ساعت ۰۸:۵۲ صبح روز ۳۱ تیر، ناوبندر مکران با شماره بدنه ۴۴۱ و دقایقی قبل از آن ناوچه سهند با شماره پاشنه ۷۴ در قالب ناوگروه ۷۷ نیروی دریایی ارتش پس از عبور از زیر پل موسوم به «کمربند بزرگ» وارد دریای بالتیک شدند تا برای شرکت در یک رژه به همراه نیروی دریایی روسیه راهی سنت پترزبورگ شوند.
پیش و پس از ورود آنها به دریای بالتیک، هواپیماهای شناسایی و گشت دریایی کشورهای عضو ناتو و عمدتاً حوزه اطراف این دریا، به رصد و عکس‌برداری از ناوبندر مکران و ناوچه سهند پرداختند. این ناوگروه سرانجام بامداد شنبه دوم مردادماه وارد بندر سنت پترزبورگ شد.
این ناو گروه اما قرار بود بر اساس نقشه‌ای که پیشتر دریادار حبیب‌الله سیاری در نشستی خبری در ۲۰ خرداد در مورد مأموریت آن به نمایش گذاشت، بعد از سفر طولانی‌اش در اقیانوس هند و آتلانتیک در تاریخ ۱۰ تیر وارد دریای مدیترانه شده و جهت شرکت در یک رزمایش با نیروی دریایی روسیه به آب‌های سرزمینی سوریه در شرق این دریا برود.
به نظر می‌رسد تأخیر در حضور این ناوگروه در دریای مدیترانه به علت از دست رفتن ناو پشتیبانی خارک در تاریخ ۱۰ خرداد باشد. ناوی که بنا بود یکشنبه سوم مرداد ماه به جای ناوگروه ۷۷ در رژه نیروی دریایی روسیه شرکت کند.
بر اساس داده‌های موجود در وب‌سایت‌های رصد فعالیت هواپیماهای نظامی، یک فروند هواپیمای بمباردیر سی ال-۶۰۴ چلنجِر از نیروی هوایی سلطنتی دانمارک، و یک فروند هواپیمای شنود رادیویی اِس ۱۰۲ بی کورپِن از نیروی هوایی سوئِد در روزهای اخیر به رصد پیمایش ناوچه سهند و ناوبندر مکران به سمت بندر سنت پترزبورگ پرداختند.
همچنین بر اساس تصاویر و فیلم‌های منتشر شده، ناوچه‌های گشتی کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو نیز به مشایعت و یا رصد ناوگروه ۷۷ نیروی دریایی ارتش پرداختند. در این گزارش به بررسی قابلیت‌های هواپیماهایی که ناوگروه ۷۷ را رصد کردند، می‌پردازیم.
چگونه نیروی هوایی دانمارک ناوگروه ۷۷ را رصد کرد؟
اسکادران ۷۲۱ نیروی هوایی سلطنتی دانمارک مستقر در پایگاه هوایی آلبورگ (Ålborg) حدود ۲۲ سال است که از هواپیماهای بمباردیه سی ال-۶۰۴ جهت مأموریت‌هایی چون حمل سران دولتی، جستجو و نجات در دریا، و گشت دریایی استفاده می‌کند.
این اسکادران در حال حاضر چهار هواپیما به شماره‌های سی-۰۸۰، ۱۶۸، ۱۷۲ و ۲۱۵ در اختیار دارد. از این میان ۲۱۵ که از همه جدیدتر است و در سال ۲۰۱۴ تحویل شده، به عنوان هواپیمای تشریفاتی جهت حمل مقامات نظامی و دولتی استفاده می‌شود.
دو فروند از چلنجرها با شماره سی-۱۶۸ و سی-۱۷۲ مجهز به رادار تِلِفونیکس آ پی اِس-۱۴۳ «چشم اقیانوس» و مناسب مأموریت‌های گشت دریایی هستند. هر یک از این دو هواپیما همچنین به یک سامانه شناسایی خودکار شناورهای شناسایی‌شده توسط رادار و یک دوربین فروسرخ و شناسایی اپتیکی استار سافایر مجهز هستند.
در حالی که هواپیمای سی-۰۸۰ با قابلیت جایگزینی رادار روزنه مصنوعی به جای رادار کنونی‌اش، امکان به‌کارگیری در مأموریت‌های جستجو و نجات در دریا در همه شرایط آب و هوایی را نیز دارد. این رادار همچنین جهت شناسایی نشت نفت در آب نیز استفاده می‌شود.
هر هواپیمای گشت دریایی چلنجر ۶۰۴ نیروی هوایی سلطنتی دانمارک، می‌تواند محدوده آبی به مساحت ۷۵ هزار مایل مربع را تنها در یک مأموریت گشت دریایی بررسی کند.
