کمیته پیگیری بازداشتهای تجمعها و تظاهرات اخیر در گزارشی از کتک خوردن سینا قنبری و کبود بودن بدن او، «ضرب و شتم شدید» تعداد دیگری از بازداشتشدگان اعتراضهای اخیر و همچنین توزیع قرص «متادون» در بین زندانیان از سوی مسئولان زندان اوین خبر داده است.
پس از تجمعها و تظاهرات دی ماه در حدود ۱۰۰ شهر در ایران، شماری از زندانیان سابق سیاسی و فعالان حقوق بشر، کمیتهای با عنوان کمیته پیگیری بازداشتهای دی ۹۶، تشکیل دادند.
این کمیته در گزارشهای قبلی خود از جمله در روز ۱۷ دی، از درگذشت سینا قنبری در زندان اوین خبر داد. گزارشی که بازتاب گستردهای داشت و شماری از نمایندگان مجلس خواستار رسیدگی به آن شدند.
حال، کمیته پیگیری بازداشتهای دی ۹۶ گزارش دیگری درباره مرگ سینا قنبری و نحوه برخورد با دیگر بازداشت شدگان منتشر کرده است.
به گزارش وبسایت کلمه و همچنین بر اساس نوشتههای مهدی محمودیان، از اعضای این کمیته، بین روزهای ۹ دی تا ۱۲ دی، نزدیک به ۴۰۰ تن از بازداشتشدگان تجمعهای اخیر در تهران به قرنطینه زندان اوین تحویل شدهاند.
براساس این گزارش، اکثر این افراد به دست ماموران نیروی انتظامی در خیابانها بازداشت و پس از چند ساعت نگهداری در بازداشتگاه های این نیرو در سطح شهر و همچنین تشکیل پرونده مقدماتی به زندان اوین منتقل شدهاند.
به گفته این کمیته، اکثر بازداشت شدگان از «فحاشی و رفتارهای زننده مامورین» در زمان بازداشت در بازداشتگاههای نیروی انتظامی خبر میدهند و برخی از بازداشت شدگان نیز در این مدت «به شدت مورد ضرب و شتم» قرار گرفتهاند.
کمیته پیگیری بازداشتهای دی ۹۶ همچنین به نقل از دو «شاهد عینی» اعلام کرد که سینا قنبری دو روز قبل از مرگ بازجویی شده و «بعد از بازداشت به هم اتاقیهایش میگوید که خانه تکانی داشتهاند (کتک خورده) به نحوی که برخی از بخشهای بدنش به شدت کبود بوده است».
براساس این گزارش، پیکر سینا قنبری صبح روز ۱۵ دی، در حالی که «کیسه زباله به دور گردنش بسته شده بود، در کف سرویس بهداشتی قرنطینه زندان اوین توسط زندانیانی که وظیفه نظافت کردن را بر عهده داشتهاند، پیدا شده است».
کمیته پیگیری بازداشتهای دی ۹۶ اعلام کرد که «نمیتواند تایید کند که آیا اساسا خودکشی با کیسه زباله به عنوان طناب و آویزان شدن سینا قنبری در آن محل امکان پذیر بوده است یا نه».
محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، اعلام کرده که سینا قنبری که در زندان اوین فوت کرده، «معتاد» بوده و خودکشی کردهاست.
مقامهای نیروی انتظامی استان مرکزی نیز شبیه همین این ادعا را درباره وحید جعفری که در زندان اراک جان سپرد، مطرح کردهاند.
محمد نجفی، وکیل دادگستری، اما این ادعای مقامهای نیروی انتظامی استان مرکزی را تکذیب کرده بود. او چند روز پس از سخنانش، در روز ۲۵ دی در مقابل منزل شخصیاش بازداشت شد.
در روزهای گذشته، همچنین خبری مبنی بر «بازداشت شهاب ابطحیزاده جوان ۲۰ساله اهل اراک و سپس رها شدن جسد او مقابل منزل پدرش» در شبکههای اجتماعی منتشر شده بود.
با این حال، در این مورد هم قاسم عبداللهی، رئیس کل دادگستری استان مرکزی، اعلام کرد که مرگ این فرد «ارتباطی با ناآرامیهای اخیر ندارد و این فرد به دلیل تزریق مواد مخدر جان باختهاست».
