سه قدرت اروپایی عضو برجام شامل بریتانیا، فرانسه و آلمان روز پنجشنبه ۹ تیر در آستانه برگزاری نشست شورای امنیت، در بیانیه مشترکی بار دیگر در مورد شتاب پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران هشدار دادند و جمهوری اسلامی را به انعقاد فوری توافقی که به «نفع مردم و ملت ایران باشد»، فراخواندند.
در این بیانیه آمده است: «متاسفانه در نشستی که دیروز در دوحه پایان یافت، ایران به یک فرصت دیگر پشت پا زد و به جای آن، درخواست‌های جدید غیربرجامی و به دور از واقعیت را پیش کشید».
این بیانیه می‌افزاید که «اقدامات ایران به سرعت در حال بر هم زدن توازن بسته‌ای است که ما طی ماه‌ها مذاکره برای احیای برجام بر سر آن توافق کرده بودیم».
سه قدرت اروپایی همچنین هشدار داده‌اند که شتاب بخشیدن ایران به فعالیت‌های هسته‌ای خود، پنجره را برای راه حل دیپلماتیک فوری می‌بندد و از همین رو، از ایران خواسته‌اند که تشدید تنش هسته‌ای را متوقف کند و بی‌درنگ به همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باز گردد.
از زمان توقف مذاکرات احیای برجام تنش‌ها بر سر پرونده هسته‌ای ایران افزایش یافته که نشانه‌های آن از جمله صدور قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه تهران به دلیل عدم همکاری با آژانس و واکنش ایران با غیرفعال کردن دوربین‌های نظارتی آژانس است.
ممکن است برجام «به خط پایان نرسد»
در جریان نشست شورای امنیت نیز سفیر اتحادیه اروپا در سازمان ملل متحد گفت که در پی بی‌نتیجه ماندن دور تازه مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در دوحه، این اتحادیه نگران است که مبادا، توافق برای احیای برجام منعقد نشود.
اولوف اسکوگ روز پنجشنبه گفت او دلواپس است که در مذاکرات هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی نتوان «از خط پایان» عبور کرد.
سفیر اتحادیه اروپا با تکرار مضمون بیانیه مشترک سه قدرت اروپایی عضو برجام افزود: «پیام من این است: از این فرصت برای انعقاد توافق، بر اساس متنی که روی میز آماده است، استفاده کنید. اکنون زمان فائق آمدن بر مسائل باقی‌مانده، انعقاد توافق، و احیای کامل (برجام) است».
نشست دوره‌ای شورای امنیت روز پنجشنبه برای بررسی تازه‌ترین گزارش آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، از اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و توافق برجام برگزار شد.
ریچارد میلز، معاون سفیر آمریکا در سازمان ملل، نیز در جریان این نشست تاکید کرد که ایران در جریان مذاکرات اخیر در دوحه، هیچ‌گونه «اضطرار واقعی» برای انعقاد توافق، پایان دادن به بحران هسته‌ای کنونی و دستیابی به لغو تحریم‌ها نشان نداده است.
برآورد وزیر خارجه ایران در گفت‌وگو با همتای قطری
در همین حال، وزیر خارجه ایران روز پنجشنبه گفت که به‌رغم «برآورد منفی» آمریکا از مذاکرات غیرمستقیم در پایتخت قطر برای احیای برجام، دستیابی به توافق هسته‌ای بین تهران و قدرت‌های جهانی همچنان در دسترس و امکان‌پذیر است.
حسین امیرعبداللهیان در تماس تلفنی با محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، همتای قطری خود که میزبانی گفت‌‌وگوهای غیرمستقیم بین ایران و آمریکا را بر عهده داشت، ارزیابی هیئت مذاکره‌کننده ایرانی از دور تازه مذاکرات را «مثبت» دانست و گفت که دستیابی به توافق هنوز در دسترس است.
او سپس بر «عزم» تهران برای «ادامه مذاکرات تا دستیابی به توافقی خوب، واقع‌گرایانه و ماندگار» تاکید کرد.
پیشتر، در پی پایان نشست دو روزه تهران و واشینگتن در دوحه با میانجی‌گری اتحادیه اروپا، وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده بود که گفت‌وگوها پیرامون حل‌وفصل مسائل باقی‌مانده از مذاکرات مربوط به احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ موسوم به برجام، اواخر چهارشنبه «بدون هیچ پیشرفتی» پایان یافت.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پس از پایان مذاکرات در دوحه گفت که واشینگتن «به‌وضوح آمادگی خود را برای انعقاد فوری توافق و اجرای آن برای بازگشت متقابل به تعهدات کامل (برجام) اعلام کرده است».
ند پرایس افزود که «با این حال، ایران مثل قبل مسائلی را مطرح کرده که به‌کلی با چارچوب توافق هسته‌ای برجام نامرتبط است و ظاهرا، (ایران) هنوز برای تصمیم‌گیری اساسی در مورد این‌که آیا خواهان احیای توافق (برجام) است یا به خاک سپردن آن، آماده نیست».
وزیر خارجه ایران اما می‌گوید اگر واشینگتن رویکردی «واقع‌گرایانه» اتخاذ کند، توافق قابل دسترسی است.
مذاکرات برای احیای برجام با روی کار آمدن دولت جو بایدن آغاز شد، اما این مذاکرات از اسفندماه پارسال متوقف مانده بود.
ایران از زمان آغاز مذاکرات احیای برجام از سال گذشته حاضر نشده است به صورت مستقیم با آمریکا بر سر این توافق هسته‌ای مذاکره کند. در دور اخیر گفت‌وگوها در پایتخت قطر نیز، انریکه مورا، در مقام مذاکره‌کننده ارشد اتحادیه اروپا، نقش انتقال پیام طرف آمریکایی را بر عهده داشت.
وب‌سایت خبری تحلیلی «اکسیوس» روز گذشته به نقل از یک مقام آمریکایی که نامش فاش نشده بود، نوشت که متن نهایی توافق از چند ماه پیش آماده شده و همچنان در گرو تصمیم‌گیری طرف ایرانی است.
اختلاف‌ها بین تهران و واشینگتن هنوز به قوت قبل باقی‌ست؛ جمهوری اسلامی دو شرط به گفته مقام‌های آمریکایی «فرابرجامی» را مطرح کرده است که یکی حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا است و دیگری دریافت تضمین از واشینگتن مبنی‌بر عدم خروج دولت‌های بعدی ایالات متحده از توافق فعلی.
دولت جو بایدن اعلام کرده است که حاضر به حذف سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی نیست و نمی‌تواند در مورد سیاست دولت‌های پس از خود در قبال برجام تضمینی به تهران بدهد.
