گزارش‌ها از نیویورک حاکی است که وزیر خارجه جمهوری اسلامی روز پنج‌شنبه، ۲۷ تیرماه، در گفت‌وگو با عده‌‌ای از خبرنگاران غربی «پیشنهاد» تصویب پروتکل الحاقی و دائمی شدن آن را در قبال لغو تحریم‌های آمریکا مطرح کرده است.
اولین بار روزنامه بریتانیایی گاردین در گزارشی این خبر را رسانه‌ای کرد، اما با گذشت چند ساعت هنوز هیچ مقام آمریکایی، به‌ویژه از طرف وزارت خارجه این کشور، به این «پیشنهاد» پاسخ نداده است.
از سوی دیگر در ایران نیز خبرگزاری‌ها، از جمله خبرگزاری فارس، از این خبر به عنوان «ادعای گاردین» یاد کرده‌اند.
جولین بورجر، خبرنگار روزنامه گاردین، در یک پیام توییتری می‌گوید که وزیر خارجه ایران در یک «میزگرد مطبوعاتی» در نیویورک این پیشنهاد را مطرح کرده است.
گرچه ایران هم‌‌اکنون «داوطلبانه» در حال اجرای پروتکل الحاقی است، تصویب آن در مجلس شورای اسلامی در زمان حاضر به معنای پذیرش «بازرسی‌های ارتقایافته و دائمی» از فعالیت‌های هسته‌ای است.
این اقدامی است که جمهوری اسلامی در قالب توافق اتمی موسوم به برجام پذیرفته است در سال ۲۰۲۳ یعنی چهار سال دیگر در ازای رفع تحریم‌ها به انجام برساند.
حال گزارش‌ها حاکی از آن است که محمدجواد ظریف در گفت‌وگو با خبرنگاران گفته است که اگر رئیس جمهور آمریکا تحریم‌ها را لغو کند، ایران نیز دیگر چهار سال صبر نخواهد کرد.
به گزارش گاردین، آقای ظریف گفت: «اگر ترامپ بیشتر را در ازای بیشتر می‌خواهد، ما می‌توانیم پروتکل الحاقی را تصویب کنیم و او هم می‌تواند تحریم‌هایی را که گذاشته بردارد.»
خبرگزاری رویترز در واکنش به این پیشنهاد وزیر خارجه ایران، از دست‌کم دو مقام آمریکایی سخن می‌گوید که به نام‌شان اشاره نکرده، اما می‌گوید که به این پیشنهاد چندان روی خوش نشان نداده‌اند.
به گزارش رویترز، واکنش این دو مقام «بدبینانه» بوده است، به این معنا که ایران «سعی دارد اقدامی کوچک را بزرگ‌تر جلوه دهد» تا «از تحریم‌ها خلاص شود».
پروتکل الحاقی در چارچوب برجام قرار بود هشت سال پس از آغاز این توافق تصویب شود و راه را برای بازرسی‌های بیشتر و عمیق‌تر باز کند، اما دولت دونالد ترامپ در اردیبهشت‌ماه سال گذشته از این توافق خارج شد.
در همین زمینه رئیس جمهوری آمریکا روز پنج‌شنبه، ۲۷ تیرماه، تاکید کرد، ایالات متحده به دنبال دستیابی به توافق درازمدت با ایران به عنوان جانشین برجام است.
به گفته دونالد ترامپ، «با یک کشور نمی‌توانید قراردادی کوتاه‌مدت داشته باشید و به قراردادی صد ساله نیاز دارید. طی چند سال آنها در مسیر دستیابی به سلاح اتمی قرار خواهند داشت و این قابل قبول نیست.»
در همین روز جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، نیز در حساب توییتر خود نوشت: یکی از بدترین اشتباهات توافق با ایران... این است که به ایران اجازه داده شد که برنامه غنی‌سازی اورانیوم داشته باشد.
ایران که می‌گوید با ادامه تحریم‌های فزاینده ایالات متحده امکان برخورداری از منافع برجام را ندارد در گام نخست از کاهش تعهداتش در قالب برجام از سقف ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده‌ای که مجاز بود در اختیار داشته باشد، عبور کرد.
گام دوم ایران نیز افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم از ۳.۶۷ درصد به ۴.۵ درصد بود و گام سوم چنان که گفته شده افزایش بیشتر سطح غنی‌سازی خواهد بود.
با این حال ایران تاکید دارد که اگر دیگر طرف‌های برجام به تعهدات خود عمل کنند، همه این موارد قابل بازگشت هستند.
مقام‌های آمریکایی به کاهش تعهدات برجامی ایران واکنش نشان داده و تهران را به «باج‌گیری هسته‌ای» متهم کرده‌اند.
