تیتر اصلی روزنامههای کیهان و اطلاعات در روز ۱۲ بهمن، موضوع بازگشت آیتالله خمینی است. کیهان چاپ نخست خود در این روز را به ورود آیتالله خمینی و سخنان او در فرودگاه مهرآباد اختصاص داد و در چاپ دوم خود از سخنرانی آیتالله خمینی در بهشت زهرا نوشت.
هر دو روزنامه بیانیه نخستوزیر را در آستانه ورود آیتالله خمینی منتشر کردند که در آن شاپور بختیار نسبت به بازگشت دیکتاتوری به ایران هشدار داده بود.
روایتهایی از پرواز آیتالله خمینی به تهران و نیز مطالبی درباره زندگی او محتوای دیگر صفحات این روزنامهها را تشکیل میدهند.
علاوه بر روایت این دو روزنامه در ۱۲ بهمن ۵۷، روایت روزنامه نیویورکتایمز را نیز از وقایع ایران در این روزها بخوانید:
* ۳۳ کیلومتر گل، در مسیر بهار تازه
* هشدار بختیار درباره بازگشت دیکتاتوری
* اجتماعات بمدت سه روز آزاد اعلام شد
* ۵ امریکائی در سقوط هواپیما کشته شدند
* روایت نیویورک تایمز در ۱۲ بهمن
در نقل عنوانها و مطالب این روزنامهها، تلاش شده رسمالخط و شیوه نگارش آنها در زمان انتشار حفظ شود.
این جمله مشهور آیتالله خمینی در سخنرانی بهشت زهرا، عنوان اصلی چاپ دوم روزنامه کیهان را تشکیل میدهد. کیهان در صفحه نخست چاپ دوم خود در روز ۱۲ بهمن «نطق تاریخی امام درباره شاه، دولت و مجلسین» را بازتاب داد و در عنوان اصلیاش به نقل از آیتالله خمینی نوشت که «با پشتیبانی ملت، توی دهن این دولت میزنم».
عکس اصلی کیهان لحظه خروج آیتالله خمینی از هواپیماست و در کنار آن به نقل از او درج شده که «تا زندهایم نخواهیم گذاشت هستی ما به کام آمریکا برود».
او خطاب به امرای ارتش گفته است که «آقای ارتشبد، آقای سرلشکر، شما نمیخواهی مستقل باشی؟ میخواهی نوکر باشی؟»
این بخش از سخنان آیتالله خمینی هم در میان تیترهای اصلی روزنامه کیهان است که «ما با سینما، تلویزیون و رادیو مخالف نیستیم، با فحشا مخالفیم».
چاپ نخست روزنامه کیهان در این روز، با عکسی مشابه از خروج آیتالله خمینی از هواپیما این عنوان اصلی را داشت که «اولین پیام امام در وطن» و مدعی بود که «طول جمعیت استقبال کننده ۳۳ کیلومتر بود».
کیهان در این چاپ همچنین تیتر زد که «امام هنگام ورود گریه میکرد» و به نقل از آیتالله خمینی نوشت که «فقط قدم اول پیروزی را برداشتهایم».
کیهان همچنین در چاپ نخست، این بخش از سخنان آیتالله خمینی را تیتر کرد که «اگر تسلیم ملت نشوید، ملت شما را بجای خود مینشاند».
دیگر عناوین مرتبط با بازگشت آیتالله خمینی در روزنامه کیهان ۱۲ بهمن ۵۷ از جمله به این اشاره دارد که «تلویزیون پخش مراسم ورود امام را ناگهان قطع کرد» و این جمله از بختیار که «من دستور قطع پخش تلویزیون را ندادم».
کیهان در میان گزارشهایش از بازگشت آیتالله خمینی زیر عنوان «۳۳ کیلومتر گل، در مسیر بهار تازه» نوشت که «از مهرآباد تا بهشت زهرا شاخههای سرخ و سفید گل، کیلومتر در کیلومتر در دست مردم بود. این خط طولانی بهار سیاسی ایران بود. تا گورستان شهدا، تا دوران تاریخ جدید... و سه ردیف در تمام این ۳۳ کیلومتر دستها را در دو طرف مسیر امام در هم قفل کرده بودند، زنجیری انسان که پیوند مشتها و انگشتها، پیام وحدت و نوید آن بود».