تنها ۵۰ دقیقه پس از ورود ناوگروه ۷۷ به دریای بالتیک، هواپیمای گشت دریایی شماره سی-۱۶۸ از پایگاه هوایی آلبورگ (Ålborg) به پرواز درآمد و به پرواز در ارتفاع پست بر فراز دریای بالتیک و مسیر حرکت دو ناو ایرانی پرداخت و از آنها عکس‌برداری کرد و سرانجام در ساعت ۱۳:۰۴ پس از سه ساعت و ۲۲ دقیقه پرواز به زمین نشست.
تصاویر تهیه شده توسط این هواپیما از این دو ناو ایرانی در صفحه توئیتر وزارت دفاع دانمارک در ساعت ۱۳:۴۱ منتشر شد.
تجسس نیروی هوایی سوئد در مأموریت ناوگروه ۷۷
در حالی که نیروی هوایی دانمارک از یک هواپیمای گشت دریایی جهت رصد ناوبندر مکران و ناوچه سهند استفاده کرد، نیروی هوایی سوئد از یک هواپیمای شنود رادیویی خود که به طور روزانه جهت رصد فعالیت‌های نیروی هوایی و دریایی روسیه در منطقه دریای بالتیک استفاده می‌شود، جهت رصد مأموریت این دو ناو در دریای بالتیک در روزهای ۳۱ تیر و اول مرداد ماه استفاده کرد.
این هواپیما یک گلف استریم آیروسپِیس ۴ شناخته‌شده به عنوان اِس۱۰۲ بی کورپِن به شماره ۱۰۲۰۰۳ در نیروی هوایی سوئِد بود، که به همراه یک فروند مشابه دیگر به شماره ۱۰۲۰۰۲ از سال ۱۳۷۱ در خدمت اسکادران ۷۳ شنود رادیویی نیروی هوایی سوئد در پایگاه لینشوپینگ است.
مأموریت روزانه هواپیماهای اِس۱۰۲ بی نیروی هوایی سوئد، رصد روزانه و یا مرتب (دست‌کم چهار مأموریت در هفته) نیروهای نظامی روسیه در استان کالینینگراد و همچنین نیروی دریایی این کشور در دریای بالتیک است.
برخلاف چلنجر ۶۰۴ نیروی هوایی دانمارک، این هواپیمای سوئدی فاقد دوربین فیلم‌برداری و فروسرخ است، و آنچه به خدمه آن در مأموریت‌های جاسوسی کمک می‌کند، سنسورهای رادیویی و الکترونیکی بسیار حساس آن است که حتی می‌تواند مکالمات رادیویی و تلفنی نیروهای نظامی روسیه را ثبت کند.
بر اساس داده‌های وب‌سایت‌های رصد پروازهای هواپیماهای نظامی، اس۱۰۲ بی به شماره ۱۰۲۰۰۳ ساعت ۰۹:۲۲ به وقت محلی یعنی ۴۰ دقیقه پس از ورود ناوبندر مکران به دریای بالتیک به پرواز درآمد. این هواپیما دقایقی در جریان یک مأموریت گشت دریایی به پرواز بر فراز ناوچه سهند پرداخت و پس از جمع‌آوری اطلاعات درباره رادارها و موشک‌هایشان به سمت ناو بندر مکران پرواز کرد.
در نهایت پس از رصد و جمع آوری اطلاعات از نیروهای نظامی روسیه در کالنینگراد و سپس رصد و جمع آوری اطلاعات از ناوبندر مکران و ناوچه سهند توسط آنها، هواپیما در ساعت ۱۳:۵۸ به وقت محلی به زمین نشست.
اقدامی مشابه توسط خدمه هواپیمای شماره ۱۰۲۰۰۲ در روز اول مرداد حین انجام مأموریت اصلی‌شان یعنی رصد فعالیت‌های نیروهای نظامی روسیه انجام شد. این هواپیما که ساعت ۰۹:۰۲ به وقت محلی پایگاه هوایی لینشوپینگ را ترک کرده بود، پس از مأموریت خود در ساعت ۱۳:۳۸ به وقت محلی در پایگاه هوایی‌اش فرود آمد.
به نظر می‌رسد اطلاعات به دست آمده از ناوگروه ایرانی در این مأموریت درباره عملکرد رادارهایشان، پرتابگرهای موشک‌هایشان و همچنین صحبت‌های خدمه آنها باشد.
نزدیکی ایران به روسیه و همچنین تمایل به حضور ناوگروه ۷۷ در رژه نیروی دریایی روسیه، از عوامل مهمی است که منجر به جلب توجه اعضای پیمان آتلانتیک شمالی به ناوبندر مکران و ناوچه سهند و حضورشان در دریای بالتیک شده و به همین دلیل، هواپیماهای شناسایی و گشت دریایی و همچنین جاسوسی رادیویی و الکترونیکی نیروهای هوایی سوئد و دانمارک به رصد آنها پرداخته‌اند.
اطلاعات جمع‌آوری شده توسط هواپیمای شنود رادیویی و الکترونیکی نیروی هوایی سوئد از ناوهای مکران و سهند بی‌شک در اختیار دیگر اعضای پیمان ناتو قرار خواهد گرفت.
