پس از برگزاری انتخابات پارلمانی نسبتاً مسالمت‌آمیز در لبنان، جهان امیدوار است که نمایندگان جدید بتوانند هر چه زودتر با تشکیل یک دولت، مشکلات اقتصادی را که طی ۱۷۰ سال گذشته در لبنان بی‌سابقه بوده، کاهش دهند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز دوشنبه ۱۶ مه و یک روز پس از برگزاری انتخابات، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که «منتظر تشکیل سریع یک دولت فراگیر» است.
او همچنین ابراز امیدواری کرد که پارلمان جدید لبنان «فوراً همه قوانین لازم برای ثبات اقتصادی و بهبود مدیریت را تصویب کند».
آنچه اکنون برای سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‌های بین‌المللی در اولویت قرار دارد این است که دولت جدید لبنان هر چه زودتر تشکیل شود و بتواند با صندوق بین‌المللی پول که از مدتی پیش مشغول گفت‌وگو با مقام‌های لبنانی است، به توافق برسد.
اعطای کمک‌های مالی صندوق بین‌المللی پول به لبنان، منوط به اجرای اصلاحات ساختاری در اقتصاد لبنان است و اجرای چنین اصلاحاتی جز با یک اراده مصمم از سوی دولت لبنان و همگرایی میان جناح‌های سیاسی مختلف در این کشور ممکن نیست.
نگرانی‌ها از سنگ‌اندازی حزب‌الله شکست‌خورده
نتیجه نهایی اعلام شده در روز سه‌شنبه، نشان داد که برخلاف انتخابات چهار سال پیش، گروه شبه‌نظامی حزب‌الله و متحدانش حد نصاب لازم برای تسلط بر پارلمان لبنان را به دست نیاورده‌اند.
چنین شکستی برای بلوک حزب‌الله و حامیانش، گرچه از نظر سیاسی بسیار مهم، و نشان‌دهنده خشم مردم معترض لبنان به عملکرد سیاسی و اقتصادی این بلوک است، اما هنوز نگرانی‌هایی درباره سنگ‌اندازی‌های حزب‌الله و متحدانش در زمینه تشکیل دولت آینده لبنان و همچنین انجام اصلاحات ضروری بر جای می‌گذارد.
حزب‌الله در همان روز دوشنبه که نتایج اولیه انتخابات شکست این گروه شبه‌نظامی را وعده داده بود، به کشیدن خط و نشان برای مخالفان پیروزش پرداخت.
محمد رعد، از چهره‌های اصلی حزب‌الله و تنها نماینده این گروه که توانسته از سال ۱۹۹۲ کرسی خود در پارلمان لبنان را حفظ کند، به مخالفان حزب‌الله هشدار داد که آنان باید به یک «دولت ملی» تن دهند.
سخنان این چهره حزب‌الله که ریاست فراکسیون حزب‌الله در پارلمان را برعهده دارد و در انتخابات روز یکشنبه نیز توانست کرسی خود را حفظ کند، روز دوشنبه از شبکه المنار وابسته به حزب‌الله پخش شد.
او بدون آنکه مستقیماً از حزب مسیحی «نیروهای لبنانی» نامی ببرد، خطاب به نمایندگان پیروز این حزب گفت: «ما قبول داریم که شما در پارلمان مخالف ما باشید، اما قبول نداریم که سپر اسرائیل باشید».
«نیروهای لبنانی» به رهبری سمیر جعجع که با انتخابات اخیر، حزب مسیحی «جنبش میهنی آزاد» متحد حزب‌الله را کنار زده به به لحاظ تعداد کرسی‌های به دست آورده، به اولین حزب مسیحی پارلمان تبدیل شده، منتقد سرسخت حزب‌الله و خواهان خلع سلاح این گروه شبه‌نظامی است.
اما حزب‌الله نه تنها تاکنون تن به عملی کردن درخواست مخالفان برای خلع سلاح خود نداده، بلکه محمد رعد مخالفان حزب‌الله را به «جنگی داخلی» تهدید کرد و گفت: «مراقب باشید هیزم آتش جنگ داخلی نشوید».
حزب نیروهای لبنانی از گروه‌هایی است که پس از پایان جنگ داخلی لبنان (۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰)، سلاح خود را به زمین گذاشت.
اما حزب‌الله تنها گروه شبه‌نظامی لبنانی است که از آن زمان تاکنون حاضر نشده خلع سلاح شود و همچنین به دلیل اقدامات تروریستی که انجام داده، در فهرست گروه‌های تروریستی کشورهای مختلفی از جمله آمریکا قرار دارد.
خشم حزب‌الله از نیروهای لبنانی فقط به دلیل درخواست این تشکل مسیحی برای خلع سلاح حزب‌الله نیست، بلکه ممکن است دست بالای نیروهای لبنانی در پارلمان، موجب تغییراتی در ریاست پارلمان و همچنین ریاست جمهوری لبنان شود که اکنون هر دوی این مقام‌ها در اختیار متحدان حزب‌الله است.
تکرار تهدید «جنگ داخلی» در لبنان از سوی جمهوری اسلامی
علاوه بر هشدارهای حزب‌الله در داخل لبنان، در تهران نیز صداهای نگران‌کننده شنیده می‌شود.
