محمد خاتمی، رئیسجمهوری سابق ایران، با اشاره به اعتراضات سراسری اخیر در کشور از مقامات جمهوری اسلامی خواسته است که به مطالبات مردم توجه کنند و از «تحقیر» آنها بپرهیزند.
وی روز سهشنبه ۲۶ دى در پیام تسلیتی که به مناسبت حادثه غرق شدن کشتی سانچی و مرگ خدمه آن نوشته است، گریزی به اعتراضات خونین هفتههای اخیر در کشور زده و گفته که «همه دستگاهها باید سهم خود را در قصور و تقصیر بپذیرند».
به گفته وی، «باید فضایی فراهم آید که مردم بتوانند خواستها و مطالبات خود را با امنیت و حتی بدون لکنت بر زبان آورند. و دستگاههای مسئول را ملزم به پاسخگویی و اصلاح بینشها و روشها و نیز برنامهریزی سنجیده برای حل مشکلات کنند».
اعتراضات اخیر در ایران که حدود یکصد شهر در اقصی نقاط کشور را فراگرفت دستکم ۲۵ کشته بر جای گذاشت. در این میان بیانیهای که مجمع روحانیون مبارز به ریاست محمد خاتمی در رابطه با اعتراضات صادر کرد که با اظهارات اصولگرایان و منصوبان رهبر جمهوری اسلامی شباهتهای زیادی داشت، انتقادات بسیاری برانگیخت تا جایی که صادق زیباکلام، نزدیک به اصلاحطلبان، نوشت که او با این عمل اعتبار خود و جریان اصلاحات را میان جوانان و لایههای کم درآمد جامعه از دست داد.
بیانیه مجمع روحانیون نیز اعتراض مدنی را حق مردم میدانست، اما همزمان تاکید داشت که این اعتراضات باید از طریق مجاری قانونی باشد، گفتهای که دیگر مقامات جمهوری اسلامی نیز این سالها بارها بیان کردهاند اما در عین حال از اعطای مجوز برگزاری تجمع به معترضان همواره خودداری کردهاند.
در بخشی از آن بیانیه آمده بود: «حوادث تلخ روزهای اخیر در نقاط مختلف کشور نشان داد که عناصر فرصتطلب و عوامل آشوبگر با سوءاستفاده از اجتماعات و اعتراضات آرام مردمی با ایجاد آشوب، ناامنی، تخریب اموال عمومی، اهانت به مقدسات دینی و ملی، و حتی قتل انسانهای بیگناه، اهداف پلید دشمنان را دنبال میکنند».
اما اکنون محمد خاتمی به مقامات جمهوری اسلامی توصیه میکند که «از تحقیر مردم و نمک پاشیدن بر زخمهای آنان» خودداری کنند و در راه «همبستگی اجتماعی و ملی» گام بردارند و «به شناخت مشکلات و دردهای مردم و نیز اطلاعرسانی درست بپردازند».
آقای خاتمی در ادامه نوشته است: «مبادا که نومیدی از اقدامها و دلخوری از تبلیغات رسمی و بی توجهی به رأی و اراده ملت سبب کاهش امید به آینده شود و مردم رو به رسانهها و پایگاهها و محافلی بیاورند که خیر مردم را نمیخواهند و هدفی جز تضعیف اصل نظام، مأیوس کردن مردم از بهبود اوضاع و حتی تحریک عمومی به خشونت و افراط گرایی و تخریب ندارند».
وی در انتهای پیام خود نوشته است: «ایران متعلق به همه ایرانیان است و دستگاههای مسئول که اعتبار و مشروعیت خود را از مردم گرفتهاند در برابر این مردم مسئولاند و باید حق حرمت آنان را پاس بدارند. باید راه گفتوگو و تعامل گشوده شود و عرصه بیان مطالبهها و حتی اعتراضهای قانونی باز شود و نخبگان و مردم چون گذشته نسبت به امنیت کشور و ثبات آن که شرط لازم برای توسعه پایدار و همه جانبه و تحقق آزادی و عدالت و اسقرار مردم سالاری است هوشیار باشند».
پیش از این کاظم صدیقی امام جمعه تهران به طور تلویحی معترضان را «آتوآشغال» نامیده بود که این امر انتقادهای زیادی برانگیخت، اما در این میان اظهارات شماری از اصلاحطلبان نیز اعتراضات بسیاری را موجب شد؛ از جمله حمیدرضا جلاییپور که طرفداران سرنگونی جمهوری اسلامی را «کرکس» خواند و عباس عبدی که خواستار برخورد با معترضان شده بود.