مقتدا صدر، رهبر جوان سياسی ـ مذهبی عراق، قصد دارد با ادامه تحصيلات دينی خود به مقام آيت الله دست يابد و تأثير خود و جيش المهدی را پردامنه تر کند.
خبرگزاری آسوشيتدپرس روز جمعه گزارشی منتشر کرده است و در آن، به نقل از چند تن از نزديکان مقتدا صدر خبر داده است وی قصد دارد با از سرگيری تحصيلات دينی ناتمام مانده خود هر چه زودتر به مرجعيت دست يابد.
رهبر بزرگ ترين گروه شبه نظاميان شيعی در عراق با کسب عنوان آيت الله می تواند سپاه مهدی را قدرتمندتر در تحولات عراق به کار گيرد.
آن چنان که سه تن از نزديکان مقتدا صدر به آسوشيتدپرس گفته اند، نايل شدن وی به مقام مرجعيت تأثيری مستقيم بر درگيری های فزاينده بين شيعيان در جنوب عراق (برای در دست گرفتن کنترل مناطق نفت خيز) و همچنين بر تجارت پرسود زيارت مکان های مقدس عراق و نيز بر استراتژی ملت های منطقه خليج فارس خواهد گذاشت.
از نگاه اکثريت شيعی عراق نيز، دستيابی مقتدا صدر به مرجعيت می تواند تأثيری پرنفوذ و ماندگار در امور سياسی و اقتصادی عراق برای او به ارمغان بياورد. به ويژه از آن رو که از سال آينده از شمار نيروهای نظامی آمريکا و متحدانش بسيار کاسته خواهد شد.
اما در کنار اينها، در زورآزمايی نهايی، پشتيبانان مقتدا صدر، خود، به بازيگران اصلی منطقه تبديل خواهند شد.
در روزهای اخير و پس از انفجار سه بمب در روز چهارشنبه در العماره، نگرانی از تشديد خشونت ها افزايش يافته است. در آن انفجارها ۲۵ تن کشته شدند.
از سوی ديگر، مقتدا صدر، که از ارديبهشت ماه تاکنون در مجامع عمومی ديده نشده، با چالش هايی جدی در موضوع ارتش مهدی (جيش المهدی) روبه روست.
از سال گذشته، که نمايندگان هوادار مقتدا صدر پارلمان عراق را ترک گفتند و شرکت در جلسات پارلمان را به حال تعليق درآوردند، اين چالش ها جدی تر شده اند.
برخی برآوردها شمار نيروهای ارتش مهدی را تا ۶۰هزار نفر ذکر کرده اند.
اين روحانی ۳۳ ساله با دستيابی به عنوان آيت اللهی و کسب مقام مرجعيت از کلامی متنفذتر برخوردار خواهد شد و علاوه بر آن، در رقابت با جناح رقيبش، مجلس اعلای اسلامی عراق، جايگاهی برتر خواهد يافت. مجلس اعلا نيز شاخه ای نظامی با نام گردان های بدر دارد که اغلب اعضايش به نيروهای امنيتی عراق راه يافته اند.
مجلس اعلای اسلامی عراق، به رهبری عبدالعزيز حکيم، رهبری دينی را از آنِ آيت الله علی سيستانی، که ايرانی است، می داند.
اما در مقابل، مقتدا صدر بر ريشه های عربی و عراقی تاکيد می کند و مديون بودن خود را به ايران انکار می کند. مرکزيت جهان تشيع از آنِ ايران دانسته می شود و ايران حامی بسياری از سياست مداران عراقی است.
آرا و فتاوی مقتدا صدر، در صورت احراز مقام مرجعيت، می تواند ناآرامی ها را در مراکز شيعی حتی از اين بيشتر شدت بخشد.
استراتژی مقتدا صدر، که شامل آميزه ای است از قدرت نيروهای شبه نظامی، سياست خوب تنظيم شده خيابانی و همچنين گسترش نفوذ اجتماعی، همواره با نشانگان حزب الله لبنان مقايسه شده است.
