صد روز از اعتراض های سراسری در ایران میگذرد. اعتراضهایی که جامعهشناسان بر «غیرمتمرکز» بودن آن، فاصله گرفتنش از ادبیات آرمانی، و مختصات زمینی آن تأکید میکنند. ویژگیهایی که بر محور «زن، زندگی، آزادی» نمایشگر تفاوتهای شکلی موج تازه اعتراضها با گذشته میتواند باشد.
در جغرافیای این اعتراضها موقعیت جمهوری اسلامی به عنوان نظام حاکم، معترضان و گروههای مخالف جمهوری اسلامی کجا قرار گرفته است.
نازیلا گلستان، کنشگر سیاسی در پاریس، اعتراضهای اخیر را نقطه عطف میداند و آن را ذیل تغییر نسلی جمعبندی کرده و معتقد است نسلی که با فضای دیجیتال و شبکههای اجتماعی رشد کرده، این اعتراضها را جهانی کرد و به دنبال رهبری کاریزماتیک و چهرهسازی هم پیش نرفت.
احمد وخشیته، استاد علوم سیاسی در مسکو، وحدت در برابر حکمرانی ناکارآمد را دستاورد معرتضان در این صد روز میداند. به گفته او بین حاکمیت و ملت شکافی ایجاد شده و جمهوری اسلامی با مردمی مواجه است که پذیرای رهبری سیاسی نیستند.
آقای وخشیته با اشاره به رو زوال رفتن خرد حاکمیت، تنها راه پیش روی جمهوری اسلامی برای کنترل کشور را در سرکوبی میداند که حالا از حالت خیابانی در آمده، به گفته او به «سرکوب دادگاهی» رسیده است.
استاد علوم سیاسی دانشگاه اوراسیا گروههای مخالف جمهوری اسلامی را در رسیدن به اتحاد و تأثیرگذاری بر معترضان در داخل ایران موفق نمیداند.
فرد پطروسیان، روزنامهنگار در بروکسل، با نقل قولی از واتسلاو هاول سیاستمدار چک بر سرکوبناپذیر بودن اشتیاق مردم به آزادی، حقیقت و عزت نفس تأکید میکند و میگوید «مسئله جمهوری اسلامی» فراتر از حقوق بشر است.
به اعتقاد آقای پطروسیان جمهوری اسلامی فضایی به وجود آورده که موضوع مرگ و زندگی است؛ به این معنا که جمهوری اسلامی مرگ است و معترضان جوان زندگی میخواهند.
نازیلا گلستان در بخش دیگری از صحبتهایش گفت که باید بین اپوزیسیون کلاسیکی، که همچنان به گفته این کنشگر سیاسی، راهکارها و برنامههای چهار دهه گذشته را در قبال جمهوری اسلامی دنبال میکند، با اپوزیسیون مدرنی که با روح خیابانهای ایران نزدیک است، تفاوت قائل شد.
خانم گلستان این اپوزیسیون فردمحور را بیانکننده خواست معترضان برای سیاستمداران جهان میداند.
احمد وخشیته با تأکید بر پرهیز از حرکت به سمت انتزاعیات معتقد است که باید به سمت عینیات رفت و به این رسید که چگونه میشود رفتار جمهوری اسلامی را کنترل و از این حکمرانی نادرست عبور کرد.