«یاهو نیوز» با انتشار گزارشی اختصاصی از جنبههای پنهانی آلوده شدن سانتریفیوژهای سایت نظنر ایران به ویروس استاکسنت که گفته میشود توسط سازمان اطلاعات آمریکا، و موساد اسرائیل طراحی شده، منتشر کردهاست.
بر اساس این گزارش، یک مهندس ایرانی که به همکاری با دستگاههای اطلاعاتی هلند جلب شده بود، نقش کلیدی را در آلودهسازی سانتریفیوژهای نظنز در سال ۲۰۰۷ ایفا کردهاست.
این بدافزار به دو هزار سانتریفیوژ ایران که مشغول غنیسازی اورانیوم در سایت نطنز بود، آسیب رساند.
این گزارش حاکی است که آمریکا و موساد با اطلاعاتی که از هلند، آلمان و احتمالاً فرانسه و بریتانیا به دست آورده بودند، توسط یک مهندس ایرانی ویروس را در رایانههای نطنز وارد کردند و هدف از این کار، به تأخیر انداختن سرعت و میزان غنیسازی اورانیوم بود تا دیپلماسی و مذاکرات با ایران به نتیجه برسد. به عبارتی، این ویروس به همراه دیگر بدافزارهایی که در فاصله سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ به کار گرفته شد، برای از بین بردن برنامه هستهای ایران نبود، بلکه ابزاری برای خرید زمان و فشار بر جمهوری اسلامی بود.
این گزارش بر اساس گفتههای چندین منبع که نامی از آنها برده نشدهاست، میگوید سازمانهای اطلاعاتی هلند یک مهندس ایرانی را به نیابت از موساد و سیآیای اجیر کرده بودند تا استاکسنت را به طریقی وارد شبکه کامپیوتری نطنز کند، چرا که رایانههای این سایت از شبکه بینالمللی اینترنت جدا هستند و نفوذ و آلوده کردن آنها از بیرون غیرممکن بود.
یاهو نیوز میافزاید عبدالقدیرخان، پدر برنامه هستهای پاکستان فناوری ساخت سانتریفیوژها را زمانی که دانشجو و محقق یک مرکز تحقیقات هستهای در هلند بود در دهه ۱۹۷۰ به پاکستان منتقل کرد و این فناوری را در اختیار ایران و لیبی هم قرار داد و سازمانهای اطلاعاتی هلند نیز فعالیتهای عبدالقدیرخان را برای سالها در پاکستان تحت نظر داشتند.
بدین خاطر موساد و سیآیای چندین سال با سازمان اطلاعاتی هلند مذاکره کرده بودند تا در این زمینه به آنها اطلاعات بدهد.
از طرفی در سیستم کنترل گرداننده (روتور) این سانتریفیوژها از تکنولوژی شرکت آلمانی زیمنس استفاده شده بود و این شرکت به همراه دولت آلمان نیز اطلاعاتی به موساد و سیآیای دادهاست. این گزارش میگوید احتمالاً فرانسه نیز در ارائه اطلاعات مشابه نقش داشته و تصور میشود بریتانیا نیز همکاری کردهاست.
علت همکاری دستگاههای امنیتی آمریکا و اسرائیل با این نهادهای امنیتی و فناوری در این نکته بود که اطلاعات کافی دربارهٔ نوع کار سانتریفیوژها را داشته باشند تا بتوانند بدافزاری طراحی کنند که بتواند خواسته آنها را به اجرا بگذارد. موضوع دوم نصب این بدافزار در رایانههای نظنز بود.
این گزارش میگوید مهره هلندی که مهندسی ایرانی بوده و برای یک شرکت پیمانکار سایت نطنز کار میکرده، از طریق فلشکارت ویروس را به رایانههای سایت غنیسازی اورانیوم وارد کردهاست.
این فرد از طریق شرکت دیگری موفق به ورود به نطنز نشده بود، اما از شرکت دومی توانسته بود طی چند ماه، چند بار به نطنز وارد و خارج شود.
این ویروس با بستن شیرهای خروجی، باعث میشود میزان و سرعت خروج گاز اورانیوم (هگزافلوراید اورانیوم) از سانتریفیوژها کمتر از میزان ورود گاز باشد. به عبارتی با افزایش فشار گاز داخل سانتریفیوژ، باعث میشد آنها به تدریج با استهلاک مواجه شوند و از کار بیفتند.
موساد و سیآیای با عملیاتی که «بازیهای المپیک» نام داده بودند، با کمک بریتانیا، فرانسه، آلمان و هلند برنامه خود را پیاده کردند.
این گزارش میافزاید برنامه خرابکاری در سایت نطنز از سال ۲۰۰۴ مورد بحث نهادهای امنیتی آمریکا بود و رئیسجمهوری وقت، جورج بوش نیز در سال ۲۰۰۶ آغاز این عملیات را تأیید کرد.
تا ماه مه ۲۰۰۷، ایران ۱۳۰۰ سانتریفیوژ فعال در نطنز داشت و در نظر داشت تا تابستان این رقم را دو برابر کند، اما پیش از تحقق یافتن این برنامه، مهندسی که هلند اجیر کرده بود، در نطنز کار خود را انجام داد.
این مهندس البته مستقیماً در حوزه ساخت و طراحی سانتریفیوژ فعال نبود، اما دسترسی وی به سایت نطنز باعث شد اطلاعات پرارزشی از کارکرد آنها به خارج درز کند تا در بهروزسازی این ویروس کمک کند.
شرکت سیمانتک که بعدها استاکسنت را رمزگشایی کرد، گفته بود این ویروس قبل از نصب در رایانههای نطنز، در ماه مه ۲۰۰۶ و فوریه ۲۰۰۷ بهروزرسانی شده بود، اما آخرین بهروزرسانی این ویروس در سپتامبر ۲۰۰۷ انجام شدهاست.
موساد، سیآیای و دستگاههای امنیتی هلند از اظهار نظر دربارهٔ اطلاعاتی که یاهونیوز به دست آورده، امتناع کردهاند.
این گزارش میافزاید موساد و سیآیای بدافزارهای جدیدی در سال ۲۰۱۰ به برخی تجهیزات یک شرکت پیمانکار نطنز وارد کردند و این شرکت ناآگاهانه با انتقال تجهیزات به نطنز، کامپیوترها را آلوده به ویروسهای جدید کرد. اما این بدافزارهای به جدید با سرعت تکثیر میشدند و این امر باعث شد بدافزار سر از کشورهای دیگر دربیاورد و رایانههایی را در خارج از ایران آلوده کند، موضوعی که به لو رفتن و آشکار شدن استاکسنت در ایران انجامید.
روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز خردادماه سال ۱۳۹۱ گزارش داده بود که تأخیر بوجود آمده در برنامه هستهای ایران، نتیجه حمله سایبری مشترک اسرائیلی- آمریکایی است و بدافزار استاکسنت به روند غنیسازی اورانیوم در ایران ضربه زدهاست.
طبق این گزارش استاکسنت ابتدا در کوره هستهای دیمونای اسرائیل آزمایش شده بود.
به گزارش این روزنامه، کوره هستهای دیمونا به مدت دو سال به «آزمایشگاهی» برای اطمینان از کار کردن بدافزار استاکسنت تبدیل شده بود.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که چندین حمله خرابکارانه با بدافزارها به برنامه هستهای ایران در فاصله سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰، باعث فشار بر ایران و ایجاد فضایی برای آغاز مذاکرات هستهای شد که در سال ۲۰۱۵ به توافق اتمی موسوم به برجام ختم شد.