هزاران نفر از مردم افغانستان روز چهارشنبه ۱۰ شهریور در پی توقف پروازها از فرودگاه کابل، برای فرار از کشور به مرزهای ایران و پاکستان هجوم بردند. همزمان، یک مقام ارشد سازمان ملل اعلام کرد که ذخیره غذایی افغانستان رو به پایان است.
با توجه به خلاء قدرت ناشی از تسلط طالبان، اهداءکنندگان کمک مالی به افغانستان برای واکنش به تشدید بحران بشری در این کشور هنوز راهی نیافته‌اند.
گزارش‌ها حاکی است که طالبان تلاش می‌کند بانک‌ها، ادارات دولتی و بیمارستان‌ها به فعالیت روزمره خود ادامه دهند.
در همین حال با تعطیلی فرودگاه کابل، اقدام‌های خودجوش برای خارج کردن افرادی که در معرض خطر هستند از طریق مرزهای زمینی افغانستان با ایران، پاکستان و کشورهای آسیای میانه آغاز شده است.
به گفته یک مقام مرزبانی پاکستان در گذرگاه مرزی تورخم در نزدیکی جلال‌آباد، هزاران نفر در آن سوی مرز منتظر گشایش این گذرگاه هستند.
شاهدان عینی در گذرگاه مرزی اسلام‌قلعه – در نقطه صفر مرزی استان هرات افغانستان با مرز دوغارون در ایران – نیز می‌گویند هزاران نفر منتظر ورود به ایران هستند و در روزهای اخیر شمار زیادی توانسته‌اند به آن سوی مرز بروند.
در عملیات هوایی دو هفته گذشته بیش از ۱۲۳ هزار نفر توسط هواپیماهای آمریکایی و متحدان آن کشور به خارج از افغانستان منتقل شدند.
با این همه به گفته دولت‌های غربی، ده‌ها هزار نفر در کابل و دیگر نقاط افغانستان هنوز در معرض خطر هستند.
در این میان، تنها دولت آلمان اعلام کرده است که رقمی بین ۱۰ تا ۴۰ هزار نفر در صورت احساس خطر از حق انتقال به آلمان برخوردار هستند.
وزیر خارجه فرانسه هم گفته است گروه طالبان در مورد اداره فرودگاه کابل با قطر و ترکیه در حال مذاکره است اما این گفت‌وگوها ممکن است چند هفته طول بکشد.
با وجود مسدود ماندن مرز زمینی ازبکستان با افغانستان، دولت این کشور اعلام کرده که به محض از سرگیری پروازها از فرودگاه کابل، به انتقال مردم به مقصد آلمان کمک خواهد کرد.
شورای امنیت سازمان ملل روز دوشنبه با تصویب قطعنامه‌ای از طالبان خواست خروج امن افرادی که قصد دارند افغانستان را ترک کنند تضمین کند اما به پیشنهاد فرانسه و تعداد دیگری از کشورها برای ایجاد «منطقه امن» اشاره‌ای نکرد.
طالبان اعلام کرده است تمامی افرادی که طی ۲۰ سال گذشته با نیروهای خارجی همکاری کرده‌اند مورد عفو قرار خواهند گرفت و از افغان‌های مهاجر نيز دعوت کرده است برای بازسازی کشور به افغانستان بازگردند. این گروه می‌گوید حقوق زنان را در چارچوب «شریعت اسلام» رعایت می‌کند.
مردم افغانستان و جامعه بین‌المللی به وعده‌های طالبان بی‌اعتماد هستند و می‌گویند این گروه قبل از تصرف قدرت در سال ۱۹۹۶ نیز چنین وعده‌هایی داده بود اما به محض حاکم شدن بر کشور، اقدام به سرکوب و کشتار مخالفان و اعمال قوانین سختگیرانه اسلامی کرد.
طالبان هنوز در مورد زمان تشکیل دولت جدید و یا نحوه حکومت بر کشور اظهارنظری نکرده است. وزیر خارجه پاکستان که با طالبان روابط نزدیکی دارد روز سه‌شنبه ابراز امیدواری کرد که «حکومت وفاق» جدید طی روزهای آینده تشکیل شود.
نگرانی‌ها در پی موج وسیع مهاجرت از افغانستان
همزمان با افزایش نگرانی‌ها در مورد موج وسیع مهاجرت از افغانستان به کشورهای همسایه، نمایندگان هند و بریتانیا در روزهای اخیر به طور جداگانه با نمایندگان طالبان در پایتخت قطر گفت‌وگو کرده‌اند.
دولت آمریکا اعلام کرده که از اهرم‌های گوناگون، از جمله دسترسی حاکمان آینده افغانستان به بازار مالی جهانی، برای جلب موافقت طالبان با خروج شهروندان آمریکایی و غربی که هنوز در افغانستان هستند استفاده خواهد کرد.
یکی از معضلات اصلی طالبان برای اداره امور کشور، منابع مالی است چون بخش اعظم دخایر ارزی بانک مرکزی افغانستان در خارج است.
به باور برخی از کارشناسان، برای جلوگیری از سقوط کامل افغانستان بخشی از این ذخایر ارزی باید تحت کنترل نهادهای بین‌المللی در اختیار حکومت جدید قرار گیرد.
در روزهای اخیر مردم برای برداشت پس‌اندازهای خود در برابر بانک‌ها صف طولانی بسته‌اند.
طالبان اعلام کرده است که دره پنجشیر، محل اجتماع گروه‌های مسلح به فرماندهی احمد مسعود و باقی‌مانده نیروهای ارتش سابق افغانستان، را محاصره کرده است. یکی از رهبران این گروه روز چهارشنبه گفت آن‌ها قصد دارند مسئله پنجشیر را به شیوه‌ای آرام و مسالمت‌آمیز حل کنند.
سازمان ملل: خطر قحطی و گرسنگی افغانستان را تهدید می‌کند
در همین حال، یک مقام ارشد سازمان ملل متحد روز چهارشنبه هشدار داد که ذخیره مواد غذایی افغانستان ممکن است در ماه جاری به پایان برسد و بحران قحطی و گرسنگی نیز بر چالش‌های پیش روی طالبان افزوده شود.
به گفته رامز الاکبروف، هماهنگ‌کننده امور بشردوستانه سازمان ملل متحد، حدود یک‌سوم جمعیت ۳۸ میلیونی افغانستان با سطح ناامنی غذایی «اضطراری» یا «بحرانی» روبه‌رو هستند.
او تاکید کرده است که با فرا رسیدن زمستان و تداوم خشکسالی شدید، منابع مالی بیشتری برای تامین غذای مردم مورد نیاز است.
برنامه جهانی غذا وابسته به سازمان ملل متحد، در هفته‌های اخیر میان ده‌ها هزار نفر از مردم افغانستان غذا توزیع کرده است. این در حالی است که به گفته آقای الاکبروف، از ۱.۳ میلیارد دلار کمک مالی مورد نیاز تنها ۳۹ درصد آن دریافت شده است.