خبرنگار ویژه روزنامه اطلاعات از مشاهدات خود از داخل هواپیمای جت ۷۴۷ ایرفرانس از مقصد پاریس به تهران جزییات را منتشر کرده است.
او در این یادداشت به نکات مختلفی اشاره کرده از آن جمله اینکه «سرمیهماندار از مسافرین خواهش میکند : درمدت پرواز از دادن هرگونه شعار خودداری کنند».
این خبرنگار همچنین آورده که خبرنگار خارجی «شوخی یا جدی» روی سینه صلیب می کشند و به این موضوع اشاره کرده که پس از آنکه آیت الله خمینی از خطرناک بودن این پرواز سخن بگوید تعداد آنها ۶۰۰ نفر بود که با این هشدار به ۱۵۰ نفر کاهش یافت.
خبرنگار روزنامه اطلاعات همچنین به برگزاری نماز جماعت در جریان پرواز اشاره کرده که «کلیه ایرانیان» در آن شرکت کردند.
اگرچه میهماندار هشدار داده بود که سرنشینان هواپیما در طول پرواز شعار ندهند اما «هنگامی کههواپیما بر فراز شهر تهران رسید و فرودگاه مهرآباد نمودار شد» ایرانیان در هواپیما «شروع به اللهاکبر» گفتن کردند.
نویسنده گزارش همچنین درباره آخرین دقایق پرواز این هواپیمای اختصاصی مینویسد «همینکه خواست فرودآید انگار اشکالی پیش آمد چون دوباره اوج گرفت و بار دیگر در دل آسمان رفت». پس از گمانه زنی درباره احتمال اجازه فرود پیدا نکردن و شاید پرواز دوباره به سمت پاریس وقتی بعد از دقایقی فرودگاه مهرآباد بار دیگر ظاهر شد و هواپیما فرود آمد «اینبار مسافران ایرانی و خارجی هواپیما همگی اللهاکبر گفتند».
خبرنگار روزنامه اطلاعات در وقایع نگاری لحظه پیاده شدن آیت الله خمینی از هواپیما می نویسد او صبر کرد تا خبرنگاران پیاده شوند و سپس «۵۰ نفر همراهان ایرانی و در بین آنها آیت الله خمینی» قدم در فرودگاه مهرآباد گذاشتند.
روزنامههای روز ۱۲ بهمن پیام شاپور بختیار نخستوزیر، را بازتاب دادند که چهارشنبه شب از رادیو و تلویزیون پخش شده بود. در این پیام نخستوزیر ضمن «تبریک و تهنیت» بازگشت آیتالله خمینی، تأکید کرده که دولتش «در هر شرایطی قانون را اجرا خواهد کرد و در اعتقادات خود پا برجاست».
بختیار در این پیام هشدار داده که «تمام انقلابات جهان وقتی طولانی میشود و مردم را خسته میکنند یک نظام دیکتاتوری در قفای خود هدیه میآورند».
او اضافه کرده که «سعی میکنیم از این نهضت آزادی بنفع مردم کشور و با احترام به قانون استفاده بنمائیم و در غیر این صورت علاوه بر خطرات گوناگون که ما را تهدید میکند، مملکت بدون تردید بیک دوران سیاه دیکتاتوری و شاید ملوک الطوایفی باز خواهد گشت».
آخرین نخستوزیر شاه در این پیام یادآور شده که «دولت نمیتواند تحمل کند که صدها هزار جوان بیکار و سرگردان همهروزه آشوب و اغتشاش در مدارس و دانشگاهها براه بیاندازند».
او هشدار داده که «من با صدای به عموم هموطنان عزیز هشدار میدهم از این ساعت هر قطره خونی که در این کشور ریخته شود، با در نظر گرفتن آزادیهایی که داده شده و روش مسالمتآمیز دولت، به گردن افرادی خواهد بود که توطئه نموده و قوای انتظامی را به مبارزه دعوت میکنند».
آقای بختیار تصریح کرده «با تمام آزادیهای امروزه دیگر جای خشونت و زد و خورد نیست».
