها «دیوار» باقیمانده از آن «مهمترین» زیارتگاه یهودیان است.
«دیوار ندبه»، مساجد مهم اسلامی و اماکن مقدسه مسیحیان در محوطه‌ای بسیار نزدیک به هم قرار دارند.
در طول تاریخ، زائران مسیحی از سراسر جهان نیز از جمله رهبران امپراطوری‌ها و کشورهای مهم برای اثبات وفاداری خود به «جروزالم» مکانی که حضرت عیسای مسیح در آن زندگی کرد و به صلیب کشیده شد و به آسمان عروج کرد، هراز گاهی با کاروان‌های بزرگ زائران به اورشلیم می‌رفتند.
نام «جروزالم» (اورشلیم) بارها در «عهد جدید» (انجیل) همانند «عهد عتیق» (تورات) قید شده است. درقرآن نام بیت‌المقدس نیامده است.
از زمان فروپاشی امپراطوری عثمانی، انگلستان قیمومت این شهر را همانند تمامی این سرزمین را در دست داشت. باریکه غزه در آن زمان خاک مصر محسوب می‌شد.
با خارج شدن حاکمیت این منطقه از زیر قیمومیت انگلستان و اعلام استقلال اسرائیل در بهار ۱۹۴۸، اردن حاکم عملی کرانه باختری و شرق بیت‌المقدس و مقدسات اسلامی آن شد و لذا مسلمانان شهر عمدتا در شرق بیت‌المقدس زندگی کردند و یهودیان نیز زندگی در اورشلیم غربی را ترجیح دادند به ویژه آنکه دیوار حائلی شرق و غرب شهر را از هم جدا می‌کرد که نیروهای اردنی حافظان مسلح آن بودند.
در سال ۱۹۶۷ در جنگ شش روزهای که با حمله مشترک کشورهای عرب به اسرائیل با هدف نابودی این کشور آغاز شده بود، اسرائیل در عملیاتی به رهبری اسحاق رابین (رئیس آن زمان ستاد کل ارتش اسرائیل که بعدها نیز دو بار به مقام نخست وزیری رسید) شرق بیت‌المقدس و «دیوارندبه» را از دست اردن خارج کرد؛ منطقه‌ای که برپایه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل به اسرائیل تعلق ندارد و باید از آن خارج شود.
اسرائیل اورشلیم را پایتخت «جاودان» خود می‌داند اما فلسطینی‌ها نیز آرزو دارند که بیت المقدس پایتخت کشور مستقل فلسطین باشد.
فلسطینی‌های میانه رو اذعان می‌کنند که نمی‌توانند تمامی بیت‌المقدس را پایتخت خود بدانند و ظاهرا تنها به شرق بیت‌المقدس اکتفا می‌کنند اما حماس و تشکل های مسلح عضو «جبهه مقاومت» تاکید دارند که نباید «از یک سانتی متر ارض تاریخی فلسطین» صرفنظرکرد.
خالد مشعل این هفته گفت که «ارض تاریخی فلسطین از دریا تا رود است». اشاره او به دریای مدیترانه تا رود اردن است. این تعریف او به مفهوم سلب کامل موجودیت اسرائیل است.
در رابطه با مقدسات اسلامی در این شهر که قدمت تاریخی آن به سه هزار سال می‌رسد، باید به این واقعیت مهم نیز اشاره کرد که جمهوری اسلامی ایران از آغاز روی کار آمدن خود مرتکب یک خطای جدی در مورد نام مساجد عمر و الاقصی است.
جمهوری اسلامی ایران نام دو مسجد باستانی بیت‌المقدس را از همان بدو روی کارآمدن خود اشتباهی ذکر م کند به گونه ای که برای بسیاری از ایرانی‌ها ممکن است سخت باشد که باور کنند که مسجدی که ایران آنرا به عنوان «مسجد الاقصی» معرفی می‌کند و ماکت آنرا در هر تظاهراتی نمایش می دهد و حتی اسکناس یکصد تومانی با این تصویر اشتباهی چاپ کرده، مسجد اصلی اقصی نیست بلکه آن، «قبه‌الصخره» یا مسجد عمر است.
مسجدی که ایران آن را اشتباها «الاقصی» می نامد، مسجد «قبه الصخره» یا مسجد عمر است که توسط عمر، در ایام کشورگشایی‌های این خلیفه دوم صدر اسلام با هدف گسترش اسلام پایه‌گذاری شد.
مسجد واقعی الاقصی یک مسجد کوچک‌تر در صحن «قبه الصخره» یا همان مسجد عمر است که در آن نیز نیایش‌های روزانه جریان دارد.
