سازمان میراث فرهنگی و امور باستانشناسی اسرائیل سه‌شنبه بیست و پنجم تیر از کشف غافلگیرکننده یک شهرک با قدمتی ۹ هزار ساله در نزدیکی اورشلیم خبر داد.
بر اساس گزارش این نهاد، زمانی که بر اساس طرح سازمان مسئول گسترش جاده‌های اسرائیل، ساخت زیربنای یک جاده جدید در اطراف منطقه «موتسا» آغاز شد، افراد حاضر در این پروژه با این مکان تاریخی روبرو شدند.
کارشناسان سازمان میراث فرهنگی اسرائیل ارزیابی کرده‌اند که این منطقه یک شهرک وسیع بوده که یکی از قدیمی‌ترین مناطق مسکونیِ تا حال کشف شده در سرزمین اسرائیل و شاید جهان مربوط به زندگی بشر در دوران پایانی عصر حجر باشد.
قدمت این شهرک که در آن بقایایی از هزاران نیزه و همچنین زینت‌آلات و مجسمه‌‌های متعدد ایام باستان بدست آمده، به دوران نوسنگی بازمی‌گردد. برخی از مجسمه‌ها سردیس است و خطوط صورت انسان بر آن دیده می‌شود.
بقایایی از محدوده اتاق‌های خانه‌ها، اماکن عمومی، کوی و برزن‌ها و نیایشگاه‌ها در محل شناسایی شده که به گفته کارشناسان، نشان برنامه‌ریزی پیشرفته ساکنان آن زمان برای سکونت خود بوده است.
دوران نوسنگی شاهد انقلابی در شیوه زندگی و اهلی کردن انسان و نیز برخی جانداران بود و از جمله پدیده محل‌های زندگی دسته جمعی در این دوران رخ داد.
شهرک کشف شده در اطراف اورشلیم، در نزدیکی جلگه «نخل شورِک» با چشمه‌ها و برخورداری از دره‌ای حاصلخیز که بر سر مسیر باستانی از منطقه ساحلی بوده، ظاهرا پاسخگوی نیازهای انسان‌ها بوده است.
به گفته باستانشناسان، مجموعه‌ای از شرایط محیطی یاد شده، عامل اصلی برای ادامه سکونت مردم از زمان نوسنگی و حتی از ۲۰ هزار سال پیش از میلاد مسیح تا به امروز در این بخش از خاورمیانه است.
دکتر حمودی حلایلا و دکتر کوبی وردی، دو مدیر کاوش‌های باستانشناسی در سازمان میراث فرهنگی اسرائیل در نشستی با رسانه‌ها گفتند، در قدیمی‌ترین زمان سکونت انسان‌ها در این منطقه، دست‌کم دو تا سه هزار تن در آن اقامت داشته‌اند؛ شماری که به گفته آن‌ها، مساوی با تعداد ساکنان یک شهرک امروزی است.
این باستانشناسان ارشد افزودند «جایی که انسان‌ها زندگی می‌کنند، یقینا اجساد مردگان نیز هست؛ قبوری در خانه‌ها بدست آمده که در آن‌ها اشیایی کاربردی و گاه ارزشمند محفوظ نگاه داشته شده که نشان از باور آن‌ها به استفاده از این ابزار در دنیای بعد از مرگ است».
به گفته این دو باستانشناس، شواهدی نیز از داد و ستد ساکنان این منطقه با نقاط دوردست‌تر موجود است؛ وجود شیشه‌هایی آتشفشانی که احتمال مختص منطقه آناتولی است یا پوسته‌هایی که در بخش ساحلی مدیترانه و یا بخشی از دریای سرخ وجود داشته، گواه نوعی مراودات بازرگانی به سبک آن زمان است.
دستبندهایی با مهره‌های سنگی نیز بدست آمده که در اندازه‌های مختلف، احتمالا برای دست دختربچه‌ها ساخته شده اما زینت‌آلات جذاب‌تری بامهره‌های بدقت انتخاب شده و یا سینه‌آویزهایی باقی مانده که به احتمال زیاد توسط «جواهرسازان» زمان ساخته شده و در مبادلات بازرگانی، به این شهرک رسیده است.
نیزه‌های سنگی برجای مانده در محل نیز در شکار و احتمالا در نبردها کاربرد داشته است؛ تبرها برای بریدن درختان و ابزار دیگری برای آسان کردن زندگی بر جای مانده است؛ وجود انبارهای ساخته شده برای غلات و دانه‌ها، نشان از اشتغال ساکنان به کشاورزی دارد.
از روی شکل و حجم استخوان‌های باقی مانده نیز این ارزیابی صورت گرفته که در جریان دوران موسوم به انقلاب نوسنگی و اهلیت انسان و دام و روی آوردن انسان‌ها به دامداری به جای شکار به عنوان اساس زندگی، این منطقه ساکنان خود را داشته است.
کشف ناخواسته این منطقه در رسانه‌های جهانی بازتاب زیادی دارد اما کارشناسان فن بسیاری نیز به آن علاقمندی نشان داده اند زیرا آگاهی بشر در خصوص دوران نوسنگی در این بخش از کره زمین را متحول و غنی می‌کند به ویژه که تا پیش از این تصور می‌رفت زندگی در آن هزاره‌ها در منطقه «یهودا» چندان رونق نداشت.
گیلعاد نائور از مسئولان کشیدن «جاده شماره ۱۶» در پنج کیلومتری غرب حومه اورشلیم در «تپه موتسا» گفته است که این کشف غیرمنتظره، یک افتخار بزرگ برای شرکت دولتی گسترش جاده‌ها است «زیرا بخشی از تاریخ پرشکوه اسرائیل باستان را نشان می‌دهد».
این طرح زیربنایی از چندی پیش با هدف ساخت یک ورودی مدرن برای اورشلیم آغاز شده است.
کارشناسان بعید ندانسته‌اند که در ادامه این پروژه، آثار باستانی بیش‌تری بدست آید اما عامیت رام یک باستانشناس دیگر منطقه اورشلیم گفت است کار پروژه زیربنایی که «حیاتی است» باید ادامه یابد و در برخی از نقاط، به خاطر اهمیت حفظ آثار باستانی، در مسیر جاده تغییراتی داده خواهد شد.
