حسن امینی، رئیس شورای مجمع فقهی جمعی از علمای کردستان ایران و مدیر مدرسە امام بخاری در سنندج، در گفت‌وگو با رادیوفردا ضمن اعتراض به «بازداشت گستردۀ علمای اهل سنت»، از «سکوت روحانیون شیعه» در قبال سرکوب معترضان در چند ماه گذشته نیز انتقاد کرد.
آقای امینی به رادیوفردا گفت که بیش از ۲۰ ماموستا در شهرهای مختلف کردنشین، به‌دلیل همراهی با مردم و طرح مطالبات معترضان، طی هفته‌های اخیر بازداشت شده‌اند و تعداد دیگری احضار و بازجویی شده‌اند.
ماموستا در لغت به معنی استاد است و به عالمان دینی اهل سنت در کردستان گفته می‌شود.
هرچند که اعتراضات به کشته‌شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد در شهرها و استان‌های متعدد ایران بیش از چهار ماه جریان داشت اما در شهرهای کردنشین و همچنین استان سیستان و بلوچستان پررنگ‌تر از سایر مناطق ادامه یافت. براساس اعلام شبکه حقوق بشر کردستان، بیش از ۱۰۴ شهروند کُرد در جریان این اعتراضات کشته شده‌اند.
حسن امینی، رئیس شورای مجمع فقهی جمعی از علمای کردستان، در گفت‌وگو با رادیوفردا می‌گوید که بعد از کشته‌شدن مهسا امینی (ژینا) که «مظلومانه به قتل رسید»، تظاهرات و راهپیمایی در شهرهای مختلف ایران شکل گرفت، اما حالا که «تظاهرات تقریباً کم شده»، در مناطق اهل سنت، «مطالبات قانونی و مدنی و دینی توسط علمای اهل سنت چه در کردستان و چه در سیستان و بلوچستان مطرح می‌شود و همین باعث ناراحتی حکومت است».
به‌گفتۀ آقای امینی، «حکومت می‌خواهد همۀ اعتراضات را تمام کند و بخواباند. در صورتی که هیچ کدام از مطالبات مردم پاسخ مثبتی از سوی حکومت نگرفته. اما رهبران اهل سنت کوتاه نیامده‌اند و بیانیه می‌نویسند، سخنرانی می‌کنند و مطالبات را مطرح می‌کنند. حکومت اما تحمل نمی‌کند، می‌گوید نباید حرف بزنید، نباید مطالبه داشته باشید».
مولوی نقشبندی، امام جمعه راسک، و مولوی مرادزهی، مشاور مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان، از چهره‌های شاخصی هستند که تاکنون بازداشت شده‌اند. از مولوی نقشبندی هیچ اطلاعی در دست نیست و مولوی مرادزهی به مشهد منتقل شده است.
حسن امینی می‌گوید: «مولوی نقشبندی به دادگاه ویژه روحانیت احضار شده بود. رفته و دیگر ناپدید شده و کسی دیگر او را ندیده. ملا مرادزهی هم دمِ درِ خانه‌اش بازداشت شده. در کردستان، آذربایجان غربی و کرمانشاه ماموستاهای زیادی بازداشت شده‌اند و همۀ این بازداشت‌ها هم غیرقانونی است. حتی احضاریه نفرستادند و یکباره ریخته‌اند توی خانه یا در جاده و خیابان بازداشت کرده‌اند.»
مولوی مرادزهی پیش از بازداشت در گفت‌وگو با رادیوفردا تنها راه برون‌رفت از وضعیت اعتراضی فعلی را این گفته بود که به مشکلات مردم رسیدگی شود، تبعیض‌ها برطرف شود و نگاه شهروند درجه سه و چهار به مردم این استان مخصوصاً اهل سنت نباشد: «مخصوصاً کسانی که جنایت جمعه‌های خونین را مرتکب شده‌اند باید مجازات شوند، هم مباشرین و هم آمرین. تنها راه‌حلش همین است. طبعاً آن‌ها از هر طریقی اقدام می‌کنند و می‌خواهند که این اعتراضات نباشد، ولی خب این امکانش نیست و مردم هیچ موقع فکر نکنم تن به این قضیه بدهند.»
ماموستا حسن کوهی در سردشت، ماموستا ابراهیم سلیمی در پیرانشهر، سید طارق حسینی در جوانرود، ماموستا ابراهیم کریمی ننله و ماموستا لقمان امینی در سنندج از جمله روحانیون اهل سنت هستند که بازداشت شده‌اند. ماموستا سیف‌الله حسینی هم که آذرماه بازداشت شده بود به اتهام «توهین به رهبران انقلاب» به ۱۷ سال حبس محکوم شده است.
جمعی از ماموستایان، مدرسان و امامان جمعه سنندج و دهگلان در استان کردستان سی‌ام آبان ماه با انتشار بیانیه‌ای مشترک خواستار برگزاری یک همه‌پرسی زیر نظر سازمان‌های بین‌المللی در ایران و همچنین خواستار محاکمه و مجازات تمام کسانی شده بودند که در کشتن و زخمی‌کردن مردم معترض نقش داشتند.
