خانه آزادی در گزارش سالیانه خود از وضعیت آزادی اینترنت در جهان میگوید وضعیت ایران در مقایسه با سالهای گذشته اندکی بهتر شده، با اینوجود این کشور، پس از چین، سوریه و اتیوپی، در رتبه چهارم از انتهای جدول قرار دارد.
در تازهترین گزارش «خانه آزادی» (فریدوم هاوس) ایران از صد امتیاز (شدیدترین محدودیتها)، ۸۵ امتیاز گرفتهاست.
خانه آزادی با اشاره به «کاربرد گسترده» حسن روحانی و چهرههای سیاسی متحد با او در جریان انتخابات از شبکههای اجتماعی اینستاگرام و تلگرام، یادآوری کردهاست که پروتکلهای مرتبط با هر دو شبکه هدف سانسور و فیلترینگ قرار گرفتهاند.
به گفته «فریدوم هاوس» دهها تن، از جمله مدیران کانالها در شبکههای اجتماعی، به خاطر فعالیتهای آنلاین بازداشت شدهاند. همچنین کانالها تلگرامی که بیش از پنجهزار عضو دارند، مجبور به ثبت شده و تحت رصد قرار گرفتهاند.
این نهاد فرادولتی در عین حال گفتهاست وضعیت دسترسی به اینترت، سرعت و پهنای باند، بهطور مشخصی بهبود پیدا کرده، اما ورود به سایتهای خارجی دو برابر بیشتر هزینه دارد تا وبسایتها و پلتفرمهای داخلی.
خانه آزادی میگوید مقامهای ایرانی دسترسی به دهها هزار وبسایت، بهویژه وبسایتهای خبری را مسدود کردهاند، توئیتر، فیسبوک، گوگل، ووردپرس یا بلاگاسپات را فیلتر کردهاند و جلوی ورود به وبسایتهای داخلی را نیز وقتی دست به انتقاد میزنند، میگیرند. اپلیکیشنها و یا وبسایتهایی که به دولتهای خارجی، بهطور مشخص آمریکا و اسرائیل، لینک میدهند، فلیتر میشوند.
به گفته این سازمانِ ناظر، خودسانسوری شدیدی حاکم است و بسیاری از روزنامهنگاران، کنشگران و شهروندان دیگر هدف آزار و اذیت قرار گرفته یا بازداشت شدهاند.
«فریدوم هاوس» بر استفاده شهروندان ایرانی از شبکههای اجتماعی دیگر، با وجود فیلترینگِ توئیتر و یا فیسبوک، تاکید کرده و میگوید آنها به این وسیله وارد بحثهای اجتماعی و سیاسی میشوند. این سازمان به استفاده گسترده سیاستمداران حاکم، چه اصولگرایان، هوادران دولت و دیگر گروهها از شبکههای اجتماعی و بهطور مشخص تلگرام اشاره کرده و میگوید «اینستاگرام لایو» نقشی حیاتی برای کارزار حسن روحانی داشتهاست.
خانه آزادی میگوید ایرانیان از راه و روشهای نوآورانهای برای ارتباطگیری و تاثیرگذاری بر آرای همگانی استفاده میکنند؛ برای نمونه رمان تصویری «جنسیت» که بهصورت آنلاین در دسترس قرار گرفت.
سازمان «فریدوم هاوس» در گزارش سال جاری خود به بازداشتهای مربوط به فعالیتهای مجازی نیز اشاره کردهاست؛ از جمله بازداشت افرادی که اقدام به انتشار کاریکاتورهایی با محتوای مذهبی یا سیاسی کردهاند، مدیران کانالهای تلگرامی یا مدیران اپلیکیشهای پیامرسان توسط سپاه پاسداران و دیگر نهادهای امنیتی ایران. به گفته این سازمان، فضای مجازی در ایران، شدیدا تحت کنترل قرار دارد و طی سالهای گذشته بر شمار حملات سایبری توسط هکرهای مورد حمایت حکومت نیز افزوده شدهاست.
ایران در سال ۱۳۹۳، عنوان «بدترین کشور» از نظر آزادی اینترنت را به خود اختصاص داده بود و یک سال پس از آن نیز در رتبه سوم انتهای جدول قرار داشت. در سال گذشته ایران دومین کشور محدودکننده اینترنت از انتهای جدول بود.
در رتبهبندی خانه آزادی در سال ۲۰۱۷، چین بدترین وضعیت را دارد، با اختلاف اندکی پس از آن، سوریه و سپس اتیوپی و ایران قرار دارند. پس از ایران نیز کوبا، ازبکستان، ویتنام، عربستان سعودی، بحرین، پاکستان و امارات متحده عربی.
خانه آزادی میگوید دولتها در سراسر جهان در حال افزایش تلاشها برای جهتدهی و دستکاری در اطلاعات و شبکههای اجتماعی و ضربهزدن به دمکراسی هستند. این نهاد تاکید کردهاست که آزادی در اینترنت، بهطور کلی، رو به فروشدن گذاشتهاست.