نام نسرین ستوده، وکیل و فعال حقوق بشر که در ایران زندانی است، روز پنج‌شنبه دهم مهرماه، به عنوان یکی از برندگان جایزه معتبر «زندگی درست»، معروف به نوبلِ آلترناتیو، اعلام شد.
خانم ستوده نخستین فعال ایرانی است که این جایزه را از آنِ خود می‌کند.
در بیانیه‌ای که بنیاد «زندگی درست» به همین مناسبت در روز پنج‌شنبه منتشر کرد آمده است که برندگان سال ۲۰۲۰ یک نقطه‌مشترک دارند و آن «مبارزه آن‌ها برای برابری و دموکراسی و عدالت و آزادی» است.
برایان استیونسون، وکیل حقوق مدنی از آمریکا، لوتی کانینگام رِن، فعال محیط زیست از نیکاراگوئه، و آلِش بیالیاتسکی، فعال حقوق بشر از بلاروس، دیگر برندگان جایزه نوبل آلترناتیو (نوبلِ جایگزین) در سال ۲۰۲۰ هستند.
آلش بیالیاتسکی و سازمان غیردولتی ویاسنا که در زمینه حقوق بشر فعالیت می‌کند و نامش در کنار نام آقای بیالیاتسکی در فهرست برندگان آمده است، نخستین برندگان بلاروسی این جایزه هستند.
چهار برنده جایزه نوبل آلترناتیو که توسط یک هیئت داوران بین‌المللی انتخاب شده‌اند، هر یک جایزه نقدی معادل یک میلیون کرون سوئد (حدود ۱۱۰ هزار دلار) نیز دریافت خواهند کرد.
جایزه «زندگی درست» حدود چهار دهه است که به فعالان جامعه مدنی، حقوق بشر و یا محیط زیست داده می‌شود.
در سال ۱۹۷۹، پایه‌گذار این جایزه، جیکوب فون اوکس‌کول، به بنیاد نوبل پیشنهاد داد تا با هزینه خود او دو جایزه نوبل دیگر، یکی در زمینه محیط زیست و دیگری درباره چشم‌انداز زندگی مردم فقیر جهان، در نظر گرفته شود.
بنیاد نوبل این پیشنهاد را نپذیرفت و این سرآغاز تأسیس و فعالیت بنیاد «زندگی درست» در سال ۱۹۸۰ بود «برای ادای احترام و حمایت از مردان و زنان شجاعی که برای حل مشکلات جهانی آستین بالا می‌زنند».
این جایزه که به «جایزه نوبل آلترناتیو» معروف شده، تاکنون ۱۷۸ برنده از ۷۰ کشور دنیا داشته است.
انتخاب برندگان از میان انبوه نامزدها با هیئتی ۱۲ نفره است که امسال نیز با تصمیم آنان برای اولین‌بار یک فعال ایرانی نیز به‌عنوان برنده این جایزه معرفی شده است؛ نسرین ستوده، وکیل و فعال حقوق بشر که در زندان به سر می‌برد.
گفت‌وگو با مدیر اجرایی بنیاد «زندگی درست»
درباره بنیاد «زندگی درست» و این انتخاب، اوله فون اوکس‌کل، مدیر اجرایی این بنیاد، در گفت‌وگو با هانا کاویانی در رادیو فردا گفت که «امسال ۱۸۰ نفر برای این جایزه نامزد شده بودند. روال این است که افراد از سراسر دنیا نام‌هایی را ارائه می‌دهند. نامزدهایی که معرفی شده بودند برای ما روشن کرد که موضوع دموکراسی در جهان و همچنین افراد شجاعی که برای آن مبارزه می‌کنند، خیلی پررنگ است.
با توجه به این موضوع، دموکراسی به‌نوعی تبدیل به موضوع امسال جایزه شد و در نتیجه ما به نام چهار برنده از چهار قاره رسیدیم که به اشکال گوناگون برای آزادی، دموکراسی و حقوق برابر فعالیت می‌کنند.»
مدیر اجرایی بنیاد «زندگی درست» درباره انتخاب نسرین ستوده از ایران نیز گفت او «اولین دریافت‌کننده ایرانی این جایزه است. همچنین از بلاروس برای اولین بار یک فعال برنده این جایزه شد. ما وضعیت را در تمام دنیا دنبال می‌کنیم و اطلاعات بسیار زیادی در طول روند معرفی نامزدها دریافت می‌کنیم. و بسیار خوشحالیم که امسال ایران را در جمع برندگان، آن هم با شناخت یک شهروند بسیار فوق‌العاده از آن کشور، داریم.»
سؤال دیگری که مدیر اجرایی بنیاد «زندگی درست» به آن پاسخ داد، این بود که چنین جایزه‌ای چه کمکی به فعالانی مانند نسرین ستوده می‌کند؟
اوله فون اوکس‌کل: «این سؤال خیلی خوبی است. بله، در زمینه جایزه، پرستیژ و جایزه نقدی و توجه بین‌المللی مهم است. اما در طول سال‌ها یک شبکه‌ای از برندگان جایزه به وجود آمده که یک چتر حمایتی ایجاد می‌کند.
خود بنیاد هم به این شکل حامی خواهد بود، چرا که مثلاً ما یک جایگاه مشورتی در سازمان ملل متحد داریم و در دفتر آن سازمان در ژنو دفتر داریم که موقعیتی مهم‌تر پیدا کرده است. در نتیجه چهار برنده این جایزه، از امروز به بعد عضوی از یک شبکه فوق‌العاده از نظر حمایت و همبستگی شده‌اند.»
نسرین ستوده که با اتهامات سیاسی به ۳۳ سال حبس و ۱۴۸ ضربه شلاق محکوم شده و در زندان از ۲۰ مرداد ۹۹ در اعتراض به وضعیت زندانیان سیاسی اعتصاب غذا کرده بود، روز پنجم مهرماه اعتصاب غذایش را شکست.
در مدتی که او در اعتصاب غذا به سر می‌برد، صدها نفر از فعالان و نویسندگان و شخصیت‌های فرهنگی از سراسر دنیا با امضای بیانیه‌هایی خواستار آزادی او شدند.
