سازمان انرژی اتمی ایران روز چهارشنبه ۱۸ خرداد با انتشار اطلاعیهای، از قطع عامدانه دوربینهای «فراپادمانی» آژانس بینالمللی انرژی اتمی در یک مرکز هستهای ایران خبر داد.
در اطلاعیه رسمی این سازمان همچنین آمده است که «فعالیت دستگاه اندازهگیری برخط سطح غنا و فلومتر (OLEM)، متعلق به این سازمان بینالمللی نیز متوقف میشود».
در همین حال، بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، روز چهارشنبه آژانس بینالمللی انرژی اتمی را به «عدم همکاری» و «سوءنیت» متهم کرد.
او گفت که «با توجه به همکاری گسترده ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی، متاسفانه رفتار آژانس رفتاری مناسب این همکاری نبوده است».
آقای کمالوندی با اشاره به حذف دو دوربین از دوربینهای نظارتی آژانس انرژی اتمی در ایران افزود که «برخی از همکاریها که فراتر از پادمان و صرفا بر مبنای حسن نیت بود و جزو تعهدات نبود، متوقف شد».
او تصریح کرد که از طریق این دو دوربین، «اطلاعاتی ضبط میشد که این اطلاعات بعدا میتوانست برای آژانس قابل استفاده باشد» اما ایران دیگر این اطلاعات را در اختیار آژانس نمیگذارد.
این سخنگو همچنین کشورهای غربی بهویژه سه کشور اروپایی عضو برجام را به آغاز «تحرکاتی علیه ایران» متهم کرد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی هشدار داد که ایران اقدامات بیشتری در نظر دارد و ابراز امیدواری کرد که آژانس و کشورهای غربی زودتر «به خودشان بیایند» و تغییر رویکرد دهند.
اجرای تصمیم ایران به قطع فعالیت دوربینهای آژانس درست در روزی رسانهای میشود که قرار است قطعنامه انتقادی آمریکا و اروپاییها علیه جمهوری اسلامی در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی مورد بررسی قرار گیرد.
آمریکا، بریتانیا، آلمان و فرانسه روز سهشنبه، ۱۷ خردادماه، به طور رسمی پیشنویس قطعنامه انتقاد از جمهوری اسلامی به دلیل «بیپاسخ گذاشتن» پرسشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی را به شورای حکام این آژانس ارائه کردند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، در این قطعنامه به صراحت درباره «سه مکان اعلامنشده» ایران به آژانس ابراز نگرانی شده و علت این نگرانی نیز خودداری ایران از «همکاری کافی» با آژانس درباره این سه سایت هستهای عنوان شده است.
مقامهای ارشد اتمی ایران پیشتر به صراحت هشدار داده بودند که تصویب این قطعنامه علیه جمهوری اسلامی میتواند به ابتکارات برای احیای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ میان ایران و غرب، آسیب جدی وارد کند. آنها همچنین تهدید کرده بودند که ایران به اقدامی «قاطع» در پاسخ به این قطعنامه دست خواهد زد.
حال پیش از آن که خبری از شورای حکام منتشر شود، سازمان انرژی اتمی ایران میگوید به فعالیت دوربینها خاتمه میدهد.
با این حال در بیانیه این سازمان تاکید شده است که ایران تنها «دو» دوربین آژانس در «یک» مرکز اتمی را قطع میکند.
خبرگزاری تسنیم روز چهارشنبه در این باره نوشت: «سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران امروز با حضور در یکی از مراکز هستهای بر قطع فعالیت دو دوربین آژانس نظارت کرد.»
در بیانیه این سازمان همچنین آمده است که دو دوربین مذکور «فراپادمانی»اند و «حدود ۸۰ درصد دوربینهای نظارتی پادمانی هستند که کمافیالسابق فعال خواهند بود».
منظور از پادمان سیستم بازرسی آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای تایید صلحآمیز بودن فعالیت اتمی است که زیرمجموعه پیمان منع گسترش یا انپیتی قرار میگیرد.
مقامات جمهوری اسلامی در حالی تصمیم به چنین اقدامی گرفتهاند که بر اساس متن پیشنویس ارسالی به ۳۵ کشور عضو شورای حکام آژانس، قطعنامه آمریکا و اروپا از ایران میخواهد که «فورا به اجرای تعهدات قانونی خود عمل کند و پیشنهاد مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی مبنی بر تعامل بیشتر با هدف شفافسازی و حل و فصل کلیه مسائل پادمانی باقیمانده را بیدرنگ بپذیرد».
آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۹ خرداد در گزارش جدید خود به شورای حکام اعلام کرد که ذخایر اورانیوم غنیشده ایران به بیش از ۱۸ برابر حد مجاز در برجام رسیده است.
روز دوشنبه، ۱۶ خرداد، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، به صراحت گفت که ایران بهطور مداوم به غنیسازی اورانیوم ادامه میدهد و دستیابی آن به منابع قابل توجهی که از خط قرمز عبور کند «بسیار نزدیک است و چند هفته بیشتر نیست».
او افزود: «ایران توضیحاتی ارائه نکرده است که از نظر فنی در رابطه با یافتههای آژانس در سه مکان اعلام نشده باورپذیر باشد. همچنین ایران مکان یا مکانهای فعلی مواد هستهای یا تجهیزات آلوده به مواد هستهای را که در سال ۲۰۱۸ از تورقوزآباد منتقل شده، به اطلاع آژانس نرسانده است».
مدیرکل آژانس تاکید کرد که بهرغم تردیدهای مهمی که در ارتباط با برنامه هستهای «جاهطلبانه» ایران وجود دارد اما راهی جز این نیست که همکاری طرفها با تهران در مورد این برنامه ادامه یابد.