سخنگوی سازمان انرژی اتمی میگوید در نامهای به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام شد، ایران روند افزایش ظرفیتهای لازم برای تولید گاز یو اف ۶ و یو اف ۴ و ساخت و مونتاژ «کارخانه روتور سانتریفیوژ» را آغاز میکند.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، ۱۴ خرداد به خبرگزاری ایسنا گفته است قرار بود ایران «در چارچوب برجام در انتهای برنامه ۱۵ ساله حداقل به ۱۹۰ هزار سو» غنیسازی دست یابد. او با اشاره به سخنرانی روز دوشنبه رهبر جمهوری اسلامی افزوده است «باید کارهایی را انجام بدهیم که این روند با سرعت بیشتر و در زمان کوتاهتری به دست آید».
آقای کمالوندی میگوید این موضوع در نامهای به آژانس بینالمللی انرژی اتمی، که از سوی نمایندگی ایران در وین تحویل داده خواهد شد، اعلام شدهاست. او در بخشی دیگر از سخنان خود گفته است «در همکاریهای ما با آژانس در سطوح پادمانی، پروتکل الحاقی و برجامی تغییر ایجاد نمیشود و همه را انجام میدهیم».
ساعاتی پیش از اظهارات آقای کمالوندی، آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، از سازمان انرژی اتمی خواست که «هرچه سریعتر» مقدمات لازم برای دستیابی ایران به ۱۹۰ هزار سو غنیسازی اورانیوم را «فعلا در چارچوب برجام» فراهم کند.
رسیدن به ۱۹۰ هزار سو، یکی از خط قرمزهای رهبر جمهوری اسلامی پیش از دستیابی به توافق اتمی وین بود. ظرفیت غنیسازی ایران درحال حاضر حدود شش هزار سو است.
سو، واحد جداسازی ایزوتوپهای اورانیوم است. هگزافلوراید اورانیوم، که فرمول آن یو اف ۶ است، ترکیبی است که در روند غنیسازی اورانیوم بهکار میرود. یو اف ۴ نیز فرمول شیمیایی اورانیوم تترافلورید است. روتور بخشی از سانتریفیوژ است. حسن روحانی فرودین سال گذشته گفته بود ایران در سال ۱۳۸۳ به یو اف ۴ و یو اف ۶ دست پیدا کردهاست. این گازها به سانتریفیوژها تزریق میشوند. شماری از مقامهای ایران گفته بودند تزریق یو اف ۶ به سانتریفیوژهای آیآر هشت ایران، بخشی از «حقوق ایران بر اساس برجام» محسوب میشود.
پس از آنکه دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، رسما اعلام کرد کشورش از توافق اتمی خارج میشود، حسن روحانی، رئیسجمهوری اسلامی گفت به سازمان انرژی اتمی دستور داده است تا آمادگی لازم را برای «غنیسازی صنعتی بدون محدودیت داشته باشد».
سخنگوی سازمان انرژی اتمی میگوید اظهارات روز دوشنبه رهبر جمهوری اسلامی «به این منظور است که در ظرفیتها و زمینههایی که لازم است باید کارهایی به سرعت انجام شود».
آقای کمالوندی در پاسخ به این پرسش که آیا اقدامات تازه ایران ممکن است به خروج اروپا از برجام بیانجامد، پاسخ مشخصی نداده، بلکه گفته ایران قصد ساخت سلاح هستهای را ندارد.
این موضوعیست که مقامهای ایران پیشتر نیز بر آن تاکید کردهاند. با این حال بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، ۱۰ اردیبهشت ماه «اسناد و مدارکی» را به نمایش گذاشت که به گفته او نشاندهنده پیشرفت محرمانه ایران و «فریب جهانیان» از سوی تهران در زمینه جنگافزار و سلاح هستهای است. آقای نتانیاهو مدعی شده بود این اسناد «قاطعانه» ثابت میکند که ایران همچنان جامعه جهانی را با «فریب داده» و برنامه اتمی خود را، بعد از برجام، به نقاط پنهانی، غیر از سایتهای هستهای شناخته شده ایران منتقل کرده است. وزارت خارجه ایران سخنان بنیامین نتانیاهو را «نمایش بچگانه و مسخره» توصیف کرده و گفته بود هدف آن «صحنهسازی برای از بین بردن برجام» است.
بر پایه توافق تیر ماه ۱۳۹۴ میان دولت باراک اوباما، فرانسه، روسیه، چین، آلمان، بریتانیا و ایران، تهران موظف به اعمال محدودیتهای شدیدی بر برنامه اتمی خود است، تحت نظارت و راستیآزمایی بازرسان بینالمللی قرار دارد و باید ثابت کند قصد ساخت و تولید جنگافزار هستهای را ندارد. در مقابل تحریمهای هستهای ایران لغو شدند. با خروج ترامپ از برجام، قرار است تحریمهای آمریکا در ماههای پیشرو بار دیگر بازگردند. با این حال طرفهای اروپایی، چین و روسیه میگویند قصد دارند برجام را حفظ کنند و به آن پایبند باشند.
دونالد ترامپ گفته است توافق اتمی «به ایران اجازه داد غنیسازی اورانیوم را دنبال کند و به مرور زمان، به سرحد ساخت بمب اتمی برسد». او همچنین شدیدا از فعالیتهای منطقهای ایران، توسعه موشکهای بالیستیک و دیگر اقدامات ایران نیز انتقاد کردهاست. رئیسجمهوری آمریکا تاکید کرده خواستار دستیابی به یک توافق جدید و جامع با ایران است، که «همه رفتارهای بیثباتکننده ایران از جمله در سوریه و یمن را شامل شود». مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، نیز فهرستی از ۱۲ شرط را برای دستیابی به توافق جدید با تهران اعلام کردهاست.