یک مقام وزارت علوم ایران با اشاره به این‌که حدود ۱۰۰ هزار دانشجوی ایرانی در حال تحصیل در خارج از کشور هستند، از اجرای طرحی به نام «کانکت» برای آنچه «بازگشت دانشجویان و نخبگان» خوانده، خبر داد.
محمدمهدی مسعودی، مدیرکل بورس و اعزام دانشجویان این وزارتخانه، در مصاحبه با یک رسانۀ نزدیک به سپاه پاسداران که روز شنبه چهارم شهریور منتشر شد، گفته که این «پروژه» در معاونت علمی سازمان امور دانشجویان در حال پیگیری است.
او درباره تعداد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور اذعان کرد که «آمار دقیق» در این زمینه وجود ندارد، اما گفت بر اساس اطلاعات ثبت‌شده دانشجویان در سامانه «میخک» وزارت امور خارجه، «حدود ۱۰۰ هزار دانشجوی ایرانی در حال تحصیل در خارج از کشور» هستند.
این مقام وزارت علوم، «آمریکا و کانادا» را کشورهایی با بیشترین دانشجوی ایرانی خواند و بدون اشاره به تعداد این دانشجویان در دو کشور یاد شده اضافه کرد که در اروپا، آلمان با ۱۴ هزار و ایتالیا با ۱۱ هزار دانشجوی ایرانی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
خبرگزاری رکنا در ایران که عمدتاً اخبار اجتماعی را پوشش می‌دهد، به‌تازگی ویدئویی منتشر کرده که در آن از جوانان دارای رتبه‌های برتر کنکور ۱۴۰۲ درباره تمایل به مهاجرت پرسیده می‌شود و جوانان می‌گویند که به مهاجرت فکر می‌کنند.
مدیر رصدخانه مهاجرت ایران مردادماه امسال در نشستی یادآور شد به‌رغم هشدارها در چند سال اخیر مبنی‌بر «مهاجرت عام یا توده‌وار»، دسته‌های مختلف اعم از نخبگان و متخصصان با مهارت‌های گوناگون، آماده مهاجرت از کشور هستند، «زیرا ظرفیت استفاده از سرمایه انسانی خود را فعال نکرده‌ایم، به‌ویژه در حوزه نخبگانی.»
«حراج بزرگ صندلی» در سه دانشگاه مهم دولتی
از سوی دیگر، روزنامه فرهیختگان، وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی، در شماره روز شنبه خود خبر داد که امسال سه دانشگاه مهم دولتی شامل تهران، شریف و امیرکبیر «۱۰ تا ۳۰ درصد» از ظرفیت پذیرش دانشجوی خود را به متقاضیان «شهریه‌پرداز» اختصاص دادهاند.
بر اساس این گزارش، دانشگاه صنعتی شریف برای هر سال از این دانشجویان حدود «۱۰۳ میلیون تومان» شهریه می‌گیرد و تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر دانشگاه امیرکبیر برای این دانشجویان سالی «۵۴ میلیون تومان» هزینه دارد.
فرهیختگان نوشته با وجود کاهش شش درصدی تعداد متقاضیان کنکور سراسری امسال، این دانشگاه‌ها طرفیت خود را افزایش دادهاند و با استفاده از پردیس‌های موسوم به «خودگردان» دانشجویانی را می‌پذیرند که مبالغ هنگفتی برای تحصیل می‌پردازند.
به نوشتۀ این روزنامه، امسال دانشگاه صنعتی شریف در مقطع کارشناسی، ۱۴ درصد ظرفیت خود را به این دانشجویان اختصاص داده و دانشگاه امیرکبیر نیز ۲۳ درصد از ظرفیت خود را برای «پردیس خودگردان» درنظر گرفته است.
بر پایۀ این گزارش، دانشگاه تهران هم برای پردیس کیش خود که «خودگردان» است، ۲۰۰ نفر ظرفیت در نظر گرفته که شامل ۲۷ درصد از کل پذیرش رشته‌های فنی و مهندسی این دانشگاه است و به شکل متوسط هزینه هر سال تحصیل در این دانشگاه «۳۹ میلیون تومان» خواهد شد.
روزنامه فرهیختگان این روش را «حراج بزرگ صندلی» در سه دانشگاه مهم دولتی ایران خوانده و یادآوری کرده که این مراکز آموزش عالی مبالغ «قابل توجهی» از بودجه عمومی را نیز به خود اختصاص می‌دهند.
این گزارش‌ها در حالی منتشر شده‌اند که دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی از بیم مشارکت دانشگاه‌ها در اولین سالگرد اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، فشار بر دانشجویان و اساتید را افزایش دادهاند و در هفته‌های اخیر اخبار متعددی درباره احضار، گرفتن تعهد، اخراج از خوابگاه و اخراج یا تعلیق تعداد قابل توجهی از دانشجویان و اساتید منتشر شده است.
از سوی دیگر، به دلیل همزمانی سالگرد جان باختن مهسا امینی با آغاز سال تحصیلی، گزارش‌هایی درباره تأخیر در آغاز کلاس‌های درس یا برگزاری کلاس‌ها به شکل مجازی در دانشگاه‌های مختلف به گوش می‌رسد.
در همین حال، فاش شدن فرآیند «جذب ۱۵۰۰۰ عضو هیئت علمی همسو» با حکومت به صورت «سهمیه‌ای، فوری و خارج از چارچوب علمی» توسط دولت ابراهیم رئیسی در اواخر مرداد با واکنش‌های بسیاری از سوی شخصیت‌های علمی و سیاسی مواجه شد.
