روزنامه آمریکایی والاستریت جورنال در گزارشی به تاثیر فیلترینگ اپلیکیشن تلگرام بر فعالیتهای اقتصادی شهروندان ایرانی پرداخته است، تمهیدی که دولت ایران برای مهار اعتراضات سراسری در کشور بهطور موقت به کار بسته بود.
این گزارش که روز پنجشنبه پنجم بهمن منتشر شده برای نمونه حرفهای «مجتبی»، گرداننده یک فروشگاه حیوانات خانگی، را بازتاب داده که میگوید او دیگر نمیتوانست تقاضای مردم را از طریق تلگرام جواب بدهد و سفارشهایشان را برای آنها ارسال کند. به خاطر همین مجبور شده بود که خودش به خانه مشتریان برود و پرسوجو کند.
مجتبی گفته است: «این دوره و زمانه دیگر همه از تلگرام استفاده میکنند. نمیدانم آنها [دولت] چی فکر میکردند. مشتریهای من خیلی ناراضی بودند.»
یکی از آخرین آمارهایی که مدیرعامل تلگرام اعلام کرده حکایت از آن دارد که بیش از ۴۰ میلیون ایرانی کاربر این اپلیکیشن هستند، اما آنچه موجب وحشت حکومت ایران شد استفاده گسترده ایرانیان از این اپلیکیشن در جریان اعتراضات سراسری در کشور بود که از روز هفتم دی با شعارهای اقتصادی در مشهد آغاز شد و در ادامه جمهوری اسلامی و رهبری آن را هدف قرار داد.
تهران اپلیکیشن تلگرام را فیلتر کرد و سرعت اینترنت را پایین آورد تا بتواند مانع اطلاعرسانی درباره اعتراضات بشود. این فیلترینگ دو هفته ادامه داشت و به کسب و کار هزاران شهروند ایرانی که از اپلیکیشن تلگرام برای کار خود استفاده میکردند ضربه زد.
والاستریت جورنال در بخشی از گزارش خود از قول سام بلاتیس مدیر عامل یک شرکت تکنولوژیک که بر خاورمیانه تمرکز دارد نوشته که «رابطه ایران با اینترنت یک رابطه عشق و نفرت است.».
به گفته وی، «اینترنت یکی از معدود عرصههای تجاری غیرنفتی در ایران است که رشد بسیاری داشته و از آنجا که دولت نتوانسته آن را مهار کند، همچنان این عرصه گسترش مییابد».
برخی از مدیران مشاغل در ایران میگویند که با فیلترینگ تلگرام اعتقاد خود را به حسن روحانی از دست دادهاند چرا که وی همواره در مناظرات خود خواستار آزادیهای بیشتر بود و از دسترسی به اپلیکیشنهایی مانند تلگرام دفاع میکرد. اما آیتالله علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی و نزدیکان او معتقد به سختگیری در این زمینه هستند.
با این حال مقامهای ایران اذعان دارند که این فیلترینگ تاثیرات منفی اقتصادی داشته است به طوری که محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات گفته که نقل و انتقالات بانکی نیز در طول آن دو هفته ۴۰ درصد کاهش داشته است.
او همچنین تاکید کرده که باید توازنی میان الزامات امنیتی در کشور و استفاده مردم از ابزارهای ارتباطاتی و فعالیتهای اقتصادی اینترنتی برقرار شود. آقای آذری جهرمی سپس اضافه کرده که درآمد پست ملی ایران در آن زمان ۱۸ درصد کاهش یافته بود.
وال استریت جورنال بر اساس دادههای یک حساب توییتری که روزهای اعتراضات برای ثبت تاثیرات اقتصادی این رخدادها در ایران فعال شده بود مینویسد که دستکم ۵۰ هزار شرکت ایرانی در فعالیتهای اقتصادی خود به نحوی از تلگرام بهره میبرند، اما آماری که مثلا افشین کلاهی، رئیس مجمع تشکلهای دانش بنیان اتاق بازرگانی ارائه داده از این کمتر است.
به گفته او، ۱۰ تا ۱۵ هزار کسبوکار در حال حاضر در کشور ما به صورت کاملا مجازی اداره میشوند و درصورت دائمی شدن فیلترینگ به صورت کامل ورشکسته خواهند شد.
اقتصاد تکنولوژی ایران در مقیاس جهانی کوچک است، اما در عین حال به سرعت رو به گسترش دارد به طوری که سال گذشته شماره کاربران تلفن همراه در کشور به ۴۷ میلیون رسید که نزدیک ۶۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل میدهد.
با این حال هنوز در ایران شبکههای اجتماعی مانند فیسبوک و توییتر فیلتر هستند علیرغم آن که حسن روحانی میگوید تکنولوژی در کشور باعث کارآفرینی شده و حدود ۳۰ هزار شغل کاملا به شبکههای اجتماعی وابسته هستند. اما احتمالا منظور او در اینجا تلگرام بوده است.