روزنامه تندرو «کیهان» وابسته به دفتر رهبر جمهوری اسلامی نیز در تازه‌ترین شماره خود، جعجع را به ارتباط با اسرائیل و نیروهای تحول‌خواه برآمده از اعتراضات سال‌های اخیر را به ارتباط با غرب متهم کرد و نسبت به وقوع یک «جنگ داخلی» در لبنان هشدار داد.
کیهان در یادداشت خود با عنوان «نگاهی به روند انتخابات لبنان» نوشت پشت درخواست مخالفان لبنانی حزب‌الله برای خلع سلاح این گروه، اسرائیل قرار دارد و نویسنده این یادداشت مدعی شده که در سال‌های اخیر، حزب‌الله «ضدفسادترین» و در فروپاشی اقتصادی، تورم و تبعیض، «بی‌تقصیرترین» حزب لبنانی بوده است.
این دست موضع‌گیری‌ها نشان می‌دهد که حزب‌الله و اصلی‌ترین حامی‌اش، یعنی جمهوری اسلامی، قصد ندارند از نتایج انتخابات لبنان درس بگیرند و به آرای مردم احترام بگذارند.
چنین واکنشی از سوی حزب‌الله و متحدانش پیش از انتخابات نیز قابل پیش‌بینی بود؛ اینکه اگر حزب‌الله از صندوق‌های رأی ناامید شود، ممکن است با سلاح خود مخالفان را تهدید کند.
سامی نادر، تحلیلگر مرکز امور استراتژیک مشرق (LISA) درباره نتیجه انتخابات پارلمانی لبنان به خبرگزاری فرانسه گفته است: «حزب‌الله و محور ایران ضربه خوردند اما آیا این راه را برای تغییر در لبنان هموار می‌کند؟ من شک دارم».
نگرانی کارشناسان و ناظران به ویژه از این است که سنگ‌اندازی‌های حزب‌الله و متحدانش، روند چانه‌زنی‌های معمول برای انتخاب رئیس مجلس و رئیس‌جمهور لبنان را بیش از حد طولانی کند.
مدت قانونی دوره کنونی ریاست جمهوری میشل عون، بنیانگذار حزب مسیحی «جنبش میهنی آزاد»، در پایان ماه اکتبر (پاییز امسال) به پایان می‌رسد.
جای خالی سعد حریری و غیاب یک اکثریت تصمیم‌گیر
الکس عیسی، تحلیلگر سیاسی و روابط بین‌الملل نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که نگران انسداد سیاسی در لبنان به دلیل «غیاب یک اکثریت تصمیم‌گیر» است.
با وجود گذشت بیش از دو سال از آغاز بحران اقتصادی اخیر لبنان، هنوز هیچ تصمیم سرنوشت‌سازی در این زمینه گرفته نشده است.
کریم بیطار، مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه سن ژوزف بیروت معتقد است که انتخابات پارلمانی اخیر لبنان، به دلیل دوقطبی شدنش، بحث‌های مربوط به بحران اقتصادی را تحت الشعاع قرار داد: «این یک همه‌پرسی له یا علیه حزب‌الله بود که کار مخالفان را پیچیده کرد».
در واقع، این ناامیدی برخی کارشناسان، از سیستم انتخاباتی و تقسیم قدرت در لبنان ناشی می‌شود که قدرت هر فرقه مذهبی و گروه سیاسی را تاحدودی حفظ می‌کند.
این کارشناسان همچنین وجود اکثریت تحریم‌کنندگان انتخابات اخیر را نیز تأییدکننده این ناامیدی می‌دانند؛ بر اساس آمار رسمی، نزدیک به ۶۰ درصد مردم لبنان انتخابات اخیر را تحریم کردند.
کریم بیطار معتقد است: «رویش نمایندگان مخالف نویدبخش یک اپوزیسیون تحول‌خواه و غیرفرقه‌ای در پارلمان است. اما هیچ تغییر اساسی وجود ندارد، زیرا قانون انتخابات ناقص و در جهت بازسازی طبقه حاکم است».
نگرانی از انسداد سیاسی در لبنان با غیبت سعد حریری، رهبر پرنفوذ سنی‌های این کشور نیز بیشتر افزایش می‌یابد.
سرایت جنبش ضد جمهوری اسلامی، از عراق به لبنان
با این حال، به هیچ وجه نباید اهمیت شکست بلوک حزب‌الله و متحدانش را دست‌کم گرفت، زیرا انتخابات نشان داد که اکثریت مردم لبنان، چه آنهایی که در انتخابات شرکت کردند و چه آنهایی که تحریم کردند، به حزب‌الله «نه» گفتند.
در واقع، نتایج انتخابات پارلمانی لبنان در ادامه نتایج انتخابات پارلمانی عراق ارزیابی می‌شود؛ بزرگترین بازنده هر دو انتخابات، جمهوری اسلامی و گروه‌های نیابتی‌اش حول «محور مقاومت» بوده‌اند. هر چند که در عراق نیز گروه‌های تحت حمایت جمهوری اسلامی برای تشکیل دولت سنگ‌اندازی می‌کنند.
با این حال، رأی‌دهندگان لبنانی و عراقی نشان دادند که گروه‌های شیعی که سال‌ها تحت حمایت جمهوری اسلامی بوده‌اند در حال از دست دادن پایگاه اجتماعی خود هستند و جنبش ضد جمهوری اسلامی در منطقه ادامه دارد.
