حوادث جادهای علاوه بر آمار بالای کشتهها، خسارات مالی هنگفتی به اقتصاد ایران وارد میکند که عوامل مختلفی از جمله استاندارد خودروها و جادهها و نیز فرهنگ رانندگی مردم در رسیدن به این آمار تاثیر گذارند.
آمارها نشان میدهد در دنیا به ازای هر ۱۰ هزار خودرو حدود ۹ نفر کشته می شوند، در حالی که در ایران به ازای این تعداد خودرو، ۳۷ نفر کشته می شوند. وضعیت نامناسب حوادث جادهای ایران باعث شده بانک جهانی در بررسی و مطالعات خود، وضعیت این حوادث در ایران را بحرانی عنوان کند.
به گزارش ایسنا ایرج محمد فام، عضو شورای عالی حفاظت فنی و بهداشت کار ایران، آماری تکاندهنده از زیانهای مالیِ سوانح جادهای ایران اعلام کرده است. محمد فام با بیان اینکه «روزانه ۹۷ میلیون دلار خسارت ناشی از حوادث جادهای به اقتصاد ایران تحمیل میکند» گفته است: «براساس اعلام مرکز پژوهشهای مجلس هزینه حوادث جادهای در ایران ۸ درصد تولید ناخالص ملی است».
به صورت کلی گفته میشود سه عامل در بروز تصادفات جادهای اثرگذارند؛ انسان، خودرو و جاده.
ایرنا در گزارشی خطای انسانی را عامل بیش از نیمی از تصادفات جادهای کشور اعلام کرده و آورده است که «اگر مسائلی مانند خوابآلودگی رانندگان و قانونگریزی و تخلف را حل شده فرض کنیم، در عمل تصادفات جادهای به کمتر از نصف خواهد رسید».
به گزارش تسنیم رئیس پلیس راه ایران محمدحسین حمیدی گفته است: «۴۰ درصد از سوانح ما از نوع واژگونی است؛ یعنی سانحه تک خودرویی که نشان دهنده نقش عامل انسانی در حوادث جادهای است. نکته جالب این جا است که در همین نوع از سوانح، عمده تلفات انسانی به خودروهایی اختصاص دارد که سیستمهای ایمنی آنها دچار ضعف است یا اینکه خودروها بدنه ضعیفی دارند».
رئیس پلیس راه ایران با تاکید بر ایمن و استاندارد نبودن خودروهای تولید داخل در مقایسه با خودرهای وارداتی تاکید کرده است «در مقایسه با خودروهای ضعیف و ناایمن داخلی، خیلی از خودروهای ۱۰ سال کارکرده وارداتی ایمن که در کشور در حال تردد هستند، در سوانحی مثل چپ کردن خوردو، هیچ مشکلی برای سرنشینان آن به وجود نمیآید، ولی در خودروهای ضعیف داخلی در همان سانحه به یکباره تمام سرنشینان جان خود را از دست میدهند».
به گفته محمدحسین حمیدی «با ایمن سازی خودورها حداقل ۴۰ تا ۴۵ درصد، از آمار تلفات جادهای ایران کاسته میشود».
به گزارش خبرگزاری فارس، بهرام پارسایی نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی ایران، با اعلام اینکه «بیشترین آمار تلفات سوانح جادهای مربوط به خودوری پراید میشود»، خاطرنشان کرده است: «آمار تلفات تصادفات جادهای در ۱۰ سال گذشته نشان می دهد که به ازای ایجاد هر شغل یک کشته، دو معلول، ۱۰ مصدوم و دو زن سرپرست خانوار و دو کودک یتیم داشتهایم آیا ما برای اشتغال زایی باید با مردم بجنگیم؟» اشاره پارسایی به عدم توقف تولید پراید با وجود وعدههای چندباره مسئولانِ صنعت خودروسازی ایران است.
از دیگر دلایل بالا بودن تعداد سوانح جادهای و در پی آن تلفات انسانی در ایران غیر استاندادر بودن برخی از جادهها است. در حال حاضر و طبق اعلام پلیس راه ایران، حدود ۳۴۰۰ نقطه حادثه خیز در جادههای ایران وجود دارد. پلیس راه ایران اعلام کرده است، در ۱۵۰۰ نقطه حادثه خیز از این نقاط، ۵۳۰۰ نفر در یک بازه ۳ ساله جان خود را از دست دادهاند.
رئیس پلیس راه ایران ضمن تایید این آمار گفته است «ما نقاط بسیاری داریم که مستعد حادثه هستند و اینکه تا امروز در آنها سوانح تلخی اتفاق نیافتاده دلیل بر ایمن بودن آنها نیست».
در حالیکه رئیس پلیس راه ایران خواستار سرمایهگذاری برای رفع نقاط حادثه خیز جادههای ایران است دولت بودجه عمرانی کشور در سال ۹۷ را کاهش داده و برای تامین بودجه تصویب شده نیز از اسناد خزانه استفاده خواهد کرد. این اقدام نه تنها باعث توقف تعداد زیادی از پروژههای عمرانی خواهد شد، بلکه میتواند به ناامن شدن جادهها و افزایش تلفات جادهای منجر شود.
بر اساس اعلام پژوهشکده بیمه مرکزی، ایران از نظر تصادفات ناایمن رانندگی در بین ۱۹۰ کشور جهان، رتبه ۱۸۹ را به خود اختصاص داده و از این جهت تنها کشور سیرالئون در غرب قاره آفریقاست که وضعیت نامناسبتری نسبت به ایران دارد.