عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران روز جمعه ضمن ابراز نگرانی از مانور مشترک جمهوری آذربایجان با پاکستان و ترکیه، به این کشور در مورد «برخی تحرکات شکبرانگیز» هشدار داد.
وزارت دفاع جمهوری آذربایجان روز ۲۱ شهریور با میزبانی این کشور، رزمایش مشترکی را همراه با نیروهای ویژه پاکستان و آذربایجان با عنوان «دوستی سه برادر – ۲۰۲۱» به مدت یک هفته برگزار کرد.
وزارت دفاع ترکیه نیز در همان زمان در اعلامیهای هدف از این رزمایش را «همبستگی بیشتر میان سه کشور، تبادل تجربیات و اطلاعات نظامی» خواند.
پاکستان و ترکیه بیشترین حمایتها را از جمهوری آذربایجان در جریان جنگ ۴۴ روزه پارسال با ارمنستان بر سر قرهباغ انجام داده بودند.
با وجود حمایت ضمنی ایران از آذربایجان در این جنگ، از ایران برای شرکت در رزمایش اخیر دعوت نشده بود.
فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران، در گفتوگوی کوتاهی با خبرگزاری فارس که روز جمعه، دوم مهر، منتشر شد رزمایش سه کشور آذربایجان، پاکستان و ترکیه را «نگرانکننده» خوانده و گفت: «این رزمایش تحت هر عنوانی که انجام شده باشد، محافل امنیتی و نظامی جهان تصویری دیگری از آن خواهند داشت.»
آقای مالکی ضمن هشدار به باکو درباره «مراقبت نسبت به برخی حرکتها» گفته است: «معاندینی مثل رژیم صهیونیستی [اسرائیل] به دنبال این هستند که معادلات منطقه را بهم بزنند.»
به گزارش خبرگزاری فارس، وزیر خارجه ایران نیز روز پنجشنبه در دیدار با همتای آذربایجانی خود در نیویورک سربسته به این نکته اشاره کرده و گفته است: «نباید اجازه داد برخی طرفهای ثالث روابط خوب دو کشور را تحت تأثیر قرار دهند.»
اسرائیل از آغاز روابط کامل سیاسی با آذربایجان در سال ۱۹۹۲ و گشایش سفارت در باکو در سال ۱۹۹۳ همکاریهای گسترده نظامی و امنیتی با این همسایه شمالی ایران دارد.
به نظر میرسد مقامات ایرانی اسرائیل را به تلاش برای برهم زدن روابط تهران و باکو متهم میکنند.
نماینده مجلس ایران در ادامه ضمن انتقاد از عملکرد اخیر دولت آذربایجان در استقرار ایست بازرسی در مناطق آزادشده از جنگ با ارمنستان در مرز ایران و اخذ عوارض گمرکی از کامیونهای ایرانی، خواستار تجدید نظر دولت آذربایجان در خصوص اقدامات اخیر شده و هشدار داد: «این اقدامات بهانه دست کشورهایی که به دنبال ایجاد مشکل در منطقه هستند میدهد و دردسر آن برای خود باکو بیشتر است.»
جمهوری آذربایجان از هفته گذشته در نزدیکی روستای «ائیوازلی» در مسیر جاده گؤروش-قاپان آغاز به دریافت رسوم گمرکی از کامیونهای حامل کالا از ایران به ارمنستان و برعکس کرده است.
آذربایجان میگوید مشکلی با تردد کامیونها از این جاده به خاک ارمنستان ندارد، اما خانکندی بخشی از خاک آذربایجان است و ورود بدون اجازه به این منطقه ممنوع است.
وزارت خارجه ایران روز ۲۸ شهریور در واکنش به بازداشت دو راننده کامیون ایرانی توسط اداره مرزبانی جمهوری آذربایجان، خواستار آزادی فوری آنها شده بود.
مقامات آذربایجان مدعی بودند که دو راننده ایرانی از طریق خاک ارمنستان و به صورت غیرقانونی به اراضی آذربایجان در قرهباغ کوهستانی (خانکندی) وارد شده و هنگام بازگشت به ایران متوقف شدهاند و طبق قوانین جمهوری آذربایجان با آنها برخورد خواهد شد.