يکی از معاونان مقتدا صدر به آسوشيتدپرس می گويد: «اگر او به مرجعيت نايل شود، جنبش ما در همه زمينه ها قوی تر خواهد شد».
عنوان فعلی مقتدا صدر حجت الاسلام است که در سلسله مراتب روحانيت شيعه جايگاه والايی ندارد.
هواداران مقتدا صدر ناچارند در مسايل شرعی خود به مرجع تقليد ديگری مراجعه کنند. مقتدا صدر اين مراجع را «دور از دسترس مردم» و «تسليم در برابر خواست های واشینگتن» می خواند.
به گفته معاونان مقتدا صدر، او زودتر از سال ۲۰۱۰ تحصيلات دينی خود را به پايان خواهد برد و مرجعيت را احراز خواهد کرد.
به گفته همين معاونان، مقتدا صدر تا سال ۲۰۰۴ در شهر نجف به تحصيلات حوزوی خود ادامه می داده و از آن پس دچار وقفه هايی کوتاه و بلند شده است.
در سال ۲۰۰۰ نيز او در درس خارج آيت الله احمد اسحاق فياض، که افغان و يکی از چهار مرجع مهم نجف است، نام نويسی کرده بود.
در سنت شيعی، برای نايل شدن به مقام مرجعيت، علاوه بر تکميل تحصيلات حوزوی به خانواده ای شناخته شده در سلسله روحانيت نيز نياز است.
مقتدا صدر شرط دوم را دارد. پدر او، آيت الله محمدصادق صدر، از روحانيان برجسته خانواده ای بود که امروز شهرک صدر (شهرک صدام سابق) به نام آنها خوانده می شود.
آيت الله محمدصادق صدر به همراه دو برادرش در سال ۱۹۹۹ به دست نيروهای صدام حسين به قتل رسيدند.
معاونان مقتدا صدر همچنين به آسوشيتدپرس گفته اند که تمرکز مطالعاتی وی در ادامه تحصيلاتش بر روی نظريه ولايت فقيه خواهد بود.
آيت الله خمينی نظريه ولايت فقيه را در ايران عملی کرد اما مراجع عراق به سردی با آن برخورد کردند.
با اين که مقتدا صدر از ماه مه تاکنون در مجامع عمومی ديده نشده، اما گمان می رود به طور متناوب بين تهران و نجف در سفر است. مکان های سکونت هرگز به طور دقيق فاش نمی شود و او به ندرت تن به مصاحبه با رسانه ها می دهد.
از سوی ديگر، به گفته نزديکان مقتدا صدر، قرار است او آموزش های بيشتری در اختيار اعضای ارتش مهدی بگذارد. در حال حاضر اعضای اين گروه شبه نظامی روزی سه ساعت در خانه های شخصی و همچنين در مسجدهای دورافتاده (برای دوری از دستگيری به دست آمريکايی ها) به تحصيل حوزوی مشغولند.
جيش المهدی به تازگی شرط گذاشته است که اعضا فقط در صورت قبولی در امتحان های حوزوی می توانند در اين ارتش باقی بمانند.
جيش المهدی از ماه اوت پذيرفت که سلاح هايش را به مدت شش ماه زمين بگذارد.
هواداران مقتدا صدر ۳۰ کرسی از ۲۷۵ کرسی پارلمان عراق را در اختيار داشتند که بزرگترين فراکسيون پارلمان عراق محسوب می شد. در ماه آوريل (خرداد) سال جاری ابتدا وزيران هوادار او کابينه را ترک گفتند و بعدتر، ۳۰ نماينده اش شرکت در جلسات پارلمان را به حال تعليق درآوردند.
مقتدا صدر همچنين متهم است که در ترور عبدالمجيد خويی دست داشته است. عبدالمجيد خويی، فرزند آيت الله خويی، از روحانيون ميانه رو مقيم لندن بود که پس از ورود به نجف در سال ۲۰۰۳ با ضربات چاقو کشته شد.
