مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز سهشنبه ۱۸ بهمن هشدار داد که بدون کانال ارتباطی برجام و کانال دو جانبه تهران و آژانس، «اوضاع بدتر خواهد شد».
رافائل گروسی در نشستی در اندیشکده چتمهاوس لندن گفت که ضروری است برای احیای بازرسیهای آژانس بر برنامه هستهای ایران به تهران سفر کند.
طی هفتههای اخیر اختلاف میان آژانس بینالمللی انرژی اتمی و ایران بر سر موضوع تغییرات در تاسیسات هستهای «فردو» باعث تنشی تازه در روابط تهران و این نهاد بینالمللی شده است.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی هفته گذشته در گزارشی به شورای حکام این نهاد اعلام کرد که بازرسان در بازدید از تاسیسات، متوجه اتصال دو زنجیره از سانتریفیوژهای غنیسازی ۶۰ درصدی در تأسیسات غنیسازی فردو شدند که ایران قبل از آن٬ آژانس را درباره آن مطلع نکرده بود.
رافائل گروسی روز سهشنبه با اشاره به این موضوع گفت، ایران نباید تغییرات یکجانبه اخیر را در تاسیسات اتمی فردو انجام میداد و این امر مستلزم افزایش بازرسیها است.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی اضافه کرد: «تغییراتی وجود دارد که باید گزارش میشد. شما نمیتوانید به عقب برگردید و این (اقدام) اشتباه را اصلاح کنید. البته نکته این است که با این تغییرات٬ این تاسیسات قابلیتهای جدیدی یافته است. بنابراین ما باید بازرسیهای بیشتری انجام بدهیم.»
ایران اصرار دارد موضوع دستکاری اتصال دو زنجیره از سانتریفیوژهای غنیسازی ۶۰ درصدی «خطای» انسانی بوده است.
رافائل گروسی در ادامه گفت، جلوگیری مقامات ایران از دسترسی بازرسان آژانس به تاسیسات هستهای این کشور ، باعث میشود که «بازگرداندن تصویر کاملی» از آنچه در جمهوری اسلامی از نظر زیرساختهای هستهای وجود دارد، «بسیار دشوار بشود».
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی با این حال اذغان کرد که نمیداند توافق هستهای موسوم به برجام احیای خواهد شد یا خیر.
بااین حال او تصریح کرد، مقامات جمهوری اسلامی ایران «به تدریج» در حال جلوگیری از نظارت و امکان دیدن برخی رویدادهای «بسیار بسیار مهم» در تاسیسات هستهای این کشور توسط آژانس هستند.
مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت: «این امر در این مقطع زمانی مرا نگران میکند. چون ما در حال از دست دادن این دید هستیم و برنامه [هستهای] به کار خود ادامه می دهد - به همین دلیل است که من باید به تهران بروم. ما باید صحبت کنیم و باید به زودی این کار را انجام دهیم.»
رافائل گروسی در ادامه گفت: «در مقطع کنونی، کانال برجام و کانال دوجانبه با ایران در بهترین وضعیت خود نیست. امیدوارم بتوانم این گفتوگوی ضروری را احیا، بازتنظیم و تقویت کنم. بدون این کار، اوضاع بدتر خواهد شد.»
مقامات جمهوری اسلامی رافائل گروسی را به «سیاسیکاری» متهم میکنند.
آمریکا به همراه آلمان، بریتانیا و فرانسه نیز به «تغییرات در فردو» واکنش نشان داده و میگویند تولید اورانیوم با غنای بالا توسط ایران در تاسیسات هستهای فردو خطرات مهمی در ارتباط با اشاعه تسلیحات هستهای به همراه دارد و هیچ توجیه غیر نظامی قابل اعتنایی ندارد.
این چهار کشور غربی میگویند با توجه به این که ایران نزدیک به دو سال است که اجرای تعهدات خود را در خصوص شفافیت و راستی آزمایی ذیل برجام، از جمله اجرای پروتکل الحاقی متوقف کرده است، «تغییرات» تازه نگرانکنندهتر است.