جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز شنبه در یک مصاحبه ضمن اشاره به این که به دنبال یافتن «راه میانه» برای نجات برجام است با اشاره به تحریمهای روسیه گفت که «نفع اروپا» هم در احیای توافق با ایران است.
آقای بورل در مصاحبه با روزنامه فایننشال تایمز که روز شنبه، ۱۷ اردیبهشت، منتشر شد میگوید که برای خروج از بنبستی که سد راه احیای برجام شده در پی یافتن «راهی میانه» برای حل مشکل سپاه پاسداران است.
او میگوید که خواستار سفر انریکه مورا، مذاکرهکننده اتحادیه اروپا، به تهران برای گفتوگو درباره این مسئله باقیمانده است و از این آخرین تلاش به عنوان «آخرین تیر ترکش» خود یاد میکند.
دیپلماتهای غربی هفته گذشته گفته بودند که اروپاییها در تازهترین تلاش خود برای عبور از بنبست مذاکرات وین و نجات توافق هستهای با ایران، پیشنهاد سفر دوباره آقای مورا به تهران را با مقامهای ایرانی در میان گذاشتهاند.
با این حال به گفته جوزپ بورل، ایران از پاسخ به این دعوت «بسیار اکراه دارد».
هفته گذشته گفته میشد که آقای مورا تلاش خواهد کرد جمهوری اسلامی را متقاعد کند که متن نهایی توافق را بدون حذف نام سپاه از فهرست سازمانهای تروریستی آمریکا امضا کند و حل و فصل این مسئله را به زمانی دیگر در آینده واگذار کند.
بیش از یک سال پیش، مذاکرات برای بازگشت دو طرف به تعهدات در چارچوب برجام با حضور چین و روسیه و اعضای اروپایی برجام در وین آغاز شد، اما از ۲۰ اسفندماه پارسال مذاکرات متوقف مانده است.
گزارشها حاکی است که جمهوری اسلامی سه شرط از جمله خروج سپاه پاسداران از فهرست سازمانهای تروریستی آمریکا، تعهد واشینگتن به عدم خروج دوباره از برجام و رفع همه تحریمهای ایالات متحده را بهعنوان شروط نهایی شدن توافق اعلام کرده است.
گفته میشود که مقامهای ایرانی خروج سپاه از فهرست تروریستی را به عنوان درخواست دقایق آخر در جریان مذاکرات مطرح کردهاند. از میان این شروط تاکنون دو شرط نخست از سوی دولت جو بایدن رد شده است.
حال به نوشته فایننشال تایمز، آقای بورل در حال بررسی این راه حل است که برچسب تروریستی از روی سپاه پاسداران برداشته شود، اما تحریمهای بخشهای امنیتی و اقتصادی آن باقی بماند. این روزنامه همچنین اشاره میکند که یک راه حل دیگر این است که سپاه از فهرست تروریستها خارج شود، اما نام سپاه قدس یعنی شاخه برونمرزی آن در این فهرست بماند.
با این حال با توجه به فشار روزافزون جمهوریخواهان بر دولت جو بایدن در داخل و فشار متحدان آمریکا بهویژه اسرائیل در خارج، به نظر میرسد که دولت آمریکا قرار نیست در وضع سپاه تغییری ایجاد کند، نکتهای که در گفتههای مقامات این دولت به آن اشاره شده، تا آنجا که این دولت اکنون این گزینه را بررسی میکند که شاید اصلا توافقی حاصل نشود.
اما به گفته جوزپ بورل وضع تغییر کرده و اکنون علاوه بر ایران و آمریکا که به این توافق نیاز دارند، نفع اروپا نیز در احیای برجام است.
او گفت: «ما اروپاییها هم از این توافق بسیار منتفع خواهیم شد... الان دیگر برای ما خیلی جالب خواهد بود که یک تامینکننده [انرژی] دیگر هم داشته باشیم.»
اتحادیه اروپا در کنار آمریکا برای مقابله با تهاجم روسیه به خاک اوکراین که بیش از دو ماه پیش اتفاق افتاد به جای رویارویی مستقیم به تحریم گسترده مسکو روی آورده و از آنجا که بسیار متکی نفت و گاز روسیه است اکنون به دنبال جایگزینی برای آن میگردد.
بر اساس ششمین بسته تحریمی اروپا علیه روسیه، اتحادیه اروپا قصد دارد ظرف شش ماه آینده واردات محصولات نفت خام و تا پایان سال جاری میلادی واردات نفت پالایششده از روسیه را به طور کامل محدود کند.
احیای توافق اتمی برجام و لغو تحریمهای انرژی که آمریکا علیه ایران وضع کرده دست اروپا را برای خرید نفت و گاز از بازاری دیگر باز خواهد کرد.