دانشگاه هنگکنگ، یکی از معتبرترین دانشگاهها در قاره آسیا و از دانشگاههای معتبر جهان، پژوهش تازهای را در مورد عامل یا خاستگاه انتقال ویروس کرونای جدید منتشر کردهاست.
پژوهشهای دانشگاه هنگکنگ در عین حال از این جهت اهمیت دارد که این دانشگاه سابقهای طولانی در مطالعات مربوط به کروناویروس سارس دارد و پژوهشگران آن نخستین گروه از پژوهشگران جهان هستند که سارس را در سال ۲۰۰۳ ایزوله کردند؛ روندی که برای شناخت و مقابله با ویروس اهمیت چشمگیری دارد.
نتیجه پژوهش زیر نظر پرفسور جو جیه، در ژورنال پزشکی نیچر منتشر شدهاست. بخش مهمی از این پژوهش در مورد منبع انتقال ویروس کرونای سارس-۲، یعنی کرونای جدید است. یافتهها نشان میدهد خفاش نعلبینی قهوهایقرمز چینی (رینولوفس سینیکس) بهاحتمال بسیار زیاد عامل اصلی ویروس است.
در نوامبر سال ۲۰۱۵ مطالعاتی در «نیچر» منتشر شد که در مورد «شیوع انسانی» ویروسی شبیه سارس از طریق خفاشها در آینده هشدار میداد. در آن زمان حتی این احتمال مطرح شده بود که کروناویروسها از راسته سارس موانع کمتری هم برای رسیدن به بدن انسان در برابر خود دارند.
خفاش نعلبینی چینی، در جنوب و جنوبشرق چین، و بخشهایی از هند، نپال و ویتنام و دیگر کشورهای قاره یافت میشود.
پژوهشگران میگویند تحقیقات آنها بر «توالییابی کل ژنوم» کروناویروس سارس-۲ (کروناویروس فعلی) نشان میدهد ۹۶ درصد شبیه «کروناویروس خفاش RaTG13» است.
پژوهشگران همچنین شباهت بسیار زیادی بین کرونای جدید و دو نوع دیگر از کروناویروسهای خفاشی یافتهاند.
«توالییابی کل ژنوم» ابزار مهمی در تحقیقات علمی است که به تعیین تنوع ژنتیکی یا انواع مرتبط با یک بیماری کمک میکند.
«کروناویروس سارس ۲» یا «کروناویروس سندرم حاد تنفسی شماره ۲» عامل بیماری موسوم به کووید-۱۹ است. کروناویروس نامی کلی برای گروه بزرگی از ویروسهاست که از جمله شامل سرماخوردگی معمولی یا سارس در سال ۲۰۰۳ میشود.
نتیجه این تحقیقات از آن جهت که توسط یک دانشگاه معتبر و باتجربه در زمینه کروناویروسها صورت میگیرد، قابل توجه است. یافتههای منتشرشده در زمستان گذشته توسط سازمان جهانی بهداشت نیز حاکی از شباهت ۹۶ درصدی کرونا و «کروناویروس خفاش RaTG13» بود.
با همه اینها هنوز مطالعات کافی نیست.
دکتر یوئن کوئوکیانگ، میکروبیولوژیستی که در پژوهشها شرکت داشت به روزنامه هنگکنگی «ساوثچاینا مورنینگپست» گفته باید تحقیقات بیشتری در طبیعت صورت گیرد تا در مورد خاستگاه ویروس اطمینان کامل حاصل شود.
البته مسئله سرایت کروناویروسها از خفاش به انسان موضوعی نیستند که در جهان علم تازگی داشته باشد یا موجب شگفتی شوند.
برای نمونه تحقیقاتی که در سال ۲۰۰۵، پس از شیوع و پایان سارس توسط دو تیم مجزا صورت گرفت و در ساینس و یک ژورنال دیگر آمریکا منتشر شد، نشان میداد خفاش نعلبینی «مخزن طبیعی» سارس است.
اما نگرانیها از شیوع سارس و دیگر کروناویروسها از خاستگاهی مانند خفاش به سالهای اول سده بیستم محدود نشد.
در نوامبر سال ۲۰۱۵ مطالعاتی در «نیچر» منتشر شد که در مورد «شیوع انسانی» ویروسی شبیه سارس از طریق خفاشها در آینده هشدار میداد. در آن زمان حتی این احتمال مطرح شده بود که کروناویروس رسته سارس موانع کمتری هم برای رسیدن به بدن انسان در برابر خود دارد. به این معنی که شاید لازم نباشد پیش از انتقال به انسان به پستاندار دیگری انتقال یابد.