حسن امینی، مدیر مدرسه امام بخاری در سنندج، به رادیوفردا می‌گوید: «علمای اهل تشیع هیچ کاری نکردند، هیچ حرفی نزدند. چهار ماه مردم شیعه و سنی در خیابان‌ها مطالبات خود را مطرح کردند، اما روحانیون شیعه هیچ همراهی نکردند و هیچ حرفی نزدند. علمای اهل سنت اما کنار مردم ایستادند و در آخرین بیانیه‌ای که منتشر کرده‌ایم گفته‌ایم که اگر یک نفر فقط از ما زندان نباشد، آن یک نفر مطالبات را دنبال خواهد کرد.»
هم‌زمان با بازداشت گستره علمای اهل سنت، رسانه‌های وابسته به حکومت به‌طور هماهنگ به انتقاد از سخنان مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان و از بانفوذترین روحانیون اهل سنت، ادامه می‌دهند.
پیشتر منابع رادیوفردا از «ارعاب و تهدید» مولوی عبدالحمید از سوی حکومت خبر داده و گفته بودند که «تقابل و رودررویی کامل» بین دو طرف ایجاد شده است.
این منابع به رادیوفردا گفتند که او را تحت فشار قرار داده‌اند تا همسو با مقام‌های حکومتی اعتراضات مردم را محکوم و در نماز جمعه از «وحدت شیعه و سنی» سخن بگوید و از مردم بخواهد که به خیابان نیایند و اعتراضات را پایان دهند؛ اقداماتی که وی از انجام آن خودداری کرده است.
در بخشی از اسناد هک‌شده از خبرگزاری فارس که آذرماه در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت، نقل‌قولی از علی خامنه‌ای ذکر شده که در آن خواستار «بی‌آبرویی» امام جمعه اهل سنت زاهدان می‌شود. مولوی عبدالحمید در واکنش به این خبر در خطبه‌های نماز جمعه گفت «عزت و آبرو را خدا می‌دهد».
حسن امینی، رئیس شورای مجمع فقهی جمعی از علمای کردستان ایران، به رادیوفردا می‌گوید: «حکومت کسانی را می‌خواهد که تسلیم صددرصد باشند، حرف نزنند و گوش‌به‌فرمان باشند. در حالی که رهبران واقعی، چه دینی چه مذهبی و چه ملی، نمی‌توانند ساکت بنشینند. مولوی عبدالحمید هم نقش رهبری ملی را برای مردم بلوچ دارد و هم رهبر مذهبی منطقه است و مردم او را دوست دارند. حرف‌هایی هم که زده، علنی زده. اگر حرف‌هایش نادرست است، حکومت باید نادرستی حرف‌های او را تبیین کند نه این‌که بگوید حرف‌های شما درست است، ما می‌دانیم، ولی نباید حرف بزنید.»
به‌گفته آقای امینی، «در این چهل و چند سال کمتر پیش آمده که اجازه بدهند مردم حرف خودشان را بزنند و مطالبات خود را مطرح کنند. اصول قانون اساسی هم که به حقوق اقلیت‌های ملی و قومی و مذهبی مرتبط است، کاملاً متروک شده و رهبران مطالبه می‌کنند و می‌گویند که چرا ما باید از زبان مادری و از حقوق خودمان محروم باشیم؟»
مولوی گرگیج، امام جمعه سابق آزادشهر، دیگر روحانی سرشناس اهل سنت است که به گفته نزدیکانش در حصر خانگی قرار دارد. حسن امینی می‌گوید که این وضعیت « صددرصد غیرقانونی است. اصل ۱۲ قانون اساسی می‌گوید که اهل سنت در مناطق خودشان آزاد هستند. وقتی منطقه اهل سنت است، حکومت حق ندارد تعیین کند که چه کسی چه بگوید و امام جمعه باشد و نباشد».
او می‌افزاید: «مولوی گرگیج سنش بالا است و بالاتر از ۸۰ سال سن دارد . یکسال او را کنار گذاشتتند و این یکسال، تمام شده. به صورت غیرقانونی نمی‌گذارند امام جماعت برود اما مردم هر هفته می‌روند و او را با خود به مسجد می‌برند».
مولوی گرگیج در ماه‌های اخیر به سرکوب خشونت‌آمیز معترضان واکنش نشان داده و از جمله در نماز جمعه ۱۶ دی از اعدام‌های فله‌ای و بازداشت‌ها به شدت انتقاد کرده بود. او ۱۲ مهر هم از رخدادهای جاری در کشور به‌ویژه تیراندازی نیروهای حکومتی به معترضان در «جمعه خونین زاهدان» به عنوان «فاجعه» نام برده بود.
حسن امینی می‌گوید «ما بیش از هزار روحانی اهل سنت داریم و صد نفر را هم بازداشت کنند بقیه مطالبه‌گر هستند. این فشارها و بازداشت‌ها هیچ فایده‌ای ندارد برای حکومت گران تمام می شود. و بیشتر معلوم می‌شود که سرکوب می‌کند».
آقای امینی که خود نیز از سوی نیروهای امنیتی بارها احضار و بازجویی شده، می‌گوید: «گاهی با من صحبت می‌کنند و مرا به جایی می‌برند که صحبت کنیم. من هم مثل بقیه علمای اهل سنت هستم و کنار ننشستم. خودم را هم آماده کرده‌ام که برای من هم مسئله‌ای پیش بیاید. سن و سالم بالا است و ۷۷ سال دارم ولی به خاطر عقیده‌ام به خاطر انسانیت‌ام برای هر مسئله‌ای آمادگی دارم».
