با وجود فراهم شدن زمینه خرید هواپیما بعد از توافق هستهای، هنوز اما برخی ایرلاینهای ایرانی به خرید هواپیماهای دست دوم اقدام میکنند. امری که به بالا بودن میانگین سن ناوگان هواپیمایی ایران دامن میزند.
پس از «برجام» چند شرکت هواپیمایی ایران برای خرید هواپیما با شرکتهای سازنده همچون ایرباس، بوئینگ، میتسوبیشی، ای تی آر و سوخو وارد مذاکره شدند.
اکنون به غیر از شرکت هواپیمایی ایرانایر، ماهان، آسمان، زاگرس و ایرانایر تور باقی شرکتهای ایرانی توان زیادی برای خرید هواپیمای نو ندارند، برای همین به خرید هواپیماهای دست دوم چند سال کار کرده روی آوردهاند.
هواپیماهای دست دوم نسبت به هواپیماهای نو، با وجود قیمت کمتر، خرج عملیاتی بسیار بالاتری دارند. برای همین شرکتهای مهم هوایی در جهان اقدام به خرید هواپیماهای نو میکنند و هواپیماهای قدیمی خود را به شرکتهای ضعیف در جهان میفروشند.
ایرلاینهای ایرانی همچنان هواپیماهای دست دوم با عمری نسبتا بالا وارد ایران میکنند. خبرگزاری فارس در گزارشی به نقل از یک منبع آگاه فرودگاهی در ایران آوردهاست که «به تازگی دو شرکت هواپیمایی قدرتمند دنیا اعلام کردند که حاضر هستند در قالب اجاره به شرط تملیک و بدون نیاز به پیش پرداخت، هواپیمای مسافری در اختیار ایران قرار دهند».
با این وجود اواخر سال گذشته سه فروند ایرباس ۳۱۹ از مجارستان وارد ایران شد و در فرودگاه هاشمینژاد مشهد به زمین نشست. این ۳ فروند هواپیمای ایرباس ۳۱۹ همگی در سال ۲۰۰۲ میلادی ساخته شده است و ناوگان ملکی تهرانایر محسوب میشود. این ایرباسها پیش از این در اختیار Hyperion مالتا بوده و پیش از آن نیز براى Rossiya پرواز مى کردند.
تهران ایر امسال رسما افتتاح خواهد شد. پیش از این، تهران ایر دو فروند دیگر ایرباس ۳۱۹ ساخته شده در سال ۲۰۰۳ را وارد ایران کردهاست. و قرار است با این ۵ هواپیما با میانگین حدود ۱۶ سال عمر، کار خود را آغاز کند.
دیگر ایرلاین ایرانی با نام سپهران که در سال ۹۴ در شیراز تاسیس شدهاست نیز با خرید هواپیماهای دست دوم از ایرلاینهای خارجی کار خود را شروع کرد و همچنان با شـش هواپیما مشغول به کار است.
شرکت هواپیمایی کارون که همان ایرلاین نفت سابق است، بهتازگی یک فروند بویینگ ۷۳۷ را به صورت اجاره به شرط تملیک وارد ایران کرد.
ساهاایر نیز کمتر از یک سال پیش یک فروند هواپیمای مسن وارد ایران کرد، که در چند روز گذشته با پایان اورهال آن وارد مسیرهای پروازی خواهد شد. این بوئینگ ۷۳۷ ساها ایر که در شرکت صنایع هواپیمایی ایران اورهال شدهاست، ۲۱ سال سن دارد و ساها ششمین ایرلاینی ست که از آن استفاده میکند.
همچنین شرکت هواپیمایی قشم، یک فروند هواپیمای بیایئی با سن ۲۰ سال را از کشور مالت خریدهاست.
این نمونهها و مثالها، بخش کوچکی از یک نمای گستردهتر است؛ در چند سال اخیر دهها هواپیمای دست دوم توسط شرکتهای هوایی کوچکتر مانند زاگرسایر یا قشمایر با سن بالا وارد شدهاند. معمولا عدد بالای ۱۵ سال، سن زیان دهی یک هواپیما است و بالای بیست سال باید هواپیما از رده خارج شود اما بیشتر هواپیماهای خریداری شده سن بالای ۱۵ سال دارند و بهدلیل ممنوع نبودن خرید هواپیما با عمر بالا در ایران، خطوط هوایی ایرانی سعی نمی کنند هواپیما دست دوم با سن عملیاتی مناسب خریداری کنند و بسیاری از هواپیماهای خریداری شده در هنگام خرید هم فرسوده محسوب میشوند.
از نتایج خرید هواپیماهای دست دوم از سوی ایرلاینهای ایرانی، بالا رفتن میانگین سن ناوگان هواپیمایی ایران است. به طوریکه ناوگان هوایی ایران با ۲۳ سال، در منطقه بیشترین سن را دارد.
به گزارش ایرنا، مسعود قاسمی رئیس اتحادیه صنایع هوایی و فضایی ایران، در این باره گفتهاست: « در حالیکه میانگین سن ناوگان هوایی در منطقه پنج سال برآورد میشود، میانگین سنی هواپیما در ایران ۱۸ سال بیشتر از منطقه و ۲۳ سال است».
بیش از ۸۰ درصد از سقوطهای هوایی در چند سال اخیر یا حوادث خطوط هوایی در ایران متعلق به هواپیماهایی با سن بالای ۱۵ سال بودهاست.