اجتماعات بمدت سه روز آزاد اعلام شد
فرماندار نظامی تهران اعلام کرد که با ورود آیتالله خمینی به مدت سه روز «با رعایت نظم و ترتیب در سطح شهر تهران و حومه» حرکات و اجتماعات مجاز است.
شرط فرمانداری نظامی تهران برای این آزادی موقتی این است که «هیچگونه درگیری و عملیات مخل نظم عمومی نشود».
خبرنگار روزنامه اطلاعات از کرمان گزارش داد، سرهنگ رضا معتمدی رئیس شهربانی کرمان به همراه محافظ و رانندهاش «مورد اصابت رگبار مسلسل» قرار گرفتند.
این گزارش اضافه میکند که همراهان رئیس شهربانی در پی این سوءقصد کشته شدند. اسامی همراهان او استوار رخشانی (محافظ) و سرپاسبان حاج احمد برنا (راننده) گزارش شده است.
بنا بر این خبر، رئیس شهربانی در خودرو و در حال حرکت به سمت خانهاش مورد سوءقصد قرار گرفت و براثر اصابت گلوله ریهاش پاره شد و پس از انتقال به بیمارستان، تحت عمل جراحی قرار گرفت.
۵ امریکائی در سقوط هواپیما کشته شدند
دو روزنامه اطلاعات و کیهان در روز ۱۲ بهمن در گزارشی از اصفهان، از کشته شدن ۵ تبعه آمریکا در پی یک سانحه هوایی خبر داد.
بنا بر این گزارش اطلاعات این افراد «یک فروند هواپیمایامریکائی که برای انتقال گروهی امریکایی از اصفهان عازم تهران بود در حوالی نطنز سقوط کرد» و هر پنچ سرنشین آن کشته شدند.
کیهان اما به نقل از خبرنگار خود در نطنز مینویسد که این هواپیمای C-12 «که با ۷ سرنشین از هلیکوپترسازی اصفهان عازم تهران بود عصر دیروز در ۴۵ کیلومتری نطنز سقوط کرد و ۵ نفر از سرنشینان آن کشته شدند».
کیهان اضافه میکند که «دو نفر از سرنشینان آن به نام هوپس ۳۰ ساله و استاکول ۳۶ ساله که بطور معجزآسا نجات یافتهاند در بیمارستان نطنز بستری شدهاند».
کیهان پس از آن روایت این دو تن از سانجه را منتشر کرده و مینویسد «بررسی در مورد علت اصلی سقوط و آتش گرفتن هواپیما و چگونگی مرگ سرنشینان هواپیما ادامه دارد».
.
روایت نیویورک تایمز در ۱۲ بهمن
سوخت اضافه برای هواپیمای آیتالله
آیتالله خمینی در بیانیهای که از فرودگاه شارل دوگل منتشر کرد از فرانسه به خاطر مهماننوازیاش در چهار ماه گذشته و از مردم فرانسه به خاطر درکشان از آزادی تشکر کرد و گفت من اکنون راهی وطنم هستم تا به آن خدمت کنم.
روزنامه نیویورکتایمز در این روز گزارش داده است که هواپیمای حامل آیتالله خمینی دو برابر ظرفیت معمولش سوخت حمل کرده است که در صورت لزوم هواپیما بتواند دور بزند و به پاریس برگردد.
در نزدیکی فرودگاه مهرآباد جایی که قرار است هواپیمای آقای خمینی فرود آید روی پارچهای نوشته است «اکنون پرچم انقلاب در دستان شماست» و روی پارچه دیگری نوشته «شما رهبر دینی، سیاسی، نظامی، اقتصادی و اجتماعی مایید».
عبور خودروهای نظامی از میدان ونک
روزنامه نیویورکتایمز گزارش داده است که خودروهای نظامی در سطح شهر تردد میکنند. یک گزارش میگوید قطاری از خودروهای نظامی را به طول بیش از دو مایل دیده که از میدان ونک عبور میکردند و پر از سربازان مسلح بودهاند. ۷۸ جیپ، ۱۲ تانک چیفتن، تعدادی تانک سبک اسکورپیون و چندین آمبولانس در میان این خودروها بودهاند.