اما علی مطهری، نایب رئیس مجلس، روز یکشنبه اول بهمن، خواستار تحقیق درباره مرگ افرادی شده بود که «گفته میشود در حوادث اخیر در زندانهای کشور خودکشی کردهاند».
پیش از این نسرین ستوده، وکیل دادگستری، در مصاحبههایی خواستار آن شده که یک کمیته مستقل این ادعاها را بررسی کند.
به گفته خانم ستوده، «تعدادی از معترضان بازداشتشده طی تماسهای تلفنی از زندان اوین به او گفتهاند مقامات امنیتی پیش از دیدار متهمان با یک مسئول قضایی در زندان، به آنان توصیه کردهاند برای تسریع آزادیشان در جلسه با او، داروی متادون درخواست کنند».
در این زمینه، محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس، روز ۲۶ دی، در توئیتر خود نوشت: «یکی از زندانیانی که اخیراً در زندان فوت کرد، در تماس با خانواده خود گفته بود که زندانیان به خوردن قرصهایی مجبور شدهاند که حال آنها را بد میکردهاست».
این موضوع از سوی سازمان زندانها تکذیب شده است.
در همین حال، کمیته پیگیری بازداشتهای دی ۹۶ اعلام کرد که از بین حدود ۴۰۰ فرد بازداشت شده در این تجمعها، «بیش از ۱۵۰ نفر رسما درخواست داروهایی مر تبط با اعتیاد را داشتهاند که طبق قوانین زندان، باید با بررسی و تایید پزشک در اختیار زندانیان قرارگیرد».
به گفته این کمیته، با این حال، مسئولین قرنطینه زندان اوین «تعداد زیادی قرص متادون در اختیار بازداشت شدگان قرار داده اند، به نحوی که برخی از بازداشت شدگان که سابقه اعتیاد نیز نداشتهاند به عنوان آرام بخش و یا موارد مشابه از این قرص استفاده کردهاند».
روابط عمومی سازمان زندانها پیش از این ادعای محمود صادقی درباره موضوع «خوراندن اجباری دارو» به بازداشتشدگان را «واهی» و مصداق «نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی» توصیف کرده و وعده داده بود که مطرحکنندگان آن را «در اسرع وقت و در دادسرای عمومی و انقلاب تهران تحت تعقیب قانونی قرار خواهد داد».
این نماینده مجلس در پیامی توئیتری در واکنش به این تهدید سازمان زندانها از این سازمان خواست که «به جای تهدید به داغ و درفش، در پاسخ به درخواستهای مکرر نمایندگان مردم اجازه بازدید از زندانها را بدهد».
در این میان، اللهیار ملکشاهی، رئیس کمیسیون قضایی مجلس، روز یکشنبه خبر داده است که شش عضو این کمیسیون برای بازدید از زندان اوین انتخاب شدهاند و این بازدید روز یکشنبه هشتم بهمن، انجام خواهد شد.
با این حال، برخی از زندانیان سابق سیاسی و فعالان حقوق بشر از جمله عماد الدین باقی و حسن اسدی زید آبادی این بازدید را بی تاثیر دانسته اند.
در روزهای گذشته، همچنین گزارشهایی درباره کشته شدن سارو قهرمانی و کیانوش زندی در سنندج منتشر شده است اما مقامات جمهوری اسلامی، سارو قهرمانی را متهم کرده اند که عضو گروههای کرد مسلح مخالف جمهوری اسلامی بوده است. آنان درباره کیانوش زندی نیز اظهار نظری نکرده اند.
در این ارتباط، فرماندار سنندج هم عنوان کرد که سارو قهرمانی «وابسته به گروهکهای تروریستی» بود؛ ادعایی که توسط نزدیکان آقای قهرمانی رد شده است.
عیسی سحرخیز، روزنامه نگار، نیز در توئیتر خود به نقل از پدر مریم (فروزان) جعفرپور، نوشته که این مهندس ۲۷ ساله در تجمع های اعتراضی «دستگیر شده بود» و «جنازه اش را بعد از کالبد شکافی به خانواده تحویل دادند».
به جز این نامها که درباره مرگ آنان در تجمع های اعتراضی ابهام وجود دارد، براساس آمار تلویزیون ایران و گفته های نمایندگان مجلس در این تجمع ها ۲۵ تن کشته شده اند.