نوسازی ناوگان فرسوده و کم تعداد هواپیمایی ایران و رسیدن به «اهدافی» چون تبدیل شدن ایران به هاب منطقه در جابه‌جایی بار و مسافر، به دلیل عدم تامین مالی و احتمال موضع‌گیری‌های آینده رئیس‌جمهوری آمریکا، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
طبق سند چشم‌انداز بیست ساله ایران، این کشور باید رتبه «نخست جابه‌جایی بار و رتبه دوم حمل و نقل مسافر» را در صنعت هوایی منطقه کسب کند، اما با داشتن ۱۵۰ تا ۱۶۰ هواپیما با میانگین سنی بالا این امکان وجود ندارد.
تا کنون خبر نهایی تفاهم برای خرید هواپیما، بین شرکت‌های هواپیمایی ایران ایر، آسمان، ایران ایرتور، زاگرس و قشم‌ایر با شرکت ایرباس و بوئینگ، از سوی این غول‌های هواپیماسازی تایید شده است.
ایران ایر، ۱۰۰ هواپیما به ایرباس سفارش داده، که سه فروند از آنها را تحویل گرفته است. قرارداد این ایرلاین ایرانی با بوئینگ و تحویل سفارش‌ها، بعد از آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ دچار چالش‌هایی شده است.
بوئینگ متعهد شده است تا ۸۰ فروند هواپیما به ایران‌ایر و ۳۰ فروند هواپیما نیز به شرکت هواپیمایی آسمان بفروشد که ارزش آن بالغ بر ۲۰ میلیارد دلار است. ۱۰ فروند بوئینگ نیز برای شرکت قشم‌ایر سفارش داده شده‌است. از این ۱۲۰ فروند هواپیما، ۹۰ فروند مدل بوئینگ ۷۳۷، ۵۰ فروند برای ایران ایر،۳۰ فروند برای آسمان و ۱۰ فروند برای قشم‌ایر است. ۳۰ فروند دیگر هم هواپیما ۷۷۷ برای شرکت ایران‌ایر است.
ایران‌ایر و دیگر ایرلاین های ایرانی باید هر چه زودتر با تامین مالی، تا دو سال آینده تعدادی از هواپیماهای سفارش داده شده خود را برای تحویل، نهایی کنند. در غیر اینصورت ممکن است با تغییر در قوانین آمریکا دیگر نتوانند از بوئینگ هواپیما بخرند. بنا بر گزارش‌ها مجوزی که از سوی اوفک ( اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا ) برای خرید هواپیماها صادر شده است، تا سال ۲۰۲۰ اعتبار دارد و پس از آن باید مجددا این مجوزها تمدید شود. اتفاقی که مستقیما بستگی به تصمیم رئیس‌جمهوری آمریکا دارد.
سازمان هواپیمایی کشور ایران به خبرگزاری مهر گفته است: « مجوزهای خرید هواپیماهای ایرباس و بوئینگ که پس از به تصویب رسیدن توافق نامه برجام به شرکت «هما» اختصاص یافته است تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی همچنان معتبر است. بنابراین تا زمان اتمام مجوز اوفک همچنان فرصت کافی در اختیار این شرکت و نیز دولت ایران برای خرید هواپیما قرار دارد».
استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا، سوم خرداد ماه سال گذشته تاکید کرده بود وزارت خزانه‌داری در صدور مجوز فروش هواپیماهای مسافربری ایرباس و بوئینگ به ایران تجدیدنظر می‌کند.
فرزانه شرفبافی مدیرعامل ایران ایر -هما– نیز درباره احتمال تمدید نشدن مجوز صادرات از سوی آمریکا به رویترز گفته بود « درصورتی که آمریکا مجوز صادرات را تمدید نکند، تحویل این هواپیماها با مانع مواجه می شود. چه این مجوزها تمدید شوند یا نه، ما مجبوریم صبر کنیم تا ببینیم چه می شود؛ این به آمریکا بستگی دارد».
این اظهار نظر مدیرعامل ایران ایر در صورتی مطرح می شود که دیگر مسئول ایرانی نظری کاملا مخالف دارد.
اصغر فخریه کاشان، قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی ایران، درباره سرنوشت قراردادهای هواپیمایی در صورت خروج آمریکا از برجام به خبرگزاری ایلنا گفته است « هر تصمیم جدید دولت آمریکا درباره این قرارداد‌ها عطف به ماسبق نمی‌شود و نمی تواند مجوزهایی را که صادر شده است، تحت تأثیر قرار دهد.»
اما موضوع تامین منابع مالی هواپیماها نیز با تردیدهایی روبه‌رو شده‌است. محمدرضا رضایی، رئیس کمیسیون عمران مجلس، می‌گوید « منبع پرداخت قیمت هواپیماهای بوئینگ و ایرباس در بودجه سال ۹۷ مشخص نشده و به این ترتیب ایران پول خرید این هواپیماها را ندارد».
طبق اعلام بوئینگ در ماه‌های گذشته، قرار بود اولین فروند از سفارش های ایران ایر، در ماه آوریل -ماه فعلی- تحویل داده شود. منابع هواپیمایی اما می‌‌گویند که شرکت بوئینگ نیز برای ساخت هواپیماهای سفارشی ایران دست نگه داشته است تا ایران پیش‌پرداخت‌ها را انجام دهد.
پس از برجام، ۹ فروند هواپیمای جدید به ناوگان هوایی ایران افزوده شده که سه فروند از آنها ایرباس و شش فروند هواپیمای فرانسوی-ایتالیایی ای-تی-آر است. به گفته مقام‌های ایرانی، قرار است هواپیماهای سفارشی در یک دوره ۱۰ ساله به ناوگان هوایی ایران بپیوندند.