آمریکاییها در حال ترک تهران
وزارت خارجه آمریکا در این روز گزارش داده است که ۱۳۵۰ آمریکایی در سه پرواز تجاری و پنج پرواز نظامی از ایران خارج شده اند و مقامهای ایران برای خروج این افراد با آمریکا همکاری کردهاند.
این وزارتخانه تخمین زده است که حدود پنج هزار آمریکایی «موقتاً» ایران را ترک کنند.
یهودیان ایران
روز اول فوریه یا ۱۲ بهمن ۵۷، روزنامه نیویورکتایمز گزارش داده است که اعضای جامعه یهودیان ایران نگران آیندهاند و این باعث شده بسیاری از آنها کشور را ترک کنند. یوسف کوهن تنها عضو یهودی مجلس ایران تخمین زده است که ۱۰ هزار نفر از ۷۵ تا ۸۰ هزار یهودی ایرانی، در ماههای اخیر کشور را ترک کردهاند.
آقای کوهن گفته فقط یهودیها نیستند که کشور را ترک میکنند، تعداد زیادی از اقلیتهای دیگر و حتی مسلمانها هم کشور را ترک کردهاند.
بسیاری از یهودیها به آمریکا و کشورهای غربی رفتهاند و بعضی به اسرائیل و بسیاری از آنها امیدوارند به تدریج برگردند. یک روحانی یهودی در تهران به نیویورکتایمز میگوید ما ۲۷ قرن در این مملکت زندگیکردهایم یعنی میتوانیم در کنار این مردم زندگی کنیم. امیدواریم همه چیز در آینده باثبات و شفاف شود.
این روزنامه نوشته یهودیهای ایران اغلب در کسب و کارهایی مثل فروش فرش و اداره داروخانه فعالند. آنها هنوز و در شرایط بحرانی هم با افتخار مناسک مذهبیشان را از جمله در کنیسه مدرن خیابان کاخ (فلسطین) انجام میدهند.
نوار مشکوک صدای شاه
نیویورک تایمز گزارش داده است کپی نواری که ادعا شده صدای ضبط شده بر روی آن صدای شاه است به دستش رسیده ولی هنوز نتوانسته اعتبارش را تایید کند. این نوار و ترجمه انگلیسیاش را بهمن شعلهور یک عضو جبهه ملی به تایمز و سیبیسی داده است. سیبیاس گفته است سه کارشناس صدا تایید کردهاند این صدا واقعا متعلق به شاه است.
در این نوار که پیش از خروج شاه از کشور ضبط شده، او از سران ارتش میخواهد که «با ایجاد یک جنگ داخلی طولانی» برای شاه فرصت بازگشت به کشور و گرفتن دوباره قدرت را فراهم کنند.
این روزنامه نوشته از زمان دریافت این نوار تایمز تلاشهای مختلفی برای تأیید اعتبار صدای آن انجام داده است. دو دیپلمات ارشد در سفارت ایران در واشینگتن گفتهاند این میتواند صدای شاه باشد اما مطمئن نبودهاند.
سازمان اطلاعات و امنیت آمریکا از وجود این نوار که ادعا میشود یک هفته پیش از خروج شاه تهیه شده اظهار بیاطلاعی کرده است.
چندین کارشناس صدا از جمله اسکار توسی رئیس انستیتو تشخیص صدای دانشگاه ایالتی میشیگان گفته است بدون شک این صدا با صداهایی که از شاه روی نوارهای دیگر وجود دارد مطابقت دارد.
در این نوار سخنان شاه این طور شروع میشود که این بار اول نیست که در دوره من چنین شرایطی رخ میدهد. باید از تجربههای پدرم درس بگیریم. او میگوید که پس از این که دوباره به لطف خدا به قدرت برگشت «یک نیروی پلیس بزرگتر جانشین ساواک خواهد شد. لازم است ارتش از وجود عوامل ناراضی پاکسازی شود و اشتباههای پیشین تکرار نشود». او در این نوار میگوید «نباید به ملت آزادی زیاد داده شود چون ظرفیت این هدیه بزرگ را که به آنها اعطا کردهام ندارند».