اسحاق جهانگیری روز شنبه، دوم اسفندماه در دیدار با شماری از فعالان فرهنگی و اجتماعی استان کردستان با اشاره به «وضعیت بد» درآمدهای نفتی جمهوری اسلامی در سال جاری گفت: «با این وجود پای اداره کشور ایستادهایم و با تکیه بر تجاربی که داریم نخواهیم گذاشت کمر مردم ایران زیر فشار اقتصادی خم شود».
آیا ادعای او درست است؟ و دولت تاکنون از «خم شدن کمر مردم» زیر «فشار اقتصادی» جلوگیری کرده و در آینده نیز چنین خواهد کرد؟
تنها چندماه به پایان دوره ریاست جمهوری حسن روحانی باقی مانده است. عملکرد اقتصادی این دولت در دو دوره گذشته و همچنین سایر دولتها از ابتدای شکلگیری جمهوری اسلامی تاکنون به شرایطی انجامیده که گروههای مختلف اجتماعی و شغلی در ایران زیر فشار اقتصادی شدیدی روزگار میگذرانند.
با توجه به وضعیت شاخصهای اقتصادی کنونی در ایران، وعده اسحاق جهانگیری ادعایی گمراهکننده است که علاوه بر ارائه تصویری اشتباه از عملکرد اقتصادی دولت، وضعیت معیشتی کنونی مردم را نیز عادی جلوه میدهد آنچنانکه انگار کمر مردم در حال حاضر زیر فشار اقتصادی خم نشده است.
از جمله بزرگترین گروههای شغلی و اجتماعی در ایران با بیشترین مشکلات معیشتی، کارگران هستند. به گفته فعالان صنفی، هزینه سبد معیشت کارگران در دیماه امسال نسبت به بهمنماه سال گذشته حدود ۴ میلیون تومان بیشتر شده و پوشش سبد توسط دستمزد به ۳۸.۴۷ درصد کاهش یافته است. به طور کلی، دستمزد کارگران در مجموع ۶۱ درصد عقبتر از هزینههای این خانوادهها است.
بر اساس برآورد فعالان کارگری در ایران، «بیش از ۹۰ درصد از کارگران زیر خط فقر زندگی میکنند».
بهمنماه گذشته نیز بسیاری از بازنشستگان در شهرهای مختلف کشور در اعتراض به وضعیت معیشت خود دست به تجمع زدند. معترضان میگویند که حقوق آنها دست کم ۵۰ درصد کمتر از نرخ تورم است.
خردادماه گذشته نیز «مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی» اعلام کرد که «قدرت خرید هر ایرانی نسبت به سال ۱۳۹۰ حدود یکسوم کاهش یافته است». یک مقام مسوول در این مرکز، در دیماه گذشته نیز اعلام کرد که «۳۵ درصد از مردم زیر خط فقر قرار دارند»؛ بسیاری از کارشناسان مستقل اما رقم واقعی را فراتر از این میدانند.
فشار اقتصادی در ایران به حدی است که کیفیت زندگی و خوراک مردم نیز به شدت تغییر یافته است. طبق برآوردهای رسمی «مرکز آمار ایران»، قیمت هر کیلوگرم مرغ و گوشت قرمز در یک سال گذشته به ترتیب دو برابر و ۳۰ درصد افزایش یافته و در مقابل، از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۸ مصرف گوشت ایرانیان حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است.
در همین رابطه، روزنامه «دنیای اقتصاد» چاپ تهران در شماره روز ۱۱ بهمنماه خود در گزارشی نوشت که به دلیل تورم و کاهش قدرت خرید مردم، برخی رستورانهای جنوب شهر تهران غذاهایی مانند «زرشکپلو با اسکلت مرغ یا چلو با استخوان قلم و برنج و دمبه» سرو میکنند.
اینها همه آمارها و گزارشهایی هستند که در رسانهها و خبرگزاریهای جمهوری اسلامی منتشر شدهاند و نشان میدهند که گروههای مختلف اجتماعی و شغلی در ایران تا چه اندازهای زیر فشار اقتصادی قرار دارند.
از این رو، سخنان اسحاق جهانگیری مبنی بر اینکه «نخواهیم گذاشت کمر مردم ایران زیر فشار اقتصادی خم شود»، ادعایی «گمراهکننده» درباره وضعیت کنونی زندگی و معیشتی مردم ایران است.
معاون اول حسن روحانی با نادیده گرفتن تمامی آمارها و واقعیتهای کنونی اقتصادی در جامعه ایران و در حالی که تنها چندماه به پایان کار این دولت باقی مانده، تازه وعده میدهد که دولت «با تکیه بر تجارب» خود، از فشار اقتصادی بر مردم جلوگیری خواهد کرد؛ وعدهای خام و تصویری «گمراهکننده» از وضعیتی آشکار که مردم هر روز با تمام وجود احساس میکنند.
به نظر میرسد که اسحاق جهانگیری به تعریف جدیدی از میزان خمیدگی و قدرت انعطافپذیری کمر دست یافته است.