گروه بینالمللی بحران با انتشار گزارشی میگوید با توجه به میزان فعلی ذخایر اورانیوم و شمار سانتریفوژهای فعال پیشرفته ایران، تنها چند هفته به زمان گریز هستهای (دستیابی به میزان کافی اورانیوم برای ساخت یک بمب اتمی) باقی مانده است.
علی واعظ تحلیلگر ارشد این گروه زمان گریز هستهای ایران را تنها «سه هفته» عنوان کرده است.
این گزارش ۵۷ صفحهای که روز دوشنبه ۲۷ دی بر اساس مصاحبه با بیش از ۵۰ مقام و نهاد بینالمللی تنظیم و در سایت این گروه منتشر شده است، میافزاید در دوران قبل از عدول ایران از تعهدات هستهایش، ذخایر اورانیوم کمغلظت آن حدود ۱۰۰ کیلوگرم بود اما اکنون به نزدیک ۲۵۰۰ کیلوگرم رسیده است.
همچنین ذخایر اورانیوم ۲۰ درصدی و ۶۰ درصدی ایران تا پایان سال گذشته میلادی به ترتیب ۱۱۴ کیلوگرم و ۱۸ کیلوگرم بود.
بر اساس برجام، ایران تنها مجاز است تا سقف ۲۰۲ کیلوگرم اورانیوم با غلظت ۳.۷ درصد در اختیار داشته باشد و غنیسازی بیش از این میزان ممنوع است.
از طرفی، در حالی که قبل از عدول ایران از تعهدات برجامی خود، تنها چند ده سانتریفوژ پیشرفته در کشور فعال بود، اکنون این رقم به دو هزار و ۱۰۱ دستگاه رسیده است.
آمریکا اردیبهشت ۹۷ از برجام خارج شد و یک سال بعد، ایران شروع به عدول تدریجی از تعهدات هستهای خود کرد.
از بهار امسال مذاکرات ایران و دیگر اعضای برجام به همراه آمریکا برای احیای توافق هستهای آغاز شده، اما تاکنون به نتیجه مشخص و پیشرفت قابل توجهی نرسیده است.
گروه بحران میگوید اگر به زودی توافق حاصل نشود، ایران به نقطهای خواهد رسید که احیای برجام اهمیت خود را از دست خواهد داد؛ موضوعی که اعضای اروپایی برجام و آمریکا نیز قبلا بر آن تاکید کرده بودند.
ایران میگوید عجلهای برای رسیدن به توافق هستهای ندارد و هیچ ضربالاجلی را قبول نخواهد کرد. از طرفی کشورهای غربی ایران را به «وقت کشی» متهم میکنند؛ موضوعی که تهران آن را رد میکند.
یک دیپلمات اروپایی به گروه بحران گفته است «اگر برنامه هستهای ایران در ماه ژوئن پارسال در حد و اندازه یک ماشین فیات بود، الان فراری است».
این گزارش میافزاید وضعیت بهگونهای است که نه آمریکا و نه ایران به تمام خواستههای خود نخواهند رسید، اما میتوانند به نقطه مشترکی برسند که تا حدی جوابگوی خواستههای هر دو طرف باشد: «هر دو طرف باید در مورد توالی اقداماتشان در حوزه لغو تحریمها و هستهای به گونهای توافق کنند که هم دغدغه ایران در مورد تحقق منافع اقتصادی و هم دغدغه آمریکا و اروپا در مورد عدم اشاعه سلاح هستهای تأمین شود».
گروه بحران در ادامه گفته است: «در قدم اول، آمریکا باید تحریمهای صادرات نفت ایران را رفع کند و اجازه دهد که درآمدهای مربوطه و داراییهای بلوکه شده ایران در خارج به داخل کشور منتقل شوند. ایران هم همزمان باید نگرانکنندهترین اقدامات هستهایاش را متوقف کند، از جمله غنیسازی اورانیوم با خلوص بالا، نصب سانتریفوژهای پیشرفته و تولید فلز اورانیوم».
این گزارش میگوید: «بهعلاوه تهران در حین راستیآزمایی لغو تحریمها باید به ناظران سازمان ملل دسترسیهای لازم و کافی را بدهد. گامهای بعدی برای لغو تحریمهای بیشتر و کنار گذاشتن پیشرفتهای هستهای ناسازگار با برجام باید به همین شکلِ مرحلهبندی شده اجرا شوند تا در نهایت دو طرف به طور کامل به برجام بازگردند».
ایران قبلا اعلام کرده که حاضر به احیای مرحله به مرحله برجام نیست و تحریمها باید یکجا لغو شوند.
گروه بحران به بودجه سال آینده دولت ابراهیم رئیسی نیز اشاره کرده و نوشته است به نظر میرسد این بودجه فارغ از شکست یا موفقیت مذاکرات هستهای بسته شده است.
در بودجه سال آینده خورشیدی، رشد درآمدهای دولتی بیشتر بر دوش مالیاتها و منابع داخلی گذاشته شده است تا احیای صادرات نفتی.
گروه بحران در ادامه پیشنهاد کرده است که موازی با مذاکرات هستهای، موضوع کاهش تنشهای منطقهای، خصوصا بین ایران و کشورهای عرب خلیج فارس مطرح شود.