رئيس کل بانک مرکزی ایران می‌گوید سازوکار واردات اقلام بشردوستانه که با همکاری دولت‌های سوئیس و آمریکا راه‌اندازی شده، «ناکافی» است.
عبدالناصر همتی گفته است پول دارویی که از طریق این سازوکار خریداری شده، «از محل منابع بانک مرکزی در بانک سوئیسی» بوده است و «باید مکانیزم بانکی برای انتقال و تأمین منابع خرید کالاهای اساسی» فراهم شود.
او گفته با پیگیری سفارت سوئیس معامله‌ای به ارزش ۲ و نیم میلیون دلار برای خرید دارو از طریق یک شرکت سوئیسی انجام شده است.
دولت سوئیس روز ۱۰ بهمن اعلام کرد که سازوکار بشردوستانه برای صادرات مواد غذایی و دارو به ایران از روز هفتم بهمن فعال شده است. این محموله شامل داروهای ضدسرطان و داروهای مورد نیاز برای پیوند اعضای بدن بوده است.
بر اساس بیانیه دولت سوئیس، وزارت خزانه‌داری آمریکا تضمین‌های لازم را به بانک سوئیسی برای انجام معاملات خاص داده است.
هدف سازوکار تجاری بشردوستانه سوئیس ایجاد یک کانال امن پرداخت برای صادرکنندگان و تولیدکنندگان مواد غذایی و دارو در سوئیس از طریق یک بانک سوئیسی است تا دریافت پول صادرات آنها به ایران تضمین شود.
بر اساس این بیانیه، وزارت امور اقتصادی سوئيس این اطلاعات را در همکاری با وزارت خزانه‌داری آمریکا راستی‌آزمایی کرده و تضمین می‌کند که کنترل لازم در رابطه با معاملات و انتقال ارز رعایت شده باشد. به همین منظور، وزارت امور اقتصادی سوئيس اطلاعات دریافت شده از بانک‌ها و صادرکنندگان را در اختیار وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار می‌دهد.
برایان هوک، نماینده ویژه امور ایران در وزارت خارجه آمریکا هم با تایید راه‌اندازی این سازوکار مالی، گفته است هدف از این کار تسهیل ارسال دارو، مواد غذایی و کشاورزی به ایران است.
او گفته این روند ادامه خواهد یافت و کالاهای بیشتری به ایران فرستاده خواهد شد.
پیش از این، سیگال مَندلکر، معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا به رادیو فردا با اشاره به اینکه میزان صادرات دارو به ایران در سال‌جاری بیشتر شده، تأکید کرد: «از اینکه غذا، دارو و اقلام بشردوستانه به ایران منتقل شود، بسیار استقبال می‌کنیم».
بر اساس قوانین تحریمی آمریکا، تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران که پس از خروج دولت دونالد ترامپ از برجام در اردیبهشت پارسال به اجرا در آمد مواد غذایی، دارو و سایر اقلام بشردوستانه را شامل نمی‌شود، اما مقام‌های دولت ایران می‌گویند تحریم‌های شدید که تمامی عرصه‌های مهم اقتصاد ایران از جمله صادرات نفت، شبکه بانکی و کشتیرانی را در بر می‌گیرد باعث شده اکثر بانک‌های مهم خارجی از معامله با ایران در زمینه اقلام مختلف پرهیز کنند.
مقام‌های دولت سوئیس می‌گویند راه‌اندازی سازوکار مالی جدید می‌تواند به صادرات کالاهای سوئیسی به ایران بدون نقض تحریم‌های آمریکا کمک کند.
همچنین در یک سال گذشته کشورهای اروپایی عضو برجام تلاش کردند با راه‌اندازی یک کانال مالی مستقل با عنوان اینس‌تکس و برقراری مبادلات بانکی ایران از طریق این کانال، به تداوم توافق‌نامه برجام کمک کنند اما این تلاش نهایتاً به نتیجه نرسید.
دولت ایران بدقولی و ناتوانی کشورهای اروپاپی‌ها را دلیل ملغی شدن اینس‌تکس اعلام کرده است.
